Η χρήση των κομματικών μέσων ενημέρωσης στη σύγχρονη ιδεολογική και πολιτική πάλη της εργατικής τάξης


Ίστβαν Κόβατς, μέλος της ΚΕ του Ουγγρικού Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος.

Ο έλεγχος της πληροφόρησης και της επικοινωνίας αποτελεί σημαντική πηγή της αστικής εξουσίας από την αρχή του καπιταλισμού. Ωστόσο, με την εμφάνιση του διαδικτύου και της ασύρματης επικοινωνίας όλα αυτά μετατρέπονται σε μια πολύ αποτελεσματική δύναμη για την καταπίεση της εργατικής τάξης.

Ταυτόχρονα, η χρήση του διαδικτύου και της ασύρματης επικοινωνίας ασκεί σοβαρή επιρροή στην ιδεολογική και πολιτική πάλη της εργατικής τάξης. Από τη μια, αλλάζει τους τρόπους επικοινωνίας στην κοινωνία πράγμα που δημιουργεί νέες προκλήσεις για την πάλη της εργατικής τάξης. Από την άλλη, η ανακάλυψη νέων τεχνολογιών επιτρέπει την ανάπτυξη εναλλακτικών, αυτόνομων μεθόδων επικοινωνίας και γενικά δημιουργεί νέα τεχνικά μέσα για την πάλη της εργατικής τάξης.

Το ζήτημα είναι αν μπορούμε να αποκτήσουμε αυτά τα νέα όπλα της ταξικής πάλης και να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε ενάντια στις ίδιες τις καπιταλιστικές δυνάμεις. Ο Λένιν έγραψε το 1920 στο έργο του «Αριστερισμός, παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού»: «είναι παράλογη είτε ακόμη και εγκληματική η στάση εκείνου του στρατού που δεν προετοιμάζεται να εκμάθει όλα τα είδη όπλων, όλα τα μέσα και τις μεθόδους του αγώνα που διαθέτει ή μπορεί να διαθέσει ο εχθρός. Αυτό ισχύει στην πολιτική ακόμη περισσότερο παρά στο στρατό». [1]

Το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα δίνει όλο και μεγαλύτερη προσοχή στη χρήση του διαδικτύου και της κινητής επικοινωνίας. Δεν είναι επειδή το κατανοούμε καλύτερα από άλλους. Απλά οφείλεται στο γεγονός ότι παλεύουμε σε δύσκολες συνθήκες σχεδόν απομονωμένοι από τα κλασσικά μέσα ενημέρωσης. Λόγω των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων πρέπει να σκεφτόμαστε πολύ καλά πριν ξοδέψουμε έστω και ένα ευρώ. Σε αυτές τις συνθήκες χρειάζεται να βρούμε τα πιο σύγχρονα αποτελεσματικά όπλα για την ιδεολογική και πολιτική πάλη.

Διέξοδος από την καπιταλιστική κρίση;

Η σύγχρονη αστική τάξη δίνει νέες ερμηνείες στην κοινωνική ανάπτυξη αναγορεύοντας την πληροφόρηση και τα δίκτυα σε βασικά στοιχεία οργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών. Σύμφωνα με αυτές τις θεωρίες η βιομηχανική κοινωνία αντικαθίσταται από την κοινωνία της πληροφορίας όπου η δημιουργία, η διακίνηση, η διάδοση, η χρήση, η ενσωμάτωση και η παραποίηση της πληροφορίας αποτελεί τον πιο σημαντικό οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό παράγοντα της κοινωνικής εξέλιξης.

Ο Jan van Dijk και ο Manuel Castells και άλλοι σύγχρονοι αστοί επιστήμονες πάνε ακόμα πιο μακριά μιλώντας για μια νέα κοινωνία, για μια κοινωνία των δικτύων όπου οι βασικές κοινωνικές δομές και δραστηριότητες οργανώνονται γύρω από τα ηλεκτρονικά δίκτυα πληροφόρησης.

Είναι αλήθεια ότι μια νέα μορφή επικοινωνίας θέτει αρκετά βασικά ζητήματα. Σε πολλές χώρες γίνεται όλο και πιο δημοφιλής η ασύρματη τεχνολογία ως μέσο ασύρματης πρόσβασης σε ψηφιακά δεδομένα. Επίσης θεωρείται ότι παρέχει τεράστιες δυνατότητες για την πρόσβαση φτωχών κοινωνικών ομάδων στο διαδίκτυο. Η m-government (κινητή διακυβέρνηση) αποτελεί προέκταση της e- government (ηλεκτρονική διακυβέρνηση) ώστε οι πολίτες να έχουν πρόσβαση στη δημόσια πληροφόρηση, να χρησιμοποιούν υπηρεσίες και να συμμετέχουν.

