Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση των διεθνών συγκρούσεων και πολέμων. Για παράδειγμα, με την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία και τις αυξανόμενες εντάσεις στην Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και στον Καύκασο. Την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή και τη γενοκτονία κατά του Παλαιστινιακού λαού που διαπράττει το κράτος του Ισραήλ. Οι αυξανόμενες εντάσεις στην Ταϊβάν, στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και σε άλλες περιοχές της Ασίας. Οι (ένοπλες) συγκρούσεις στην Αφρική και σε άλλα μέρη του κόσμου. Αυτοί οι πόλεμοι κοστίζουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Εκατομμύρια εκτοπίζονται και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.

 Το ολλανδικό κράτος συμμετέχει σε πολλές από αυτές τις διεθνείς συγκρούσεις και πολέμους. Ξοδεύει δισεκατομμύρια σε εξοπλισμούς για την Ουκρανία και το Ισραήλ. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται για να φτάσουν το ΝΑΤΟϊκό στόχο του 2% του ΑΕΠ. Κλιμακώνεται η συζήτηση για την υποχρεωτική θητεία, ενώ ο στρατός διαφημίζεται στα σχολεία για να προσελκύσει τη νεολαία. Με την όξυνση των ανταγωνισμών μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, το ζήτημα της ειρήνης γίνεται όλο και πιο επιτακτικό. Σε αυτό το άρθρο θα περιγράψουμε πολύ σύντομα την άποψη του ΝΚΚ Ολλανδίας για τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τις αιτίες τους, τις τρέχουσες εξελίξεις στις ανακατατάξεις στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και το ρόλο της ολλανδικής αστικής τάξης στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και τους πολέμους. Η άποψη του ΝΚΚ Ολλανδίας για το θέμα αυτό συζητήθηκε εκτενώς σε συνέδριο του Κόμματος τον Ιούνη του 2023, το οποίο αποτελεί τη βάση για την άποψη που διατυπώνεται σε αυτό το άρθρο.

Όταν αξιολογούμε έναν πόλεμο, είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε ποια τάξη διεξάγει τον πόλεμο, για ποιον σκοπό και σε ποιο στάδιο της Ιστορίας. Η αστική τάξη μπορεί να βρει αμέτρητες αφορμές για έναν πόλεμο, όπως αυτοάμυνα, υπεράσπιση μειονοτήτων, καταπολέμηση τρομοκρατών, φασιστών ή φονταμενταλιστών κ.ά., υπεράσπιση της δημοκρατίας κλπ. Για να κατανοήσουμε, όμως, την πραγματική αιτία των ιμπεριαλιστικών πολέμων, είναι απαραίτητο να δούμε πέρα από αυτές τις προφάσεις και να καταλάβουμε ότι στη βάση των σύγχρονων εξελίξεων στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και στις διεθνείς σχέσεις βρίσκονται ορισμένες οικονομικές εξελίξεις.

Οι αιτίες των ιμπεριαλιστικών πολέμων βρίσκονται στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών, οι οποίοι μάχονται μεταξύ τους για τον έλεγχο των πρώτων υλών, των δρόμων μεταφοράς, των αγορών και των σφαιρών επιρροής. Οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι είναι το αποτέλεσμα του καπιταλιστικού συστήματος, που έχει ως ύψιστο αγαθό το κέρδος. Όταν είναι αναγκαίο, για να εξασφαλίσουν τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων τα καπιταλιστικά κράτη δε διστάζουν να θυσιάσουν το αίμα των κατοίκων τους στο βωμό του κέρδους.

Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, ως μέσο για την αναδιανομή εδαφών και τον έλεγχο των πόρων, των αγορών, των σφαιρών επιρροής και των οδών μεταφοράς, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού. Οι ίδιοι οι νόμοι της καπιταλιστικής ανάπτυξης τείνουν αντικειμενικά και αναγκαστικά να δημιουργούν τις προϋποθέσεις για διεθνείς συγκρούσεις και την κλιμάκωσή τους σε πολέμους.

Για παράδειγμα, ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης εφαρμόζεται στην καπιταλιστική ανάπτυξη της οικονομίας και βάση αυτού η ενίσχυση μίας καπιταλιστικής οικονομίας σε βάρος μίας άλλης επηρεάζει το διεθνή συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ καπιταλιστικών κρατών και ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Αυτό εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών.

