Το θέμα της μετανάστευσης, των εκτοπισμών ανθρώπων από τον τόπο προ­έλευσης και της συνήθους κατοικίας σε άλλες χώρες, για να ξεφύγουν από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τη δυστυχία που προκαλεί ο καπιταλισμός, είναι εξαιρετικά επίκαιρο όχι μόνο στην Ιταλία και στην Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Η αστική τάξη χρησιμοποιεί αυτό το φαινόμενο με τρόπο που υπερ­βάλλει τις πραγματικές του διαστάσεις μέσα από μία τρομοκρατική προπαγάνδα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που κυριολεκτικά προκαλεί πανικό σε μικροα­στικά τμήματα, αλλά και στο λιγότερο συνειδητό και λιγότερο πολιτικοποιημένο τμήμα του προλεταριάτου. Ο καθαρά πολιτικός στόχος είναι να εκτονωθεί ο λαϊκός θυμός από τη δραστική επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας σ’ έναν αποδιοπομπαίο τράγο, το μετανάστη, ο οποίος δεν έχει καμία ευθύνη ούτε για την καπιταλιστική κρίση, ούτε για τα αντιλαϊκά μέτρα που επέβαλε η καπι­ταλιστική αναδιάρθρωση, που καθορίζουν την αυξανόμενη εξαθλίωση του προ­λεταριάτου.

Οι κομμουνιστές δεν μπορούμε να παραβλέψουμε αυτά τα προβλήματα και πρέπει να τα αναλύσουμε βαθιά, για να βρούμε τον πιο αποτελεσματικό τρόπο ώστε ν’ αποκαλύψουμε αυτήν την προσπάθεια διάσπασης του προλεταριάτου.

Καταρχάς, θα θέλαμε να διευκρινίσουμε μία εννοιολογική πλευρά. Ο όρος «μετανάστευση» [1] σημαίνει μία εθελοντική ή φυσική πράξη και, επομένως, είναι εντελώς ανεπαρκής για να καθορίσει το φαινόμενο για το οποίο μιλάμε. Η εγκα­τάλειψη της πατρίδας κάποιου, της γενέτειράς του, είναι μία οδυνηρή ανάγκη που επιβάλλεται από εχθρικές αντικειμενικές συνθήκες που εμποδίζουν την παραμο­νή στον τόπο καταγωγής. Επομένως, στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουμε τους πιο κατάλληλους όρους «εκπατρισμός» και «μετανάστευση».

Τα πέντε χαρακτηριστικά με τα οποία ο Λένιν όρισε τον ιμπεριαλισμό (η συ­γκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου με την επακόλουθη εμφάνιση των μονοπωλίων, η συγχώνευση του βιομηχανικού κεφαλαίου με το τραπεζικό κεφά­λαιο σε χρηματιστικό κεφάλαιο και ο σχηματισμός μίας οικονομικής ολιγαρχίας, η εξαγωγή κεφαλαίου ανεξάρτητα από εκείνη των εμπορευμάτων, ο σχηματισμός ενώσεων και διεθνών μονοπωλιακών συμμαχιών για το μοίρασμα του κόσμου, η ολοκλήρωση της μοιρασιάς της Γης ανάμεσα στις μεγαλύτερες δυνάμεις) είναι σε πλήρη ισχύ σήμερα. Ο ιμπεριαλισμός στη λενινιστική του σημασία, ως οικο­νομική κατηγορία και όχι ως επιθετική εκδήλωση της εξωτερικής πολιτικής, έχει γίνει το κυρίαρχο σύστημα παγκοσμίως, ακόμη και στις πρώην αποικιακές χώ­ρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσπαθούν να υλοποιήσουν κοινωνι­κά προοδευτικά σχέδια. Ωστόσο, αυτά τα πέντε χαρακτηριστικά έχουν διαφορε­τικό βαθμό έντασης, που ποικίλλει από χώρα σε χώρα, οπότε σχηματικά μπορού­με να πούμε ότι ο ιμπεριαλισμός είναι διαμορφωμένος ως πυραμίδα, στην κορυ­φή της οποίας βρίσκονται αυτές οι χώρες όπου αυτά τα πέντε χαρακτηριστικά εί­ναι πιο ανεπτυγμένα, ενώ οι πιο αδύναμες χώρες στη βάση «συγκρατούν» το οι­κοδόμημα. Το γεγονός ότι η πυραμίδα δεν είναι στατική και ότι μέσα σε αυτήν η συνεχής ανακατάταξη πραγματοποιείται λόγω αλλαγών στην οικονομική, πολι­τική και στρατιωτική δύναμη δεν έρχεται σε αντίθεση με την ανάλυσή μας. Γενι­κά, αλλά όχι πάντοτε, οι υψηλότερες θέσεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα κατα­λαμβάνονται από χώρες όπου ο καπιταλισμός έχει εδραιωθεί σε μακρότερο χρο­νικό διάστημα και κατά συνέπεια και το προλεταριάτο αναπτύχθηκε νωρίτερα. Η κυρίαρχη θέση αυτών των χωρών, καθώς και οι συνδικαλιστικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες του προλεταριάτου και ο διεθνής συσχετισμός δυνάμεων ήταν πιο ευνοϊκός για την εργατική τάξη όσο υπήρχε η Σοβιετική Ένωση, οδήγησαν σε μία αλλαγή στην αγορά εργασίας, σε μία προσωρινή αύξηση του μεριδίου του πλούτου που διανεμόταν στους εργαζόμενους με τη μορφή μισθών, κοινωνικών υπηρεσιών και εργατικής νομοθεσίας, που, τουλάχιστον εν μέρει, προστάτευαν τα δικαιώματά τους. Αυτοί οι παράγοντες έχουν προκαλέσει τον εκτοπισμό προ­λεταριακών μαζών προς πλουσιότερες χώρες, για να ξεφύγουν από τις συνθήκες της δυστυχίας και της απάνθρωπης εκμετάλλευσης.

Η μετανάστευση γενικά αφαιρεί τους ανθρώπινους, φυσικούς και πνευματικούς πόρους από τις φτωχότερες χώρες και είναι συνέπεια της ανισόμετρης ανά­πτυξης του καπιταλισμού.

Η αυξανόμενη εκμετάλλευση και εξαθλίωση των χωρών που βρίσκονται στη βάση της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, απογυμνωμένες από τους φυσικούς και αν­θρώπινους πόρους τους από τα διεθνικά μονοπώλια και, υπό την εξουσία τους, πολιτικά και μερικές φορές ακόμη και στρατιωτικά υποταγμένες σε αυτά με τη συνενοχή της ντόπιας αστικής τάξης, είναι ένα από τα οικονομικά αίτια του εκ­πατρισμού. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, σε αντίθεση με το αποικιοκρατικό σύστημα του παρελθόντος, οι ντόπιοι καπιταλιστές συμμετέχουν στη λεηλασία των ίδιων των χωρών των λαών τους, φέρουν μεγάλη ευθύνη για την κατάστα­ση κοινωνικής και οικονομικής υπανάπτυξης, καθώς και για την εμπλοκή τους σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Το να θεωρούνται οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ως αποικίες και η αστική τους τάξη ως «εθνική» αστική τάξη, που αντιτίθεται σε μια φερόμενη ως «κομπραδόρικη» αστική τάξη, είναι μία αντιεπιστημονική θε­ωρία, ανιστόρητη και σίγουρα λάθος.