Είναι αλήθεια ότι οι νέοι άνθρωποι είναι ανοιχτοί στη νέα τεχνολογία και η ικανότητα τους να την κατέχουν και να τη χρησιμοποιούν για τους δικούς τους σκοπούς τους απομακρύνει από τη σφαίρα επιρροής των παραδοσιακών δομών κοινωνικοποίησης όπως το σπίτι, το εκπαιδευτικό σύστημα, τα οπτικοαουστικά μέσα και τα πολιτικά κόμματα. Είναι επίσης γεγονός ότι η πλειοψηφία των συγχρόνων μέσων ενημέρωσης είναι στα χέρια των καπιταλιστικών δυνάμεων και των καπιταλιστικών κρατών. Συγκεκριμένα οι ΗΠΑ ελέγχουν το νέο σύστημα επικοινωνίας συμπεριλαμβανομένου και του διαδικτύου.

Μπορούμε να πούμε ότι η σύγχρονη αστική τάξη αποκαλύπτει τον βαθιά ταξικό χαρακτήρα που έχει η έννοια της ελευθερίας του Τύπου στον καπιταλισμό. Τα κομμουνιστικά κόμματα μπορούν να υψώσουν τη φωνή τους ενάντια στην καταπάτηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και να απαιτήσουν ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφόρηση, ελευθερία του Τύπου και εκδημοκρατισμό της δημόσιας πληροφόρησης.

Ο σκοπός της θεωρίας της κοινωνίας της πληροφορίας, της κοινωνίας των δικτύων είναι να κρύψει την πραγματική αντίθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, να δείξει μια λίγο πολύ ρεαλιστική διέξοδο από τη βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση του καπιταλισμού. Στη συνάντηση που έγινε το 2008 στο Σάο Πάολο τα κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα τοποθετήθηκαν για αυτά τα φαινόμενα ως εξής: «έχουν ενορχηστρωθεί ισχυρότατες καμπάνιες ιδεολογικής χειραγώγησης, με τις οποίες επιδιώκουν να συσκοτίσουν τις πραγματικές αιτίες της κρίσης και να φράξουν το δρόμο σε διεξόδους που θα είναι προς το συμφέρον των λαϊκών μαζών και θα ευνοούν ένα νέο συσχετισμό δύναμης, μια νέα διεθνή τάξη υπέρ των εργατών, των λαϊκών δυνάμεων, της διεθνούς αλληλεγγύης και της φιλίας μεταξύ των λαών.»

Η πληροφόρηση και τα δίκτυα δεν αλλάζουν το χαρακτήρα του καπιταλισμού και για αυτόν το λόγο δεν μπορούν να αποτελούν γενικά ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τα προβλήματα του. Η πληροφόρηση έχει μεγάλη σημασία όμως ανήκει σε μια κοινωνική τάξη κι έτσι καθορίζεται από τη σχέση που έχει ο καθένας με τα μέσα παραγωγής δηλαδή από τη θέση που έχει ο καθένας στην κοινωνική διάρθρωση που χαρακτηρίζει τον καπιταλισμό. Τα δίκτυα είναι επίσης πολύ σημαντικές μορφές οργάνωσης της κοινωνίας αλλά δεν αντικαθιστούν τις βασικές κατηγορίες των κοινωνικών τάξεων.

Οι σύγχρονοι θεωρητικοί της αστικής τάξης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα δίκτυα και οι νέες μορφές κοινωνικής οργάνωσης θα αντικαταστήσουν τις κλασσικές πολιτικές οργανώσεις συμπεριλαμβανομένων και των κομμουνιστικών κομμάτων. Ο σύγχρονος αναθεωρητισμός διακηρύσσει ότι αντί για μαρξιστικά-λενινιστικά κόμματα χρειαζόμαστε νέες οργανωτικές δομές χωρίς αυστηρό ιδεολογικό υπόβαθρο και επαναστατική πειθαρχία. Γι’ αυτόν το λόγο τα καπιταλιστικά μέσα ενημέρωσης προτιμούν να λένε ότι το 2011 στην Αίγυπτο έγινε «επανάσταση του facebook» προσπαθώντας να δώσουν λάθος ερμηνεία στα γεγονότα.

Ποια είναι η πραγματικότητα όμως; Η πραγματικότητα είναι ότι τα κομμουνιστικά κόμματα πρέπει να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στην οργάνωση των λαϊκών κινητοποιήσεων προσανατολίζοντας στην πάλη και αποκαλύπτοντας το βασικό πρόβλημα, το σημερινό σύστημα της εκμετάλλευσης, δείχνοντας το δρόμο για τη ριζική αμφισβήτηση του εκμεταλλευτικού συστήματος. Αυτό επιβεβαιώνεται παντού από τους παλιότερους και τους σημερινούς αγώνες. Έχει ποιοτική διαφορά το αν οι μάζες έχουν πολιτική διαπαιδαγώγηση, αν η πρωτοπορία είναι οργανωμένη και το κόμμα είναι πολιτικά και ιδεολογικά ισχυρό.