Οι αστικές τάξεις των χωρών που αναπτύσσονται ταχύτερα οικονομικά θα χρειαστούν τον έλεγχο πρόσθετων πόρων για να στηρίξουν την οικονομική τους ανάπτυξη, καθώς και τον έλεγχο των δρόμων μεταφοράς και των αγορών για να πωλούν τα εμπορεύματά τους, να εξάγουν κεφάλαια κλπ. Με την αύξηση της οικονομικής της δύναμης, η αστική τάξη μίας χώρας απαιτεί επίσης μεγαλύτερη διπλωματική και γεωπολιτική επιρροή εις βάρος της αστικής τάξης των ανταγωνιστικών χωρών. Ωστόσο, οι ανταγωνιστές δε θα παραδώσουν το μερίδιό τους αμαχητί. Ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης αλλάζει διαρκώς το συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των μονοπωλίων και μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών, τροφοδοτώντας τον έντονο ανταγωνισμό μεταξύ τους.

Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων είναι ότι η καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη διακόπτεται τακτικά από οικονομικές κρίσεις, όπως το 2020. Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των αστών οικονομολόγων, η κρίση δεν αποτελεί παρέκκλιση της οικονομικής ανάπτυξης στον καπιταλισμό που δημιουργήθηκε από εξωγενείς παράγοντες (όπως η πανδημία). Αντίθετα, η κρίση είναι νόμος και αναγκαία συνέπεια της ίδιας της καπιταλιστικής οικονομικής ανάπτυξης. Αυτές οι κρίσεις επηρεάζουν τις διάφορες οικονομίες άνισα. Τα κράτη διαφέρουν επίσης ως προς την ικανότητά τους να μετριάσουν τις επιπτώσεις των καπιταλιστικών οικονομικών κρίσεων. Έτσι, ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης εκφράζεται επίσης σε περιόδους κρίσεων και μεταβάλλει το συσχετισμό των δυνάμεων.

Η αύξηση του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, στην τρέχουσα τάση για προστατευτικά μέτρα που αποσκοπούν στον περιορισμό του εξωτερικού ανταγωνισμού υπέρ των τμημάτων του εγχώριου κεφαλαίου που έχουν συμφέρον από αυτό. Αυτό γίνεται με δασμούς στις εισαγωγές, ποσοστώσεις για τα εισαγόμενα προϊόντα, διαδικαστικά εμπόδια, πρότυπα που τίθενται στα προϊόντα, κυρώσεις, επιδοτήσεις για την εγχώρια παραγωγή κλπ. Κατά τη διαδικασία αυτήν, μπορούμε να παρατηρήσουμε διάφορους εμπορικούς πολέμους στους οποίους τα κράτη επιβάλλουν κυρώσεις και προστατευτικά μέτρα το ένα στο άλλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά και οι επαναλαμβανόμενες εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ με κυρώσεις κατά των γερμανικών μονοπωλίων από τις ΗΠΑ και αντίστροφα.

Ωστόσο, ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός δεν εκφράζεται μόνο σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο. Η ενίσχυση της μίας καπιταλιστικής οικονομίας σε βάρος της άλλης δε γίνεται «ειρηνικά», αλλά παρέχει το πεδίο για ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις όλων των μορφών μεταξύ ιμπεριαλιστικών-καπιταλιστικών χωρών και μπλοκ.

Οι ιμπεριαλιστικές χώρες που έχουν πλεονεκτική θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα επιδιώκουν να ενισχύσουν την επιρροή τους στο εξωτερικό, ιδίως σε καπιταλιστικές χώρες που βρίσκονται σε χαμηλότερη θέση στην ιμπεριαλιστική ιεραρχία οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά. Όταν η οικονομική και η διπλωματική πίεση δεν είναι αρκετή, το κεφάλαιο επιδιώκει να επιβάλει τα συμφέροντά του μέσω ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων, ανοίγοντας αγορές για την εξαγωγή κεφαλαίου, διαλύοντας ανταγωνιστικά μονοπώλια, εξασφαλίζοντας πόρους και δρόμους μεταφοράς κλπ. Αυτό μπορεί να φανεί συγκεκριμένα στο παράδειγμα των πολλών ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων για λογαριασμό των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, και επομένως και του ολλανδικού κεφαλαίου, σε χώρες όπως το Ιράκ, το Αφγανιστάν, η Λιβύη κοκ., όπου τα συμφέροντα του ευρωατλαντικού κεφαλαίου συγκρούστηκαν με τα συμφέροντα των ανταγωνιστικών μονοπωλίων (π.χ., του ρωσικού κεφαλαίου) που δραστηριοποιούνται στις χώρες αυτές.

Η αναπόφευκτη διαπάλη για την απόκτηση πόρων, την εξασφάλιση δρόμων μεταφοράς και την εξουδετέρωση των ανταγωνιστών παίζει σημαντικό ρόλο στη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Αυτό δείχνει ότι ο ιμπεριαλισμός φέρνει τον πόλεμο «όπως τα σύννεφα φέρνουν τη βροχή».