Η τάση να μειωθούν πραγματικά και αναλογικά οι μισθοί (επίσης, υπό μορ­φή περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες, οι οποίες είναι μία μορφή έμμεσης αμοι­βής), η οποία είναι πάντα ενεργή στον καπιταλισμό, όπως αποδεικνύεται τεκμη­ριωμένα από τον Κ. Μαρξ, έχει ενισχυθεί τις τελευταίες δεκαετίες από διάφο­ρους παράγοντες:

1. Τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η οποία οδήγησε στην πλήρη αποκατάσταση της πα­γκόσμιας κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού και επέτρεψε στην αστική τάξη να πά­ρει πίσω σχεδόν όλες τις παραχωρήσεις που είχε υποχρεωθεί να κάνει στα χρόνια της αντιπαράθεσης μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού.
2. Την αδυναμία του εργατικού κινήματος, τόσο λόγω της αλλαγής του διε­θνούς συσχετισμού των δυνάμεων όσο και με την προδοτική στάση των συνδικά­των που συνδέονται με τη σοσιαλδημοκρατία και τον οπορτουνισμό.
3. Την καπιταλιστική κρίση και, πάνω απ’ όλα, τα αντεργατικά, αντιλαϊκά μέ­τρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπισή της.

Αυτοί οι παράγοντες καταδεικνύουν ότι η επιδείνωση των συνθηκών διαβί­ωσης και εργασίας του προλεταριάτου και της πλειοψηφίας των μεσαίων στρω­μάτων στις πιο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες δεν οφείλεται σε καμία περίπτω­ση στη μετανάστευση, ούτε ακόμη και αν θεωρήσουμε το ρόλο της ως «εφεδρικό βιομηχανικό στρατό», αλλά είναι το αποτέλεσμα ενός αντικειμενικού νόμου της καπιταλιστικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό με πολύ συγκεκριμένες πολιτικές επι­λογές που επιβάλλονται από το κεφάλαιο αποκλειστικά για το δικό του συμφέ­ρον και, μάλιστα, αυτές εφαρμόζονται από τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες πλήττουν σοβαρά τα δικαιώματα των εργαζόμενων.

Επιπλέον, εάν ο εκπατρισμός ήταν μία εύκολη επιλογή και όχι η επίδραση μί­ας δραματικής αναγκαιότητας, η κρίση, που εκδηλώνεται, επίσης, στις πιο ανε­πτυγμένες χώρες, θα έπρεπε ν’ αποθαρρύνει τη μετανάστευση, κάτι που δε συ­νέβη, επειδή μία από τις απαντήσεις του καπιταλισμού στην ίδια του την κρίση ήταν ακριβώς η εντατικοποίηση της ληστείας και της στρατιωτικής επιθετικό­τητας εις βάρος των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, οδηγώντας στην περαιτέ­ρω εξαθλίωσή τους.

Όσο αλήθεια είναι ότι οι μεταναστευτικές ροές οφείλονται κυρίως σε οικο­νομικούς λόγους, δηλαδή στην αυξανόμενη εκμετάλλευση και εξαθλίωση των ασθενέστερων χωρών και στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, άλλο τόσο είναι αληθές ότι η χειραγώγηση από την αστική τάξη έχει ως πολιτικό στόχο τη διά­σπαση του προλεταριάτου με βάση την εθνικότητα, τη θρησκεία και τον πολι­τισμό.

Αυτό επιτρέπει στην αστική τάξη ν’ αποκρύπτει την ευθύνη της για την επι­δείνωση της κατάστασης του προλεταριάτου, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι αυτό είναι συνέπεια της μετανάστευσης και προσπαθεί να εκτρέψει τη δυσαρέσκεια του λαού από την επαναστατική πορεία προς έναν ξενοφοβικό και ρατσιστικό δρόμο και να συνεχίσει να καταπιέζει και να εκμεταλλεύεται τόσο το προλεταρι­άτο της χώρας της όσο και εκείνο των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών.

Ωστόσο, η μετανάστευση διαδραματίζει έναν οικονομικά λειτουργικό ρόλο στην ανάπτυξη του καπιταλισμού.

Από τη μία πλευρά, αυξάνει τις τάξεις του λεγόμενου «εφεδρικού βιομηχα­νικού στρατού», συμβάλλοντας σήμερα όχι τόσο στη μείωση των μισθών, που είναι ήδη χαμηλοί για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, όσο για να μετριάσει τους αγώνες και τις διεκδικήσεις των ντόπιων εργαζόμενων, που σε μεγάλο βαθ­μό δουλεύουν σε επισφαλείς συνθήκες, με την απειλή της αντικατάστασής τους από το ξένο εργατικό δυναμικό. Η ίδια η μετανάστευση δεν αυξάνει τον αντα­γωνισμό μεταξύ των παραγωγών. Η παραπλανητική και στρεβλή χειραγώγη­σή τους από τον καπιταλισμό στις δοσμένες συνθήκες μετατρέπει τον ανταγω­νισμό ανάμεσα σε ξεχωριστές ομάδες εργαζόμενων, ο οποίος υπήρχε πάντοτε, σ’ ένα συνολικότερο ανταγωνισμό μεταξύ εθνοτικών ομάδων, μεταξύ ντόπιων και αλλοδαπών.

Από την άλλη πλευρά, οι μειώσεις των μισθών, οι περικοπές στις υπηρεσίες και στις δημόσιες κοινωνικές δαπάνες, η αύξηση του πραγματικού χρόνου εργα­σίας και του ρυθμού της, η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας μέσω των ελα­στικών συμβάσεων εργασίας αφήνουν στους εργοδότες τεράστιο περιθώριο δό­λιων ελιγμών, ενώ ταυτόχρονα η δημογραφική μείωση οδήγησε σε έλλειψη προ­σωπικού σε πολλούς κλάδους της βιομηχανίας, του εμπορίου και των υπηρεσι­ών. Οι μισθοί είναι πολύ χαμηλοί, οι ώρες εργασίας είναι πάρα πολλές και οι συν­θήκες είναι πολύ επισφαλείς για να γίνουν αποδεκτές από τους ντόπιους εργα­ζόμενους, δεδομένου του μέσου κοινωνικού κόστους αναπαραγωγής της εργα­τικής τους δύναμης και του επιπέδου των αναγκών τους στη σημερινή κοινω­νία. Στην Ιταλία συμβαίνει συχνά, κυρίως στον τομέα της γεωργίας (εργαζόμε­νοι στον αγροτικό τομέα) και στον τομέα της φιλοξενίας, των υπηρεσιών εστί­ασης και των υπηρεσιών προσωπικής φροντίδας, αλλά και άλλων υπηρεσιών (logistics, για παράδειγμα) και ακόμη και οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία επηρεάζονται από αυτό το φαινόμενο. Το έλλειμμα της προσφοράς εργασίας θα έπρε­πε να οδηγήσει σε αύξηση τουλάχιστον στους ονομαστικούς μισθούς στον κλά­δο όπου συμβαίνει, αλλά αυτό δε συμβαίνει, λόγω του κατακερματισμού της ερ­γατικής τάξης και της ένοχης παθητικότητας των οπορτουνιστικών συνδικαλιστι­κών οργανώσεων, που υπογράφουν τις μειωμένες συμβάσεις ως το μικρότερο κα­κό, εγκαταλείποντας τον αγώνα.

Η κλιμάκωση του προστατευτισμού, με την καθιέρωση τελωνειακών δασμών και με την εφαρμογή αμοιβαίων κυρώσεων, είναι το σημάδι ενός εμπορικού πολέ­μου μεταξύ των κυριότερων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, που θα επιδεινώσει την ανισομετρία της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οι οικονομικά λιγότερο ανεπτυγ­μένες χώρες, όχι μόνο οι πρώην αποικιοκρατικές, συχνά είναι εξαγωγείς πρώ­των υλών και εισαγωγείς μεταποιημένων προϊόντων. Θ’ αναγκαστούν να πουλή­σουν τους πόρους τους σε ολοένα και χαμηλότερες τιμές, που επιβάλλονται από τα διεθνικά μονοπώλια που κυριαρχούν στην αγορά πρώτων υλών και ν’ αγορά­ζουν τελικά προϊόντα σε τιμές που αυξάνονται λόγω των αμοιβαίων προστατευ­τικών μέτρων από τις ανταγωνιστικές δυνάμεις. Η μεγέθυνση αυτής της «ψαλίδας τιμών» θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο εξωτερικό χρέος και σε μία σίγουρη επι­δείνωση της οικονομικής κατάστασης των χωρών αυτών, ωθώντας τον πληθυσμό τους να μεταναστεύσει.