«Η Εποχή της Πληροφορίας» στο εργατικό κίνημα

Ο υπολογιστής είναι βασικό εργαλείο της εποχής μας. Στις πρόσφατες συναντήσεις των κομμουνιστών και εργατικών κομμάτων όλο και περισσότεροι συμμετέχοντες διαβάζουν την ομιλία τους από laptop, notebook, iPad-1, ακόμα και iPad2. Αυτό είναι καλό! Το εργατικό κίνημα πρέπει να παρακολουθεί τη σύγχρονη τεχνολογία.

Πριν από 20 χρόνια χρησιμοποιούσαμε γραφομηχανές για τις ανακοινώσεις και τα ντοκουμέντα μας. Τώρα η χρήση προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου όπως του Microsoft Word έχει γίνει κοινή πρακτική για τα κόμματα μας. Αλλά και τα πιο σύνθετα προγράμματα όπως το Power Point είναι πλέον γνωστά. Τα κινητά τηλέφωνα αλλάζουν την καθημερινή ζωή καθώς και το χαρακτήρα και τη γλώσσα της επικοινωνίας, τις συνήθειες των ανθρώπων στην αναζήτηση πληροφοριών.

Σύμφωνα με την πείρα μας η διαδικασία της μάθησης έχει πολύ μεγάλη σημασία. Πρέπει να μάθουμε σε όλες τις γενιές στο κόμμα να μη φοβούνται τους υπολογιστές και τη σύγχρονη τεχνολογία. Πρέπει επίσης να τους πούμε να μην περιμένουν θαύματα απλά να τους αποδεχτούν και να τους χρησιμοποιούν ως τεχνικά μέσα στην πολιτική μας πάλη.

Όρια και δυνατότητες του σύγχρονου κομματικού τύπου

Στην πράξη όλα τα κόμματα του σύγχρονου εργατικού κινήματος έχουν τις εφημερίδες τους. Η χρήση των έντυπων μέσων δεν είναι ανακάλυψη του εργατικού κινήματος. Ανακαλύφθηκε από τον καπιταλισμό και χρησιμοποιήθηκε και για τους στόχους των εργατικών δυνάμεων.

Και το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα έχει την εβδομαδιαία εφημερίδα του. Η εφημερίδα A Szabadsag (Ελευθερία) είναι η μόνη πραγματική αριστερή εφημερίδα που εκδίδεται χωρίς διακοπή από το 1989. Στα είκοσι αυτά χρόνια έχουν αλλάξει πολλά πράγματα αλλά τα πιστεύω της εφημερίδας παραμένουν τα ίδια: γράφουμε για πράγματα που δεν γράφουν οι αστικές εφημερίδες και που αν τα γράψουν θα τα γράψουν με διαφορετικό τρόπο.

Πήραμε διάφορα μέτρα για να εκσυγχρονίσουμε την εβδομαδιαία εφημερίδα μας. Εκσυγχρονίσαμε το ύφος της και τη σελιδοποίηση. Εισάγαμε τη μέθοδο των Γιαπωνέζων κομμουνιστών για τη διανομή της εφημερίδας. Οι εκπρόσωποι των περιφερειακών οργανώσεων έρχονται κάθε Παρασκευή στην έδρα του κόμματος για να πάρουν το καινούργιο φύλλο της εφημερίδας για την τοπική οργάνωση όπου ύστερα οι κομμουνιστές μοιράζουν τα αντίτυπα στους συνδρομητές. Αυτή η μέθοδος μας επιτρέπει να εξοικονομούμε χρήματα τα οποία προηγουμένως δίναμε στις αστικές υπηρεσίες διανομής ενώ το πιο σημαντικό είναι ότι δημιουργεί άμεση επαφή ανάμεσα στο κόμμα και το λαό.

Συχνά υπενθυμίζουμε αυτό που έγραψε ο Λένιν το 1901 στο άρθρο του «τι να κάνουμε»: «ο ρόλος όμως της εφημερίδας δεν περιορίζεται μόνο στη διάδοση ιδεών, μόνο στην πολιτική διαπαιδαγώγηση και στην προσέλκυση πολιτικών συμμάχων. Η εφημερίδα δεν είναι μόνο συλλογικός προπαγανδιστής και συλλογικός οργανωτικής αλλά και συλλογικός οργανωτής». Προσπαθούμε να αξιοποιήσου- με αυτό που έγραψε ο Λένιν: «με τη βοήθεια της εφημερίδας και σε σύνδεση με αυτή θα διαμορφώνεται από μόνη της μια μόνιμη οργάνωση που θα ασχολείται όχι μόνο με την τοπική, μα και με τη συστηματική γενική δουλειά, που θα μαθαίνει στα μέλη της να παρακολουθούν προσεκτικά τα πολιτικά γεγονότα, να εκτιμούν τη σημασία τους και την επίδραση τους στα διάφορα στρώματα του πληθυσμού, να επεξεργάζονται τις κατάλληλες μεθόδους, με τις οποίες το επαναστατικό κόμμα θα επιδρά πάνω στα γεγονότα.» [2]