Οι πόλεμοι που διεξάγονται σήμερα σε όλο τον κόσμο δεν μπορούν να γίνουν κατανοητοί χωρίς να εξετάσουμε πιο συγκεκριμένα την τρέχουσα εξέλιξη του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων. Φυσικά, θα ήταν αδύνατο να γίνει μία πλήρης ανάλυση στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, αλλά είναι χρήσιμο να δούμε ορισμένες ενδεικτικές πλευρές.

Η γενική τάση των τελευταίων δεκαετιών ήταν η ενίσχυση της οικονομικής θέσης της Κίνας ειδικότερα και, σε κάποια απόσταση, των άλλων χωρών-μελών των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Νότια Αφρική) σε βάρος του μεριδίου των ΗΠΑ, της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιαπωνίας. Το κέντρο βάρους των διεθνών σχέσεων μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς την Ασία. Εκεί ζει η πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού (δηλαδή του εργατικού δυναμικού) και είναι πλούσια σε πόρους. Συνεπώς, το μερίδιο της Ασίας στο παγκόσμιο ΑΕΠ επισκιάζει όλο και περισσότερο την αντίστοιχη συνεισφορά των άλλων ηπείρων.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας βρίσκεται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο των διεθνών αντιθέσεων. Τα κινεζικά μονοπώλια εξάγουν κεφάλαιο σε πολλά μέρη του κόσμου όπου προηγουμένως κυριαρχούσε το αμερικανικό κεφάλαιο. Αυτή η εξαγωγή κεφαλαίου πραγματοποιείται, για παράδειγμα, μέσω της πρωτοβουλίας «Μία ζώνη, ένας δρόμος» και άλλων σχεδίων που περιλαμβάνουν τεράστιες επενδύσεις από κινεζικά μονοπώλια στην Ασία, στην Αφρική, στη Νότια και στην Κεντρική Αμερική και στην Ευρώπη. Οι επενδύσεις επικεντρώνονται κυρίως στις υποδομές, στην ενέργεια και στις τηλεπικοινωνίες, αλλά και σε άλλους τομείς. Τα έργα αυτά εξασφαλίζουν πρώτες ύλες και αγορές για το κινεζικό κεφάλαιο.

Με βάση τις ανακατατάξεις στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, οι οποίες, όπως αναφέρθηκε, λαμβάνουν αναγκαστικά χώρα ως αποτέλεσμα του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης και άλλων παραγόντων, οι διεθνείς αντιθέσεις οξύνονται γύρω από την ανακατανομή του ελέγχου των πρώτων υλών, των δρόμων μεταφοράς, των αγορών, αλλά και των εδαφών.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας εντείνεται. Αυτό παίζει όλο και περισσότερο κεντρικό ρόλο στις διεθνείς αντιθέσεις. Ως εκ τούτου, ο στρατός των ΗΠΑ στρέφει όλο και περισσότερο το βλέμμα του στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό, μία περιοχή όπου οι ΗΠΑ διαθέτουν πλήθος στρατιωτικών βάσεων και ναυτικών λιμένων. Αυτή η «στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία» διακηρύχτηκε επί κυβέρνησης Ομπάμα το 2011 και επίσης διακηρύχτηκαν οι στόχοι για την ενίσχυση της παρουσίας των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων και ιδίως του αμερικανικού ναυτικού στην περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, να αναπτυχθεί το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης του αμερικανικού ναυτικού στην περιοχή του Ειρηνικού. Οι ΗΠΑ εκφράζουν την ανησυχία τους ότι η Κίνα διαθέτει μεγαλύτερο ναυτικό από τις ΗΠΑ (σε αριθμό πλοίων), καθώς και ότι απειλεί να αποκτήσει το πάνω χέρι σε βαλλιστικούς πυραύλους, συστήματα αεράμυνας κλπ. Η Κίνα αυξάνει συνεχώς τις στρατιωτικές δαπάνες τα τελευταία χρόνια, ανοίγοντας την πρώτη υπερπόντια βάση της στο Τζιμπουτί το 2017.