Το ζήτημα της μετανάστευσης γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και χρη­σιμοποιείται από την αστική τάξη ως «μέσο μαζικής παραπλάνησης» για διάφο­ρους σκοπούς.

Πρώτο, για ν’ αποκρύψει την ευθύνη της κυρίαρχης τάξης για την επιδείνω­ση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας του προλεταριάτου και των μεσαίων στρωμάτων του λαού. Με το χαρακτηρισμό των μεταναστών ως την πηγή προέ­λευσης όλων των δεινών που πλήττουν τους εργάτες, η αστική τάξη προσπαθεί να διασπάσει το εργατικό κίνημα σε μία εθνικο-πολιτιστική βάση, εμποδίζοντας το σχηματισμό ενός ενιαίου μετώπου του αγώνα που θα έθετε σε κίνδυνο την κυ­ριαρχία της.

Δεύτερον, η τρομοκρατική προπαγάνδα για μία φερόμενη «εισβολή» μετανα­στών που δεν είναι βιώσιμη οικονομικά, η οποία θα έθετε σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση του ντόπιου πληθυσμού, δημιουργεί πανικό και χρησιμοποιείται για ν’ αποδεχτεί ο λαός την εφαρμογή μέτρων «ασφάλειας», τα οποία κατευθύνονται σαφώς στην καταστολή της ταξικής πάλης και της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Αυ­τό είναι που συνέβη στην Ιταλία με τα νομοθετικά διατάγματα για την «ασφά­λεια» που επέβαλε η κυβέρνηση συνασπισμού Λέγκας - Κινήματος 5 Αστέρων, που συνδέεται με την εικαζόμενη έκτακτη ανάγκη εξαιτίας της μετανάστευ­σης. Επιπρόσθετα, στο εγκληματικό κλείσιμο των ιταλικών λιμανιών, θεσπίζουν κυρίως ισχυρούς περιορισμούς ενάντια στο δικαίωμα του να διαδηλώνεις και θεσπίζουν αυστηρότερες ποινές σε όσους παραβιάζουν τους νέους κανόνες κα­τά τη διάρκεια πολιτικών διαδηλώσεων και διαδηλώσεων των εργατικών συνδι­κάτων.

Τρίτον, η εξάπλωση από πραγματικούς προβοκάτορες διάφορων μύθων σχε­τικά με τις φανταστικές επιδοτήσεις που δίνονται σε μετανάστες σε βάρος των φορολογουμένων ή τις φερόμενες προτιμητέες αποζημιώσεις στέγασης για τους μετανάστες επιχειρεί να μετατρέψει το δίκαιο θυμό του λαού σε ξενοφοβία και ρατσισμό, στρεβλώνοντας το στόχο του αγώνα. Αντί της ικανοποίησης για όλους των κοινωνικών αναγκών ή των δικαιωμάτων που δεν εγγυάται το αστικό κράτος, φασιστικά και άλλα αντιδραστικά κόμματα και ομάδες στρέφουν τους μικροα­στούς και τα πιο καθυστερημένα τμήματα του προλεταριάτου ενάντια στους με­τανάστες, στους πρόσφυγες, ακόμη και σε Ιταλούς πολίτες άλλης εθνικότητας. Στη χώρα μας αυτά τα γεγονότα οδήγησαν σε μία μεγάλη αύξηση δράσεων υπο­κινούμενης ρατσιστικής βίας, για την οποία δεν είναι υπεύθυνες μόνο οι φασιστι­κές ομάδες, αλλά είναι, επίσης, υπεύθυνα και κόμματα όπως η Λέγκα, που χρησι­μοποιούν το φόβητρο της μετανάστευσης για εκλογικούς σκοπούς.

Θέλουμε να τονίσουμε τη μεγάλη ευθύνη των αστικών κυβερνήσεων για την έλλειψη υποδομών και για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής στα στρα­τόπεδα προσφύγων, που αξιοποιούνται από συνεταιρισμούς και ΜΚΟ, που συ­χνά κάνουν σπέκουλα και βγάζουν χρήματα, αυξάνοντας τις αντιδράσεις των κα­τοίκων στις περιοχές όπου βρίσκονται.

Μεγάλη ευθύνη φέρει, επίσης, η αστική Αριστερά, η οποία προτιμά ν’ ασκεί πολιτική στα σαλόνια και στο κοινοβούλιο, παρά στα εργοστάσια και στα προά­στια, δε συνδέει το μεταναστευτικό, προσφυγικό ζήτημα με τις πραγματικές αι­τίες και στηρίζει την πολιτική της καταστολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας έδαφος σε ρατσιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις.

Από τη μία, οι αστικές κεντροαριστερές κυβερνήσεις υπό το Δημοκρατικό Κόμμα έχουν εφαρμόσει αντεργατικές και αντιλαϊκές πολιτικές που προκάλεσαν τον αποπροσανατολισμό και το θυμό στο προλεταριάτο και στα λαϊκά στρώμα­τα, των οποίων οι συνθήκες δουλειάς και ζωής χτυπήθηκαν σκληρά. Από την άλ­λη, υποστήριξαν ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς αποσταθεροποίησης σε διάφο­ρες περιοχές, επεμβαίνοντας στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών και συμ­μετέχοντας σε στρατιωτικές επεμβάσεις που προκαλούν κύματα προσφύγων. Πα­ρά τη ρητορική του «ανθρωπιστικού καλωσορίσματος», στην πραγματικότητα οι πολιτικές του Δημοκρατικού Κόμματος για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό δε διαφέρουν πολύ από αυτές της αντιδραστικής Δεξιάς, όπως αποδείχτηκε από το διάταγμα για τον «καθορισμό των ροών», που έφερε ο προηγούμενος υπουρ­γός Μινίτι, που ήταν πρόδρομος των πιο σκληρών νομοθετικών διαταγμάτων του πρώην υπουργού της Λέγκα, Σαλβίνι.

Για να πυροδοτήσει τον πανικό και την αναστάτωση μεταξύ του ντόπιου πλη­θυσμού, η αντιδραστική προπαγάνδα ενθαρρύνει σκοπίμως τη σύγχυση μεταξύ των διαφορετικών φαινομένων, μεταξύ της τακτικής και της άτακτης μετανά­στευσης, μεταξύ της μετανάστευσης και των θαλάσσιων αφίξεων, μεταξύ μετα­ναστών και προσφύγων. Σχετικά με αυτό το ζήτημα, είναι απαραίτητο να διευ­κρινιστούν και να καθοριστούν τα φαινόμενα με ακριβείς όρους και δεδομένα.

Η μετανάστευση με τη στενή έννοια συνίσταται από αλλοδαπούς πολίτες και τις οικογένειές τους, που διαμένουν στη χώρα υποδοχής με έγκυρη άδεια παρα­μονής. Το Ιταλικό Ινστιτούτο Στατιστικής (ISTAT) αναφέρει ότι από την 1η Γε­νάρη 2018 στην Ιταλία υπήρχαν 5.144.440 αλλοδαποί κάτοικοι, συμπεριλαμβα­νομένων των αλλοδαπών που γεννήθηκαν στην Ιταλία (μετανάστες δεύτερης γε­νιάς), που αντιστοιχούσαν στο 8,5% του συνολικού πληθυσμού κατοίκων, με μία αύξηση μικρότερη από 10.000 μονάδες σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. [2] «Η σύγκριση των στοιχείων των τελευταίων ετών δείχνει ωστόσο μία επιβράδυνση στην αύξηση του ξένου πληθυσμού, τόσο λόγω ενός πιο περιορισμένου αριθμού ει­σερχόμενων ροών όσο και λόγω ενός αυξανόμενου αριθμού αλλοδαπών που απο­κτούν κάθε χρόνο την ιταλική ιθαγένεια (λιγότερη επιρροή έχει η θνησιμότητα και οι ακυρώσεις λόγω μετακόμισης στο εξωτερικό).» [3]