Εκφράσεις αυτού του προσανατολισμού των ΗΠΑ είναι επίσης οι στρατιωτικές συμμαχίες που έχουν συνάψει τα τελευταία χρόνια. Μία πολιτική και στρατιωτική συμμαχία (επανα)δημιουργήθηκε με την Αυστραλία, την Ιαπωνία και την Ινδία (Quad) το 2017. Μαζί με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ διακήρυξαν τη δημιουργία της AUKUS στις 15 Σεπτέμβρη 2021, έναν μήνα μετά από την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Είναι μία οικονομική, πολιτική και στρατιωτική συμμαχία με σαφή στόχο να ανταγωνιστεί την Κίνα. Η συμφωνία των ΗΠΑ με τους Ταλιμπάν και η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν θα πρέπει επίσης να ερμηνευτεί στο πλαίσιο της αναδιάταξης των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ με βάση τα στρατηγικά τους συμφέροντα.

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, το κεφάλαιο των οποίων έχει επίσης πολλές εμπορικές συναλλαγές και επενδύσεις στην Ασία και βλέπει ευκαιρίες εκεί, αναπτύσσουν παρομοίως τη στρατιωτική τους παρουσία και τις διπλωματικές τους σχέσεις στην περιοχή αυτήν.

Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μέσω της οποίας διέρχεται περίπου το ένα τρίτο των παγκόσμιων θαλάσσιων μεταφορών, αποτελεί επίσης σημαντικό πεδίο ανταγωνισμού. Στην περιοχή αυτήν, η ASEAN διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Πρόκειται για μία οικονομική και πολιτική ένωση δέκα χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η ASEAN έχει μία ζώνη ελεύθερου εμπορίου με την Κίνα από το Νοέμβρη του 2002 και διατηρεί επίσης σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την ΕΕ.

Η Ρωσία, για την οποία δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι είναι πλέον καπιταλιστική χώρα και μέρος του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος, παίζει σημαντικό ρόλο στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Αν εξετάσουμε το μέγεθος της οικονομίας της, θα δούμε πως είναι μία χώρα με ισχυρά μονοπώλια στην ενέργεια, στη βαριά βιομηχανία, στις νέες τεχνολογίες κ.α., που έρχεται πέμπτη στον αριθμό δισεκατομμυριούχων παγκοσμίως, παρά τις όποιες αδυναμίες. Έχει σχετικά υψηλή διπλωματική επιρροή και στρατιωτική ισχύ. Με τη στρατιωτική της επέμβαση στη Συρία, μετά από την αμερικανοκίνητη επέμβαση, η Ρωσία κατάφερε να ματαιώσει τα σχέδια των ανταγωνιστών της υπέρ των συμφερόντων του ρωσικού κεφαλαίου στην περιοχή.

Οι μεγάλες αντιφάσεις μεταξύ των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, από τη μία πλευρά, και της Ρωσίας και των συμμάχων της, από την άλλη, αντικατοπτρίζονται επίσης στις εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη. Η κλιμάκωση του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, που σκότωσε χιλιάδες και εκτόπισε εκατομμύρια ανθρώπους, ακολούθησε τις συσσωρευμένες εντάσεις, συμπεριλαμβανομένου του αντιδραστικού πραξικοπήματος, της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ και της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία το 2014.

Στις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ, ιδίως της Γερμανίας, ο ανταγωνισμός και οι αντιθέσεις αυξάνονται. Αυτό εκφράστηκε, μεταξύ άλλων, με την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για μία συνθήκη ελεύθερου εμπορίου (TTIP) το 2019, αλλά και με προστατευτικά μέτρα και κυρώσεις κατά των μονοπωλίων της άλλης πλευράς. Ταυτόχρονα, υπάρχουν και νέες προσπάθειες για στενότερη συνεργασία ενόψει της κλιμάκωσης του ανταγωνισμού με την Κίνα, καθώς και με τη Ρωσία και άλλα μπλοκ, για παράδειγμα, μέσω της ενίσχυσης του ΝΑΤΟ.

Στο εσωτερικό της ΕΕ, ωστόσο, υπάρχουν επίσης πολλές αντιφάσεις. Αυτές αναδύονται κατά τη διάρκεια των αδιέξοδων διαπραγματεύσεων για διάφορα θέματα. Διαφορετικά τμήματα του κεφαλαίου έχουν συμφέρον από περισσότερη ή λιγότερη ενσωμάτωση στην ΕΕ σε κάθε κράτος-μέλος. Υπάρχει μία αξιοσημείωτη τάση αστικού ευρωσκεπτικισμού, που εκφράζει τμήματα της αστικής τάξης που έχουν συμφέρον από λιγότερο εντατική συνεργασία ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και από την έξοδο από την ΕΕ, συχνά επειδή θέλουν να κρατήσουν την πόρτα ανοιχτή για συνεργασία με ανταγωνιστικά μπλοκ δυνάμεων ή επειδή είναι πιο συμφέρουσα για άλλους λόγους.

Προφανώς, αυτά είναι μόνο μερικά ενδεικτικά στοιχεία. Η διεθνής κατάσταση εξελίσσεται συνεχώς και είναι πολύ περίπλοκη. Σε γενικές γραμμές, η μετατόπιση του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών και των ιμπεριαλιστικών μπλοκ έχει ως αποτέλεσμα την όξυνση των διεθνών αντιθέσεων και των προβλημάτων που προκαλούνται από την υπερσυσσώρευση του κεφαλαίου. Οι σημερινοί πόλεμοι και ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σχετίζονται με αυτές τις ανακατατάξεις και τις αντιφάσεις και εμπεριέχουν μέσα τους τον κίνδυνο ενός πιο γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Το ολλανδικό κεφάλαιο εμπλέκεται ενεργά σε αυτές τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο των οποίων η ολλανδική αστική τάξη προσπαθεί να ενισχύσει τη θέση της και να προωθήσει τα συμφέροντά της. Η Ολλανδία εμπλέκεται όλο και περισσότερο σε στρατιωτικές επεμβάσεις, κυρίως στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ. Οι δαπάνες για την «άμυνα» έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μέσα σε λίγα χρόνια, στα 21,4 δισεκατομμύρια ευρώ. [1] Στόχος είναι να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των ολλανδικών μεγάλων επιχειρήσεων στο εξωτερικό και να επεκταθεί η επιρροή τους. Με τον τρόπο αυτόν, το ολλανδικό κράτος παρεμβαίνει ιδιαίτερα στην Καραϊβική, όπου υπάρχουν ακόμη ολλανδικές αποικίες ως απομεινάρια του αποικιοκρατικού συστήματος. Ωστόσο, η ολλανδική αστική τάξη έχει στρέψει το βλέμμα της πλέον και στην Ουκρανία, στο πλαίσιο της ευθυγράμμισής της με τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Το ξέσπασμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία είναι το αποτέλεσμα της κλιμάκωσης των ανταγωνισμών μεταξύ διαφορετικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Δύο λαοί που κάποτε ζούσαν μαζί ειρηνικά υπό τη σοσιαλιστική Σοβιετική Ένωση βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι σε έναν αιματηρό πόλεμο. Και από τις δύο πλευρές, τόσο από την πλευρά της αντιδραστικής ουκρανικής κυβέρνησης και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ όσο και από την πλευρά της καπιταλιστικής Ρωσικής Ομοσπονδίας, προβάλλονται ψεύτικα προσχήματα για να δικαιολογηθεί ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Αλλά ουσιαστικά ο πόλεμος και από τις δύο πλευρές είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος που διεξάγεται για τα συμφέροντα των μονοπωλίων.

Η ολλανδική αστική τάξη έχει μεγάλο ενδιαφέρον να υπερασπιστεί την αντιδραστική ουκρανική κυβέρνηση και τα συμφέροντα του ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού μπλοκ στο οποίο ανήκει και εντός του οποίου προσπαθεί να προωθήσει τους δικούς της στρατηγικούς στόχους. Για το σκοπό αυτόν δεσμεύει επίσης εκτεταμένους οικονομικούς πόρους. Ας δούμε τι μας λέει περήφανα το ολλανδικό αστικό κράτος για το τι κάνει για να «βοηθήσει» την Ουκρανία.

Το 2023, η ολλανδική αστική τάξη δέσμευσε εγγύηση 200 εκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ για Μακροοικονομική Χρηματοδοτική Συνδρομή (ΜΧΣ). Επιπλέον, η Ουκρανία πρόκειται να λάβει δάνειο 200 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εγγύηση 100 εκατομμύρια ευρώ μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας και 27,5 εκατομμύρια ευρώ μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ). Η ολλανδική αστική τάξη συνεισέφερε 90 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Καταπιστευματικού Ταμείου Ανακούφισης της Ουκρανίας της Παγκόσμιας Τράπεζας, 72 εκατομμύρια ευρώ μέσω της ΕΤΑΑ για τον ουκρανικό διανομέα ενέργειας Ukrenergo και 18 εκατομμύρια ευρώ για την προμήθεια εξαρτημάτων του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.

Σημαντικό μέρος της λεγόμενης «βοήθειας προς την Ουκρανία», ύψους 65 εκατομμυρίων ευρώ, καταλήγει σε ολλανδικούς και ουκρανικούς επιχειρηματικούς ομίλους. Αυτό περιλαμβάνει 50 εκατομμύρια ευρώ για την αποκατάσταση των υποδομών και 15 εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Περαιτέρω προσπάθειες ανασυγκρότησης περιλαμβάνουν συνεισφορά ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ μέσω της Ένωσης Ολλανδικών Δήμων για έργα στη Χερσώνα, στην Οδησσό και στο Μικολάιβ.