Επίσης, σύμφωνα με την ISTAT, από την 1η Γενάρη 2019 οι αλλοδαποί κά­τοικοι στην Ιταλία ήταν 5.255.503, ήτοι το 8,71°% του συνολικού πληθυσμού, ση­μειώνοντας αύξηση +2,16% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προη­γούμενου έτους, κυρίως λόγω νέων γεννήσεων από αλλοδαπούς κατοίκους της Ιταλίας. Ο Πίνακας 1 δείχνει τη σύνθεση ανά γεωγραφική προέλευση μετανα­στών που διαμένουν τακτικά στην Ιταλία. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν σαφώς ότι η πλειοψηφία των μεταναστών που μένουν στην Ιταλία προέρχονται από ευρωπα­ϊκές χώρες (1.583.196 προέρχονται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσο με το 30,12% του συνόλου). Η απόλυτα μεγαλύτερη ξένη κοινότητα προέρχεται από τη Ρουμανία, με συνολικά 1.206.938 κατοίκους, που αντιστοιχούν στο 23% του συ­νόλου, ακολουθούμενη από την Αλβανία (441.027 ισούται με 8,4%), το Μαρόκο (422.980 ίσο με 8%), την Κίνα (299.823, ίσο με 5,7% ) και την Ουκρανία (239.424, που ισοδυναμεί με 4,6%). [4]

Πίνακας 1. Τακτικοί μετανάστες ανά γεωγραφική προέλευση μέχρι την 1η Γενάρη 2019

Πηγή: ISTAT, Dati e Indicatori suImmigrati, our elaboration.

Από το πρώτο τρίμηνο του 2019, το 46,7% των συνολικών κατοίκων μετανα­στών απασχολούνταν όπως φαίνεται στον Πίνακα 2:

Πίνακας 2. Απασχολούμενοι μετανάστες ανά θέση και μακροοικονομικό τομέα

Πηγή: ISTAT, Dati e Indicatori su Immigrati, our elaboration.

Ο Πίνακας 2 δείχνει ότι:

• Το συγκεκριμένο ποσοστό απασχόλησης [5] (59,80%) ουσιαστικά αντιστοιχεί, αλλά είναι υψηλότερο από αυτό του συνολικού πληθυσμού (58,50%) και των Ιτα­λών (58,20%) [6] και αποδεικνύει το ψέμα των αντιδραστικών θεωριών σχετικά με την παρασιτική φύση της μετανάστευσης και με την προβαλλόμενη «κλοπή θέ­σεων εργασίας» από τους μετανάστες.
• Οι περισσότεροι εργαζόμενοι μετανάστες είναι υπάλληλοι, ενώ υπάρχει μό­νο ένα μικρό μέρος αυτοαπασχολούμενων, μεταξύ των οποίων, δεδομένου του ενδεχομένου εκβιασμού του εργοδότη, ένας επιπλέον αριθμός εργαζόμενων μπορεί να κρύβεται, επίσημα χαρακτηρισμένος ως αυτοαπασχολούμενος, αλλά στην πράξη απασχολούμενος χωρίς κοινωνική ασφάλιση, ούτε και συνδικαλιστική προστασία. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς Ιταλούς εργαζόμενους.
• Οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους μετανάστες συγκεντρώνονται στον τομέα των υπηρεσιών και σε μικρότερο βαθμό στη βιομηχανία και στη γεωργία, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία ως προς το συνολικό πληθυσμό τους και ως προς τον ιταλικό.

Ο Πίνακας 3 δείχνει τα στοιχεία που αφορούν τους μετανάστες εργαζόμενους με επαγγελματικά προσόντα από το 1ο τρίμηνο του 2019.

Πίνακας 3. Εργαζόμενοι μετανάστες ανά επάγγελμα με επαγγελματικά προσόντα από το 1ο τρίμηνο του 2019

Πηγή: ISTAT, Dati e Indicatori suImmigrati, our elaboration.

Ως εκ τούτου, από την ταξική σκοπιά, οι περισσότεροι μετανάστες εργαζόμε­νοι είναι προλετάριοι, τουλάχιστον το 60% του συνόλου με τη συγκεκριμένη προ­σέγγιση, λόγω των κριτηρίων ταξινόμησης που εφαρμόζει η ΚΤΑΤ.

Όσον αφορά τους μετανάστες απασχολούμενους, το 78,03% απασχολείται με μόνιμες συμβάσεις, ενώ μόνο το 21,97% είναι με συμβάσεις ορισμένου χρό­νου, με τάση μείωσης. [7] Επίσης, τα ποσοστά είναι ελαφρώς χαμηλότερα από εκεί­να που αφορούν τους συνολικούς εργαζόμενους (84,05% βάσει μόνιμων συμβά­σεων, 15,95% με συμβάσεις ορισμένου χρόνου) και τους Ιταλούς (84,78% με μό­νιμες συμβάσεις, 15,12% με συμβάσεις ορισμένου χρόνου). [8] Η σύγκριση αυτών των δεδομένων δείχνει πώς οι μετανάστες εργαζόμενοι υποφέρουν στο σύνολό τους από μία κατάσταση μεγαλύτερης αστάθειας και εργασιακής ανασφάλειας. Αυτή η μειονεκτική θέση επιβεβαιώνεται περισσότερο από το ποσοστό ανεργί­ας, [9] που ισοδυναμεί με το 15% για τους μετανάστες σε σχέση με το 10,6% συνολικά και το 10,2% για τους Ιταλούς, παρά με το ποσοστό ανενεργών, [10] ίσο με 29,6% για τους μετανάστες, έναντι 34,4% συνολικά και 35% για τους Ιταλούς (για το τε­λευταίο αυτό ποσοστό, το χάσμα εξαρτάται από την αύξηση της παρουσίας ατό­μων που δεν εργάζονται σε ηλικία μεταξύ του ιταλικού πληθυσμού).

Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι η πρώτη απασχόληση των μεταναστών στην Ιταλία χαρακτηρίζεται από σημαντική επαγγελματική υποβάθμιση σε σύ­γκριση με τη χώρα προέλευσής τους, πιο χαρακτηριστική για τις γυναίκες, αρ­χικά για τις περισσότερο εξειδικευμένες, παρά για τους άντρες (49,5% των γυ­ναικών έναντι 36,5% των αντρών). Οι ευκαιρίες απασχόλησης μετά από την άφι­ξή τους επικεντρώνονται σε μερικές και συγκεκριμένες θέσεις απασχόλησης, οι οποίες απορροφούν το 1/3 των θέσεων πρώτης απασχόλησης στην Ιταλία: Θέ­σεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα και στην αγροτική παραγωγή για τους άντρες, οικιακή εργασία, επαγγέλματα πωλήσεων, υπηρεσίες προσωπικής φρο­ντίδας και ανειδίκευτες δουλειές για τις γυναίκες. Δύο επαγγέλματα, ο φροντι­στής (36%) και ο οικιακός εργαζόμενος (20%), απορροφούν το 56% της πρώτης απασχόλησης μεταναστριών στην Ιταλία. Η μετάβαση από την πρώτη εργασία στις επόμενες δείχνει ότι η επαγγελματική υποβάθμιση της πρώτης εργασίας τεί­νει να είναι διαρκής. [11]

Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία που αφορούν τους λεγόμενους «τακτικούς με­τανάστες», δηλαδή τους αλλοδαπούς κατοίκους στην Ιταλία με άδεια τακτικής διαμονής και τους απογόνους τους οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αποκτήσει την ιτα­λική υπηκοότητα, μπορούν να εξαχθούν ορισμένα συμπεράσματα:

• Η πλειοψηφία των μεταναστών γίνεται αντιληπτή κοινωνικά ως μέρος του προλεταριάτου και, ως τέτοια, πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής και της δραστηριότητας των κομμουνιστών, με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαί­ου μετώπου του αντικαπιταλιστικού αγώνα για την ανάπτυξη της ταξικής πά­λης για την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού.
• Οι μετανάστες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με τους ντό­πιους εργαζόμενους, εξαιτίας τόσο των γλωσσικών και πολιτισμικών εμποδίων όσο και των κοινωνικοοικονομικών φραγμών, όντας, επομένως, δύο φορές κατα­πιεσμένοι από το κεφάλαιο, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
• Τα δεδομένα σχετικά με τους μετανάστες ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις τάσεις που ισχύουν και σε σχέση με τον ντόπιο πληθυσμό και, κατά συνέπεια, δεν αποτελούν ανωμαλία, ούτε ανισορροπία στην ιταλική κοινωνία· αντίθετα, η μετανάστευση είναι λειτουργική για τον καπιταλισμό, αφού χωρίς αυτήν ολόκληροι τομείς θα υπέφεραν από έλλειψη προσφοράς εργασίας.
• Το ποσοστό απασχόλησης των μεταναστών, υψηλότερο από αυτό των Ιταλών, αποκαλύπτει το ψέμα για το φερόμενο παρασιτισμό τους εις βάρος των Ιτα­λών· δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης που κατα­βάλλουν οι μετανάστες συμβάλλουν αποφασιστικά στην οικονομική κατάστα­ση του INPS. [12]
• Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι απασχολούνται ως επί το πλείστον με τις ίδιες μόνιμες συμβάσεις όπως οι Ιταλοί εργάτες, ως εκ τούτου, είναι λανθασμένο ότι αυτό το είδος μετανάστευσης επηρεάζει τα επίπεδα των μισθών. Η μείωση των μισθών είναι μία ενδημική τάση του καπιταλισμού, που επηρεάζει εξίσου τόσο τους μετανάστες όσο και τους ντόπιους εργαζόμενους, όπως είναι αλήθεια ότι ο «εφεδρικός βιομηχανικός στρατός» αποτελείται τόσο από ντόπιους όσο και από μετανάστες εργάτες και ότι ο ανταγωνισμός προς τα κάτω στον τομέα των μισθών υπάρχει, στην πραγματικότητα, όχι μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών ομάδων, αλ­λά μεταξύ παραγωγών, απασχολούμενων ή άνεργων, ανεξάρτητα από την εθνικό­τητα, τις πεποιθήσεις ή το χρώμα του δέρματος.
• Η εθνοτική σύνθεση της τακτικής μετανάστευσης δείχνει μεγάλη υπεροχή των Ευρωπαίων· αυτό δείχνει πόσο ψευδής και ανεύθυνη είναι η προειδοποίη­ση, που δημιουργήθηκε δημαγωγικά από τη Λέγκα για εκλογικούς σκοπούς, για την υποτιθέμενη «εισβολή από την Αφρική» και τη σχετική «κατάσταση έκτα­κτης ανάγκης».

Μέχρι στιγμής έχουμε μιλήσει για τους τακτικούς μετανάστες. Ωστόσο, πρέ­πει να ληφθεί υπόψη αυτό που αποκαλείται «παράτυπη μετανάστευση», η οποία περιλαμβάνει αλλοδαπούς των οποίων οι άδειες παραμονής έχουν λήξει, αλλο­δαπούς που έχουν νόμιμη άδεια παραμονής, αλλά δουλεύουν παράνομα, άνερ­γους αλλοδαπούς χωρίς άδεια παραμονής κλπ. Λόγω της φύσης του φαινομένου αυτού είναι δύσκολο ν’ αποτυπωθούν στοιχεία σε στατιστικές έρευνες. Επιπλέον, ο ίδιος ο ορισμός της «παράτυπης μετανάστευσης» μπορεί να διαφέρει από και­ρό σε καιρό. Για παράδειγμα, ορισμένες πηγές ταξινομούν τους πρόσφυγες που αποβιβάζονται στις ακτές μας ως παράτυπους, αλλά όταν αυτοί ζητούν άσυλο, παύουν να είναι παράτυποι, εκτός εάν απορριφθούν· σχεδόν πάντοτε τα δεδομέ­να δεν το λαμβάνουν υπόψη αυτό, γεγονός που φουσκώνει την έκταση του φαι­νόμενου της παράνομης μετανάστευσης. Επιπλέον, στην καθομιλουμένη ο όρος «παράτυπη μετανάστευση» αποκτά ένα αρνητικό νόημα, σα να είναι εγκληματι­κή ενέργεια. Στην πραγματικότητα, αρκεί ένας νόμιμος μετανάστης να χάσει τη δουλειά του ή ν’ αφήσει την άδεια παραμονής του να λήξει προκειμένου να εισέλ­θει σε μία κατάσταση «παρατυπίας» και να του ασκηθεί δίωξη ή ν’ απελαθεί από τη χώρα, ακόμη και χωρίς να έχει διαπράξει κάποιο έγκλημα. Οι τελευταίες εκτιμήσεις για την Ιταλία από τον ΟΟΣΑ και το Ίδρυμα ISMU χρονολογούνται από το 2017, υποδηλώνοντας ότι το φαινόμενο είναι στην πραγματικότητα οριακό και δεν ανησυχεί την άρχουσα τάξη. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό των «παρά­νομων μεταναστών» εκτιμάται σε περίπου 0,9% των αλλοδαπών κατοίκων και περίπου 0,7% του συνολικού μόνιμου πληθυσμού. [13] Είναι σαφές ότι οι δύο εκτι­μήσεις είναι ασυνεπείς και, επιπλέον, δεν είναι συγκρίσιμες με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η τελευταία εκτίμηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών χρονολογείται από το 2008.

Η επιμονή και ο τρόπος με τον οποίο τα αστικά ΜΜΕ παρουσίαζαν αυτό το φαινόμενο συντέλεσαν στην υπερβολή και στη διαστρέβλωσή του, ευνοώντας έτσι την προπαγάνδα της Λέγκα και των φασιστικών ομάδων και συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός αδικαιολόγητου κλίματος συναγερμού και έκτακτης ανά­γκης στη χώρα, προκειμένου ο λαός να εγκρίνει τα διατάγματα ασφαλείας που ήθελε ο υπουργός Εσωτερικών Σαλβίνι.

Το κλείσιμο των λιμανιών και η απαγόρευση αποβίβασης, που είναι άχρηστα και ασκόπως σκληρά μέτρα, είναι, επίσης, νομικά ανεφάρμοστα, καθώς αντιβαί­νουν στο ιταλικό Σύνταγμα, στις διεθνείς συνθήκες και στους κανόνες του Ναυτι­κού Δικαίου σχετικά με τις θαλάσσιες διασώσεις. Πρόκειται για μία κυνική εκλο­γική δημαγωγία, που γίνεται με το αίμα των απελπισμένων, ένα είδος «στρατηγι­κής έντασης» με στόχο την εφαρμογή περισσότερων κατασταλτικών και αυταρ­χικών μέτρων, που κατευθύνονται κυρίως κατά των κοινωνικών συγκρούσεων.

Από νομική άποψη, η απαγόρευση της αποβίβασης, αναγκάζοντας τους πρό­σφυγες να παραμείνουν εν πλω για μεγάλο χρονικό διάστημα ενάντια στη θέλη­σή τους και σε κακές συνθήκες υγιεινής, φαίνεται ως απαγωγή, ένα έγκλημα τι­μωρούμενο από το νόμο.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών της νέας κυβέρνησης, που απεικονίζεται ως «τεχνοκράτης» όντας πρώην νομάρχης, φαίνεται ότι δε θα υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές, φυσικά, σε σχέση με τις πολιτικές της προηγού­μενης κυβέρνησης.

Τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυ­γες (UNHCR) και του υπουργείου Εσωτερικών αντικρούουν την τρομοκρατική δημαγωγία του πρώην υπουργού της Λέγκα.

Πρώτ’ απ’ όλα, ας προσπαθήσουμε να ρίξουμε φως στα στοιχεία και στους αριθμούς, που συχνά χρησιμοποιούνται σκόπιμα με λαθεμένο τρόπο.