Στο στρατιωτικό τομέα, το ολλανδικό κράτος έχει παραδώσει μέχρι στιγμής στην Ουκρανία προμήθειες, όπλα, στρατιωτικά οχήματα και άλλα στρατιωτικά μέσα μνημειώδους αξίας 2,63 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει δεκάδες άρματα μάχης, μαχητικά αεροσκάφη F-16, Patriot και άλλα πυραυλικά συστήματα, πάνω από χίλια στρατιωτικά οχήματα και πολλά άλλα. [2]

Μόνο το 2023, 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ προορίζονταν για άμεσες προμήθειες, αγορά στρατιωτικών αγαθών και συνεισφορές στο Διεθνές Ταμείο για την Ουκρανία και στο Καταπιστευματικό Ταμείο του ΝΑΤΟ. [3] Το 2024, το συνολικό ποσό της οικονομικής στήριξης θα φτάσει άλλα 2 δισεκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με τις δεσμεύσεις προς το ΝΑΤΟ. Το κράτος θα διαθέσει επίσης 102 εκατομμύρια ευρώ για «ανθρωπιστική υποστήριξη», ανάκαμψη και ανοικοδόμηση για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024. Επίσης, 89 εκατομμύρια ευρώ θα αποδεσμευτούν για τη «λογοδοσία», συμπεριλαμβανομένων των δαπανών που σχετίζονται με τη μελλοντική στέγαση ενός ειδικού «δικαστηρίου για την Ουκρανία».

Η οικονομική και η πολιτική υποστήριξη του ολλανδικού αστικού κράτους δε γίνεται από «φιλανθρωπία» για τον ουκρανικό λαό, ο οποίος έπεσε θύμα των ιμπεριαλιστικών μπλοκ και της αντιδραστικής κυβέρνησής του. Το ενδιαφέρον των ολλανδικών μονοπωλίων, ιδιαίτερα για την «ανοικοδόμηση» της Ουκρανίας, έγκειται στην τεράστια κερδοφορία αυτής της νέας αγοράς, ιδιαίτερα για τον κλάδο των κατασκευών. Αναμφίβολα, οι ολλανδικές εταιρίες βλέπουν την Ουκρανία ως αντικείμενο κερδοφόρας εξαγωγής κεφαλαίων. Το ολλανδικό αστικό κράτος, ως «συλλογικός καπιταλιστής», τους υποστηρίζει ολόψυχα σε αυτήν την προσπάθεια. Ολλανδικές εταιρίες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για επιχορήγηση εάν θέλουν να εκτελέσουν ένα έργο μαζί με κάποιον ουκρανικό οργανισμό. Στο λεγόμενο Ταμείο Εταιρικής Σχέσης υπάρχουν 25 εκατομμύρια ευρώ για επιχορηγήσεις 500.000 έως 5 εκατομμυρίων ευρώ για ολλανδικές εταιρίες και «οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών» που θέλουν να συνεργαστούν στην ανάκαμψη και στην ανοικοδόμηση. Επιπλέον, διατίθενται 60 εκατομμύρια ευρώ για εξαγωγικές πιστώσεις (σ.σ.: η ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων καλύπτει τον κίνδυνο να μην πληρώσει ο αγοραστής).

Η οικονομία της Ουκρανίας είναι σχετικά μικρή, αλλά διαθέτει έναν εξαιρετικά μορφωμένο πληθυσμό. Η χώρα διαθέτει μεγάλες γεωργικές εκτάσεις και περίπου 40 εκατομμύρια κατοίκους. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για τις ολλανδικές εταιρίες, ιδίως στο γεωργικό τομέα και στα logistics (μεταφορές, εξοπλισμός), αλλά και στην ανάπτυξη λιμένων. Περίπου διακόσιες πενήντα ολλανδικές εταιρίες δραστηριοποιούνται σήμερα στην Ουκρανία.

Το μεγαλύτερο μέρος της συμφωνίας συνεργασίας αποτελείται από συμφωνίες που αποσκοπούν στην εξομάλυνση του εμπορίου με την ιμπεριαλιστική ΕΕ, με τη δημιουργία μίας ζώνης ελεύθερου εμπορίου. Οι εμπορικοί φραγμοί θα εξαφανιστούν, καθώς η Ουκρανία θα προσαρμοστεί στους ευρωπαϊκούς κανόνες και θα μειώσει τους εισαγωγικούς δασμούς, για παράδειγμα. Αυτό θα εξοικονομήσει στις ευρωπαϊκές εταιρίες περίπου 390 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Οι ολλανδικές εταιρίες θα αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση σε μία μεγάλη αγορά 40 εκατομμυρίων καταναλωτών. Η Ολλανδία εξήγαγε περίπου 974 εκατομμύρια ευρώ στην Ουκρανία το 2018. Το 2014, το ποσό αυτό ήταν περίπου 775 εκατομμύρια ευρώ. Άλλωστε, η Ουκρανία είναι μία από τις πιο εύφορες χώρες στον κόσμο, η «σιταποθήκη της Ευρώπης». Ως εκ τούτου, η ολλανδική αστική τάξη στον αγροτικό τομέα επιδιώκει επίσης να επωφεληθεί από το «ευκολότερο» εμπόριο με την Ουκρανία. [4]