Οι αφίξεις των προσφύγων επηρέασαν κυρίως πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα. Συνολικά, σε ολόκληρη τη Λεκάνη της Μεσογείου οι αφίξεις σε ετήσια βάση στα θαλάσ­σια και στα χερσαία σύνορα αυτών των χωρών, που εντοπίστηκαν από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, μειώθηκαν από το μέγι­στο του 1.032.488 αφίξεων το 2015 σε 141.172 το 2019, με μείωση κατά 86,33%. [14] Μόνο τον Οκτώβρη του 2015 υπήρχαν 220.000 αφίξεις, αριθμός που, στην πραγ­ματικότητα, ισούται με τις ετήσιες θαλάσσιες αφίξεις του 2014 και είναι υψηλό­τερος από τα ετήσια στοιχεία τόσο του 2017 όσο και του 2018. Αξίζει να θυμηθού­με ότι ο μεγαλύτερος αντίκτυπος ήταν στα σύνορα της Ελλάδας, όπου έφτασαν περισσότεροι από 211.000 πρόσφυγες, ενώ λιγότεροι από 9.000 άνθρωποι έφτα­σαν στην Ιταλία. [15]

Όπως μπορούμε να δούμε, η μείωση των θαλάσσιων αφίξεων στην Ιταλία δεν είναι αποτέλεσμα των πολιτικών της Λέγκα, αλλά αντικατοπτρίζει τη γενική τά­ση μείωσης που παρατηρείται σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και σε όλα τα θαλάσ­σια σύνορα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά την Ιταλία, οι θα­λάσσιες αφίξεις έχουν σταθερά μειωθεί από τον Οκτώβρη του 2017, [16] από 99.126 το 2017 σε 5.085 το 2019, με μείωση 94,87% (τα στοιχεία ενημερώθηκαν στις 30.8.2019), πολύ πριν τα διατάγματα που ζήτησε ο Σαλβίνι και η Λέγκα. [17]

Επίσης, ιδιαίτερα για την Ιταλία, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εντοπίζει μείωση των θανάτων και των αγνοού­μενων στη θάλασσα στην κεντρική μεσογειακή διαδρομή, η οποία ήταν πάντα η πιο επικίνδυνη. Από 2.887 το 2017, οι θάνατοι μειώθηκαν σε 1.247 το 2018, δηλα­δή μείωση κατά 54%, μικρότερη αναλογικά με τη μείωση των θαλάσσιων αφίξε­ων, ωστόσο το ποσοστό θνησιμότητας σε αυτήν τη διαδρομή έχει αυξηθεί σημα­ντικά, από 1 θάνατο ανά 38 θαλάσσιες αφίξεις (2,63%) το 2017 σε 1 θάνατο ανά 14 θαλάσσιες αφίξεις (7,14%) το 2018, με αύξηση σχεδόν πέντε ποσοστιαίων μονά­δων, λόγω της «σημαντικής μείωσης της συνολικής ικανότητας έρευνας και διάσωσης». [18] Αυτό είναι το μοναδικό πραγματικό και τραγικό αποτέλεσμα των διαταγμά­των ασφαλείας από την κυβέρνηση των Λέγκα - Κινήματος των Πέντε Αστέρων.

Η κυνική αναμέτρηση σχετικά με το θέμα των θαλάσσιων αφίξεων μεταξύ των ΜΚΟ και της ιταλικής κυβέρνησης, που και οι δύο είναι παίκτες του παι­χνιδιού που παίζεται στις πλάτες των προσφύγων, αξίζει να συζητηθεί ξεχωρι­στά. Από το καλοκαίρι του 2018 έως το καλοκαίρι του 2019, στην πραγματικότη­τα, εκδηλώθηκε αντιπαράθεση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ιταλικής κυβέρνησης, με την Ιταλία να βρίσκεται ακόμα σε ύφεση, όπου η αντιπαράθε­ση σχετιζόταν με την υπέρβαση των ορίων που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις βασικές παραμέτρους των δημόσιων οικονομικών (λόγος ελλείμματος/ΑΕΠ, λόγος χρέους/ΑΕΠ), που εντάθηκε μετά από τις ευρωεκλογές του 2019, σε μία πε­ρίοδο που πλησίαζε ο επόμενος διορισμός των ανώτατων επιτελείων των οργά­νων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ευρωπαϊκό χρηματιστικό κεφάλαιο, παρά τις επανειλημμένες υποχωρή­σεις της Λέγκα και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων στις απαιτήσεις της Ευ­ρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποίησε διαφορετικά μέσα πίεσης, από την εξάπλωση της διαφοράς τιμής πώλησης-αγοράς, μέχρι την αδιάλλακτη εφαρμογή της Συν­θήκης του Δουβλίνου και την εκστρατεία των ΜΜΕ για το κλείσιμο των λιμανιών στα πλοία των ΜΚΟ προκειμένου να διασφαλίσει την επιτυχία των σχεδίων της.

Συγκεκριμένα, η Συνθήκη του Δουβλίνου, στην οποία ανέκαθεν αντιτασσό­ταν το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, προβλέπει ότι οι πρόσφυγες που ζητούν άσυλο παραμένουν στην πρώτη χώρα άφιξης, από την οποία απελαύνονται, αν δε συμμορφωθούν με τη διάταξη αυτή. Μόνο στη Γερμανία διεκπεραιώθηκαν 4.602 εντολές απέλασης προσφύγων προς τη χώρα μας και 1.114 απελάσεις πραγματο­ποιήθηκαν από το Νοέμβρη του 2018 έως το Μάρτη του 2019. [19] Ως περαιτέρω επί­δειξη της δημαγωγίας της Λέγκα και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι: «Κατά την ψήφιση μιας αναθεώρησης [της Συνθήκης του Δουβλίνου] στις 17Νοέμβρη 2017 στο ευρωκοινοβούλιο, οι κυβερνητικές δυνάμεις ψήφισαν κατά (Κίνημα των Πέντε Αστέρων) ή απείχαν (Λέγκα) και στις 6 από τις 7 περιπτώσεις ο υπουργός Εσωτερικών αποχώρησε από τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια όπου συζητιόταν το θέμα.» [20]

Οι ΜΚΟ αποτέλεσαν εργαλεία πίεσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, στο πλαίσιο ενός τεχνητού πανικού εισβολής που δημιουργήθηκε από τη Λέγκα, ευνόη­σαν την ανάπτυξη της συναίνεσης για την ίδια τη Λέγκα και τα αντίμετρα κατά των θαλάσσιων αφίξεων που εφαρμόζει η ιταλική κυβέρνηση. Η ψεύτικη αντί­φαση μεταξύ των ΜΚΟ και της ιταλικής κυβέρνησης αποδεικνύεται από το γε­γονός ότι, ενώ στα ΜΜΕ διεξήχθησαν σκληρές συζητήσεις σχετικά με το αν θα πρέπει να επιτρέπεται ή όχι η επιβίβαση των προσφύγων, για παράδειγμα, των 53 ναυαγών του πλοίου της ΜΚΟ «Sea Watch», κατά την ίδια περίοδο καταγράφη­καν 1.644 παράτυπες είσοδοι, συμπεριλαμβανομένων των «αόρατων θαλάσσιων αφίξεων» και των χερσαίων αφίξεων, δηλαδή 31 φορές περισσότερες από το αν­θρώπινο φορτίο του «Sea Watch». [21]

Το να σώζεις ανθρώπινες ζωές είναι καθήκον, αλλά αυτό δεν μπορεί να κρύ­ψει το βρόμικο ρόλο που έχουν παίξει και εξακολουθούν να παίζουν πολλές ΜΚΟ προς όφελος των εκβιασμών και των σχεδίων του ιμπεριαλισμού και μερικές φο­ρές συμφωνώντας με τους διακινητές ανθρώπινων ζωών.

 Για να κατανοήσουμε πλήρως τα αίτια των αφίξεων των προσφύγων είναι χρή­σιμο να εξετάσουμε την προέλευσή τους. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, της EUROSTAT και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνω­μένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι οι περισσό­τεροι από αυτούς προέρχονται από τη Βόρεια και την Υποσαχάρια Αφρική, ενώ μόνο ένα μικρό μέρος προέρχεται από ασιατικές χώρες. Οι λόγοι που ωθούν τους πρόσφυγες, ακόμη και εγκύους και ανήλικους, να ξεκινήσουν ένα «ταξίδι απελ­πισίας» με κίνδυνο της ζωής τους, να υπομείνουν βία και βασανιστήρια σε στρα­τόπεδα συγκέντρωσης της Λιβύης περιμένοντας μία επιβίβαση που πληρώνεται με τους τελευταίους πόρους τους, μπορεί να ποικίλλουν, αλλά πάντα, άμεσα ή έμμεσα, προκαλούνται από την επέμβαση του ιμπεριαλισμού στις χώρες προέ­λευσης των προσφύγων.

Οι πρόσφυγες διαφεύγουν από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, αλλά επίσης και από μη εμπόλεμες χώρες που πλήττονται από την υπανάπτυξη, την απουσία προοπτικών, τη μαζική ανεργία, τη φτώχεια και την πείνα που τους καταδίκασε η καπιταλιστική εκμετάλλευση. Φεύγουν από την καταπίεση της αιμοδιψούς αστι­κής δικτατορίας και του θρησκευτικού σκοταδισμού, που επιβάλλει μεσαιωνι­κό τρόπο ζωής και καταπνίγει κάθε διαφωνία, που υποστηρίζεται από τον ιμπε­ριαλισμό, προκειμένου ν’ αποσταθεροποιήσει εκείνες τις χώρες που αντιτίθε­νται στα σχέδιά του. Φεύγουν από τις οικολογικές καταστροφές που προκαλούνται από την παράλογη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων των χωρών τους από εγχώρια και διεθνικά μονοπώλια, τα οποία καταστρέφουν το περιβάλλον διαβίω­σης και εργασίας τους με τη συνέργεια των διεφθαρμένων και αντιλαϊκών τοπι­κών αστικών κυβερνήσεων. Ο ιταλικός ιμπεριαλισμός δεν αποτελεί εξαίρεση: Ας σκεφτούμε τι έκανε και συνεχίζει να κάνει η ENI στη Νιγηρία και στο Δέλτα του Νίγηρα, όπου οι εξαναγκαστικές απαλλοτριώσεις μεγάλων περιοχών για εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, βασισμένη στη διαφθορά των τοπικών παρα­γόντων, κατέστρεψαν τον ντόπιο πληθυσμό, προκαλώντας μαζική φυγή.

Πρώτ’ απ’ όλα, οι κομμουνιστές επιβεβαιώνουν με σαφήνεια και σταθερότητα την ταξική αλληλεγγύη προς τους μετανάστες και πρόσφυγες προλετάριους. Οι πρό­σφυγες δεν μπορούν να ξεμείνουν στη θάλασσα, πρέπει να έχουν την υγειονομι­κή περίθαλψη που χρειάζονται, να σιτίζονται και να μεταφερθούν σε κατάλλη­λες εγκαταστάσεις υποδοχής με ανθρώπινες και αξιοπρεπείς συνθήκες, υπό δη­μόσια ευθύνη, χωρίς καμία εμπλοκή ΜΚΟ. Οι αιτήσεις ασύλου πρέπει να γίνο­νται δεκτές και να χορηγούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το κράτος, οι πε­ριφέρειες και οι δήμοι δεν πρέπει να περιορίζονται μόνο στην «πολιτιστική διαμεσολάβηση», αλλά πρέπει να διαθέτουν δομές και προσωπικό που θα έχουν την ικανότητα να προωθούν την ένταξη των προσφύγων στην κοινωνία και στον κό­σμο της εργασίας, αξιοποιώντας, επίσης, το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς έχουν πτυχίο πανεπιστημιακής ή ανώτατης εκπαίδευσης.

Η κατοχή ενός πτυχίου δεν πρέπει ν’ αποτελεί παράγοντα διάκρισης των προ­σφύγων. Οι κομμουνιστές αντιτίθενται σε κάθε μορφή επιλεκτικής υποδοχής, που δέχεται μόνο εκείνους που μπορεί να εκμεταλλευτεί πιο σκληρά το σύστη­μα, ενώ όλοι οι άλλοι απορρίπτονται, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση ανάγκης στην οποία βρίσκονται οι πρόσφυγες. Αυτή είναι η ουσία των πολιτι­κών «ρύθμισης των μεταναστευτικών ροών», οι οποίες λαμβάνουν αποκλειστικά υπόψη τις ανάγκες των καπιταλιστών και όχι τις ανθρώπινες ανάγκες.

Αυτά τα μέτρα, που εγκλωβίζουν τους πρόσφυγες ενάντια στη θέλησή τους στις αποκαλούμενες «χώρες πρώτης άφιξης» και τους φυλακίζουν σε ανεπαρκή καταφύγια, πρέπει ν’ ακυρωθούν. Πρέπει να διασφαλίζεται η άμεση μετάβασή τους στις χώρες προορισμού. Γι’ αυτό και παλεύουμε για την κατάργηση της Συν­θήκης του Δουβλίνου, της Συνθήκης Σένγκεν και όλων των άλλων καταπιεστικών κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είμαστε, επίσης, αντίθετοι σε οποιαδήποτε διεθνή συμφωνία της Αστυνομίας με τις Αρχές των χωρών επιβίβασης, πράγμα που θα σήμαινε αύξηση της ιταλι­κής στρατιωτικής παρουσίας στο εξωτερικό, με σκοπό να μπλοκάρει την επιβί­βαση και, συνεπώς, τη μετατροπή των προσφύγων σε φυλακισμένους στα στρα­τόπεδα κράτησης, όπου θα είναι θύματα βίας, βασανιστηρίων, βιασμών και δο­λοφονιών.

Σε κάποια τμήματα της αστικής Αριστεράς είναι ευρέως διαδεδομένη η ιδέα ότι η έξοδος από τις οικονομικά υπανάπτυκτες χώρες μπορεί να συγκρατηθεί από το λεγόμενο «δίκαιο εμπόριο» και τη λεγόμενη «συνεργασία μεταξύ των κρα­τών», με βάση την υποκριτική και αντιδραστική αρχή «let us help them at their home (ας τους βοηθήσουμε στην πατρίδα τους)». Εκτός από την περιθωριακή φύ­ση του «δίκαιου εμπορίου», ο όγκος του οποίου σίγουρα δεν είναι σε θέση να λύ­σει τα προβλήματα των χωρών αυτών και του οποίου η «δικαιοσύνη» είναι πολύ αμφίβολη, πρέπει να σκεφτούμε ότι σε συνθήκες κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού οποιαδήποτε μορφή διεθνούς συνεργασίας είναι, στην πραγματικότητα, ανισότιμη υπέρ της πλουσιότερης χώρας και μπορεί να έχει μόνο έναν ιμπεριαλιστι­κό χαρακτήρα, ο οποίος επιδεινώνει την εκμετάλλευση, την υπανάπτυξη και το χρέος των φτωχότερων χωρών, αυξάνοντας έτσι τον εκπατρισμό από αυτές. Ένα παράδειγμα αποτελεί η Σομαλία, μία πρώην ιταλική αποικία. Μετά από δεκαε­τίες «διεθνούς συνεργασίας» με την Ιταλία, η Σομαλία είναι μία από τις πιο κα­τεστραμμένες χώρες της Αφρικής, με προβλήματα πείνας, πόλεμο συμμοριών με θρησκευτικό υπόβαθρο, χρόνια υπανάπτυξη και, προφανώς, αυτό έχει αυξήσει την έξοδο των προσφύγων μέσω της Λιβύης προς τις ιταλικές ακτές. Το να φα­ντάζεται κάποιος ένα διαφορετικό αποτέλεσμα στον ιμπεριαλισμό είναι μία ψευ­δαίσθηση που αφήνουμε στην Αριστερά των σαλονιών, εναντίον της οποίας πρέ­πει να παλέψουμε.