Είναι όπως λέει ο Λένιν στο βιβλίο του Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού: «Όσο ο καπιταλισμός θα εξακολουθεί να είναι καπιταλισμός, το περίσσευμα του κεφαλαίου δε θα χρησιμεύει για το ανέβασμα του βιοτικού επιπέδου των μαζών σε μία δοσμένη χώρα, γιατί αυτό θα μείωνε τα κέρδη των καπιταλιστών, αλλά για το ανέβασμα των κερδών με την εξαγωγή κεφαλαίου στο εξωτερικό, στις καθυστερημένες χώρες.» [5]

Στο στρατιωτικό μέτωπο, όπως αναφέρθηκε, το ολλανδικό υπουργείο Άμυνας αναφέρει:

«Άμεσες παραδόσεις: Εξοπλισμός αξίας 1,10 δισεκατομμυρίων ευρώ παραδόθηκε στην Ουκρανία από ίδια στρατιωτικά αποθέματα. Αυτό είναι το ποσό που άξιζε ο εξοπλισμός κατά τη στιγμή της παράδοσης (η λογιστική αξία). Δεδομένου ότι κοστίζει επίσης χρήματα για την αναπλήρωση ή την αντικατάσταση των παραδοθέντων αγαθών, το συνολικό κόστος για την Ολλανδία ανέρχεται σε 1,49 δισεκατομμύρια ευρώ.

Εμπορικές παραδόσεις: Η Ολλανδία αγόρασε επίσης στρατιωτικά αγαθά για την Ουκρανία με κόστος 934 εκατομμυρίων ευρώ.

Διεθνές Ταμείο για την Ουκρανία: Η Ολλανδία κατέβαλε 100 εκατομμύρια ευρώ στο Διεθνές Ταμείο για την Ουκρανία. Ο στρατιωτικός εξοπλισμός για την Ουκρανία που παρέχεται απευθείας από τη βιομηχανία πληρώνεται από το ταμείο.

Καταπιστευματικό Ταμείο του ΝΑΤΟ: Η Ολλανδία συνεισφέρει 100 εκατομμύρια ευρώ στη συνολική δέσμη βοήθειας του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία (UCAP). Με αυτό πληρώνονται αγαθά και προμήθειες, όπως καύσιμα, ιατρικές προμήθειες, χειμερινός εξοπλισμός και παρεμβολείς για την παρεμπόδιση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το ταμείο αυτό αφορά τη λεγόμενη μη θανατηφόρα υποστήριξη, δηλαδή όχι όπλα ή οπλικά συστήματα.» [6]

Τα στρατιωτικά αγαθά ανέρχονται σε:

«Άρματα T-72 (60 τεμάχια), ερπυστριοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα YPR, συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων διάσωσης και μαθημάτων (207 τεμάχια), αναγνωριστικά οχήματα Fennek και ερπυστριοφόρα οχήματα Viking. Άρματα μάχης Leopard-1 από κοινού με τη Δανία και τη Γερμανία (τουλάχιστον 100 τεμάχια), άρματα μάχης Leopard-2A4 από κοινού με τη Δανία (14 τεμάχια), τεθωρακισμένα οβιδοβόλα PzH2000 (8 τεμάχια) και όλμοι 120 χιλιοστών. Συστήματα αεράμυνας, όπως εκτοξευτές Patriot (2 τεμάχια), πύραυλοι αεράμυνας Patriot, κινητά αντιαεροπορικά πυροβόλα MR-2 (100 τεμάχια), αντιαεροπορικά πυροβόλα Bofors-40L70 των 40 χιλιοστών (20 τεμάχια), συστήματα VERA-NG (4 τεμάχια), πύραυλοι και πυραυλικά συστήματα για αεράμυνα και έλεγχο μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως το Stinger. Και μαχητικά αεροσκάφη F-16.» [7]