Οι κομμουνιστές πρέπει ν’ αναπτύξουμε μία βαθιά πολιτική δράση μέσα στην εργατική τάξη, στους άλλους εργαζόμενους και στους ανέργους, να εξηγήσου­με τα αίτια και τις διαστάσεις της μετανάστευσης και του προσφυγικού, να καταστήσουμε σαφές ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, καταπιεσμένοι και ίσως και σε μεγαλύτερο βαθμό, δεν είναι οι πραγματικοί εχθροί, αλλά ότι οι πραγματικοί εχθροί είναι το κεφάλαιο και το αστικό κράτος.

Πρέπει, επίσης, να ενισχύσουμε την πολιτική μας δουλειά στους μετανάστες εργαζόμενους και στις κοινότητές τους, βοηθώντας τους να ξεπεράσουν πολιτι­στικές και θρησκευτικές δυσκολίες, παρέχοντάς τους τα θεωρητικά και πολιτι­κά εργαλεία για να κατανοήσουν τα δικαιώματά τους και να ενταχτούν στον τα­ξικό αγώνα.

Η πολιτική-πολιτιστική δράση μέσα στην τάξη και μεταξύ των μεταναστών είναι απαραίτητη, αλλά δεν αρκεί. Είναι, επίσης, απαραίτητο ν’ αναπτύξουμε τη δραστηριότητά μας σε επίπεδο εργατικών συνδικάτων και σε επίπεδο μαζικού κι­νήματος. Εάν ο σκοπός του ταξικού εχθρού είναι να διαιρέσει το εργατικό μέτω­πο, να επιδεινώσει κάθετα τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζόμενων, να εξαπο­λύσει έναν «πόλεμο ανάμεσα στους φτωχούς» για να διαφυλάξει το κέρδος και την πολιτική κυριαρχία του κεφαλαίου, τότε τα καθήκοντα των κομμουνιστών είναι η αποκατάσταση της ταξικής ενότητας και η έναρξη ενός κύκλου πάλης, ο οποίος θα ενώνει τους ντόπιους και τους μετανάστες εργάτες και τις διεκδικήσεις για τη γενίκευση και την επέκταση των κοινωνικών και συνδικαλιστικών δικαι­ωμάτων για όλους, του επιπέδου των μισθών και για να έχουν όλοι πρόσβαση σε υπηρεσίες, στην υγεία, τον πολιτισμό, τη στέγαση.

Είναι απαραίτητο ν’ αναπτυχθούν πλατφόρμες πάλης ικανές να ενώσουν τους εργαζόμενους με συνθήματα, βάσει των άμεσων και κοινών αναγκών τους.

Για παράδειγμα, η καθιέρωση ενός επαρκούς κατώτατου μισθού εγγυημένου από το νόμο, δομημένου ανά κατηγορία εργαζόμενων, αντικείμενο εργασίας και επαγγελματική παλαιότητα, με τέτοιους περιορισμούς που δε θα επιτρέπουν μία μείωση στα κατώτερα βάσει νόμου επίπεδα των μισθών που επιτυγχάνονται μέ­σω των εθνικών και των επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας, θα περιορίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζόμενων. Αυτό το σημείο πρέπει να τοποθετηθεί σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο πάλης για γενικευμένες μισθολογικές αυξήσεις για την ανάκτηση των απωλειών της τελευταίας δεκαετίας και για την αποκατάσταση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών, που υπολογίζεται βάσει του πραγμα­τικού πληθωρισμού και σε μία ρεαλιστική βάση για τον υπολογισμό του δείκτη κόστους ζωής.

Για την επίλυση της έκτακτης ανάγκης στέγασης, στερώντας έτσι από τα αντι­δραστικά κόμματα και τις φασιστικές ομάδες ένα από τα κύρια ρατσιστικά επιχει­ρήματα που χρησιμοποιούν για να φέρνουν αντιμέτωπους τους Ιταλούς με τους μετανάστες, είναι απαραίτητο να προωθηθεί η πάλη για απαλλοτρίωση χωρίς αποζημίωση κενών κατοικιών, που ανήκουν σε τράπεζες, χρηματοπιστωτικούς φορείς, μεγάλους μεσίτες και στο Βατικανό και για την επανέναρξη του δημοσίου συμβουλίου στέγασης, που δε θεωρείται ως άγρια υπερδόμηση των προαστίων, αλλά ως η αναδιαμόρφωση της περιοχής ανάλογα με τις ανάγκες των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων. Αυτοί είναι μερικοί, αλλά άμεσοι, συγκεκριμένοι και κοινοί στόχοι πάλης, στους οποίους μπορούν να συγκλίνουν αντικειμενικά τα συμφέ­ροντα όλων των εργαζόμενων.

Επιπλέον, θα πρέπει ν’ αναπτύξουμε μια αποτελεσματική πάλη ενάντια στην εμπλοκή της Ιταλίας και των Ενόπλων Δυνάμεών της σε ιμπεριαλιστικές επεμβά­σεις και πολέμους, ν’ απαγορευτεί η χρήση ιταλικού εδάφους, εναέριου και θαλάσ­σιου χώρου για επιθετικούς σκοπούς, να κλείσουν οι αμερικανικές βάσεις στην Ιτα­λία και ν’ αποχωρήσουμε από το ΝΑΤΟ.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κανένα συμφέρον ή δικαίωμα των εργαζόμενων δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρως και οριστικά στον καπιταλισμό. Ωστόσο, αν αυτοί οι άμεσοι και άλλοι σημαντικοί οικονομικοί στόχοι ενταχτούν σ’ ένα πλαίσιο επα­ναστατικής πολιτικής πάλης, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ενότητας και της ταξικής συνείδησης, ξεπερνώντας τα προσχήματα που χρη­σιμοποιεί η αστική τάξη για να διαιρέσει το εργατικό μέτωπο.

Μελετώντας την ουσία της επιστολής του Καρλ Μαρξ στις 9 Απρίλη 1870 στους Ζίγκφριντ Μέιερ και Όγκουστ Βοτ σχετικά με την κατάσταση των Ιρλαν­δών εργατών, τονίζουμε τη διαλεκτική σύνδεση μεταξύ της χειραφέτησης του προλεταριάτου στις περισσότερο και στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Η ανά­πτυξη του επαναστατικού κινήματος στις φτωχές χώρες, όπου υπάρχει ισχυρή προλεταριακή παρουσία, μπορεί μόνο να ευνοήσει τη σοσιαλιστική επανάστα­ση στις πλούσιες χώρες και αντίστροφα, επιβεβαιώνοντας για μία ακόμη φορά το κοινό συμφέρον του παγκόσμιου προλεταριάτου.

Η θρησκευτική φιλανθρωπία, η αλληλεξάρτηση, το «δίκαιο εμπόριο» και οι άλλες αυταπάτες της αστικής Αριστεράς δεν απελευθερώνουν το προλεταριάτο των χωρών αυτών από τη μετανάστευση και τα δεσμά του ιμπεριαλισμού. Αντί­θετα, πρέπει να ενισχύσουμε τους δεσμούς και το πνεύμα του προλεταριακού δι­εθνισμού, για την ανατροπή του καπιταλισμού και της αστικής εξουσίας σε κάθε χώρα, ιδιαίτερα στη δική μας. Ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό «του τόπου μας» και στα συμφέροντα των μονοπωλίων στη χώρα μας, όπως, επίσης, ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, για τη διάλυση ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του επανα­στατικού ταξικού αγώνα, του οποίου η διεθνοποίηση ανταποκρίνεται στη διαλε­κτική σχέση και ευνοεί την πρόοδο της προλεταριακής επανάστασης για μία σο­σιαλιστική κοινωνία ελεύθερων και ίσων ανθρώπων, στην οποία κανείς δε θ’ ανα­γκάζεται ν’ αφήσει την πατρίδα του για να μεταναστεύσει.