Εκτός από την οικονομική στήριξη και την παράδοση οπλισμού, οι ολλανδικές Ένοπλες Δυνάμεις συμβάλλουν στην εκπαίδευση του ουκρανικού στρατού. Επιπλέον, το ολλανδικό κράτος έχει στείλει μαχητικά αεροσκάφη, πλοία του πολεμικού ναυτικού και στρατιωτικούς στην Ανατολική Ευρώπη στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Ίσως οι παραπάνω πληροφορίες μιλούν από μόνες τους. Αλλά είναι σαφές ότι η ολλανδική αστική τάξη παρασύρει τον ολλανδικό λαό, την ολλανδική εργατική τάξη, μαζί της στα επικίνδυνα σχέδια ΕΕ-ΝΑΤΟ προκειμένου να εδραιώσει τα κέρδη της. Για το σκοπό αυτόν, είναι πρόθυμη να θυσιάσει τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας και των μέσων διαβίωσης του λαού. Μόνο το ΝΚΚ Ολλανδίας αντιτίθεται στα σχέδιά της, χωρίς ρεφορμιστικές αυταπάτες ή ψευδαισθήσεις που αφορούν την καπιταλιστική Ρωσία σε αυτήν την αιματηρή ιμπεριαλιστική σύγκρουση. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ολλανδική κυβέρνηση και τα ολλανδικά μονοπώλια παρέχουν επίσης (στρατιωτική) υποστήριξη στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων των ανταλλακτικών των μαχητικών F-35 που χρησιμοποιούνται στη γενοκτονία κατά του Παλαιστινιακού λαού.

Οι τρέχουσες εξελίξεις φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη του αγώνα για την ειρήνη, για την εξάλειψη των αιτιών που οδηγούν στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Το ΝΚΚ Ολλανδίας θα συνεχίσει να υποστηρίζει πρωτοβουλίες ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις και για την ειρήνη. Η Ολλανδία χρειάζεται ένα οργανωμένο κίνημα ειρήνης με ταξικό και αντιιμπεριαλιστικό προσανατολισμό.

Η ολλανδική εργατική τάξη πρέπει να αντιταχτεί σε οποιαδήποτε συμμετοχή ή υποστήριξη του ολλανδικού κράτους σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις. Το ΝΚΚ Ολλανδίας αντιτίθεται στους εξοπλισμούς, στα πυρηνικά όπλα (τα οποία σταθμεύουν στην Ολλανδία για λογαριασμό των ΗΠΑ), στη στρατιωτικοποίηση και στις ιδέες για την επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας ώστε η νεολαία της ολλανδικής εργατικής τάξης να γίνει κρέας για τα κανόνια στα σχέδια του ολλανδικού μεγάλου κεφαλαίου και του ΝΑΤΟ.

Σε ιδεολογικό επίπεδο, καταπολεμάμε την πολεμοκαπηλία, το σοβινισμό και τον εθνικισμό, προωθώντας τις αξίες του προλεταριακού διεθνισμού, της διεθνούς αλληλεγγύης και της φιλίας των λαών. Υποστηρίζουμε και οργανώνουμε διαμαρτυρίες και διεθνείς δράσεις αλληλεγγύης, για παράδειγμα, με το λαό της Παλαιστίνης που αγωνίζεται για την εθνική απελευθέρωση.

Η υποκρισία του πασιφισμού πρέπει να αποκαλυφτεί και είναι σημαντικό να μειωθεί η επιρροή του στο λεγόμενο «κίνημα» ειρήνης, δηλαδή στο αστικό ειρηνιστικό λόμπι ειρήνης (όπως το PAX), το οποίο υποστηρίζει τη γραμμή της ολλανδικής κυβέρνησης και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες στις οποίες συμμετέχει η Ολλανδία. Το ΝΚΚ Ολλανδίας αποκαλύπτει τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα και τον κίνδυνο των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ. Ο αγώνας της ολλανδικής εργατικής τάξης πρέπει να προσανατολιστεί στην αποχώρηση της Ολλανδίας από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, ένας αγώνας που συνδέεται ουσιαστικά με τον αγώνα για το σοσιαλισμό.

Στον αγώνα για το σοσιαλισμό βρίσκεται η ελπίδα για το οριστικό τέλος όλων των πολέμων. Ως κοινωνία χωρίς καπιταλιστική εκμετάλλευση, όπου η ανάπτυξη δε διέπεται από τα κέρδη των μονοπωλίων, αλλά από τις ανάγκες των ανθρώπων, όπου δεν υπάρχει χώρος για σοβινισμό, διακρίσεις και πολεμοκαπηλία, ο σοσιαλισμός, καταστρέφει τις ίδιες τις αιτίες των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Ο αγώνας για την ειρήνη και ο αγώνας για το σοσιαλισμό πάνε χέρι-χέρι.