Παρόλα αυτά νιώθουμε ότι ο έντυπος κομματικός Τύπος έχει πολύ ξεκάθαρα όρια. Αν θέλουμε να ανταγωνιστούμε τις καπιταλιστικές εφημερίδες χρειαζόμαστε τεράστιες επενδύσεις για να μετατρέψουμε την εβδομαδιαία εφημερίδα μας σε καθημερινή. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε αυτά τα χρήματα και ότι μπορούμε να έχουμε καθημερινή εφημερίδα! Τι θα συμβεί; Θα παλεύουμε ενάντια στον καπιταλισμό σε έναν τομέα όπου έχει περισσότερη πείρα, στελέχη, λεφτά κλπ. Δεν θα τους ξεπεράσουμε ποτέ.

Επίσης θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι στην Ουγγαρία η αγορά του έντυπου Τύπου βρίσκεται συνολικά σε πτώση. Οι άνθρωποι δεν διαβάζουν εφημερίδες. Η μεγαλύτερη καθημερινή εφημερίδα Nepszabadsag έπεσε από τα 600.000 αντίτυπα στα 67.000. Η φιλοκυβερνητική Magyar Nemzet τυπώνεται σε 47.000 αντίτυπα. Υπάρχουν μόνο δυο κατηγορίες καθημερινών εφημερίδων που αυξάνονται: ο κίτρινος Τύπος και οι τοπικές εφημερίδες. Για την “A Szabadsag” και οι δύο δρόμοι είναι κλειστοί.

Έτσι έχουμε αποφασίσει να προστατέψουμε ή ακόμα και να αναπτύξουμε τον κομματικό Τύπο, καθώς κατανοούμε τη στρατηγική του σημασία. Ταυτόχρονα, οι λειτουργίες του θα εκπληρώνονται όλο και περισσότερο από το διαδίκτυο και την ασύρματη επικοινωνία.

Ασύρματη επικοινωνία; Ποια είναι η πραγματικότητα;

Τα δίκτυα ασύρματης επικοινωνίας στην Ουγγαρία εξαπλώνονται πιο γρήγορα από ότι οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία επικοινωνίας. Αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στο γεγονός ότι στην Ουγγαρία μέχρι το 1990 υπήρχε σοβαρή έλλειψη τηλεφώνων. Μπορεί επίσης να εξηγηθεί από το γεγονός ότι οι ξένες εταιρίες θεωρούν τον κλάδο της πληροφόρησης ως έναν από τους πιο κερδοφόρους τομείς για επενδύσεις.

Το κινητό τηλέφωνο είναι ένα απαραίτητο εργαλείο της σύγχρονης ζωής. Τα κινητά τηλέφωνα κατέλαβαν τη χώρα πολύ γρήγορα και ο περισσότερος κόσμος άρχισε να χρησιμοποιεί κινητά τηλέφωνα αντί για σταθερά. Στην Ουγγαρία βλέπουμε μια τάση που δείχνει ότι σήμερα το εισόδημα δεν είναι τόσο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας για την απόκτηση κινητού τηλεφώνου καθώς το κινητό τηλέφωνο φτάνει στο σύνολο του πληθυσμού. Τα κινητά τηλέφωνα έχουν εξαπλωθεί σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Σε μια χώρα με πληθυσμό δέκα εκατομμυρίων το 1999 υπήρχαν μόνο 1,1 εκατομμύρια κινητά τηλέφωνα. Τον Απρίλη του 2011 αυτός ο αριθμός έφτασε περίπου τα 12 εκατομμύρια.

Σε ό,τι αφορά το διαδίκτυο το 1998 υπήρχαν μόνο κάποιες χιλιάδες ιδιωτών συνδρομητών, ενώ τον Απρίλη του 2011 υπήρχαν σχεδόν 2 εκατομμύρια συνδρομητές για το ευρυζωνικό διαδίκτυο και 1,5 εκατομμύριο συνδρομητές για το ασύρματο. Αυτό σημαίνει ότι στην Ουγγαρία υπάρχουν περίπου 6,1 εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου. Ο αριθμός των χρηστών του ασύρματου διαδικτύου αυξάνεται πιο γρήγορα από αυτόν των χρηστών σταθερής εγκατάστασης. Πρόκειται για μια παγκόσμια τάση που θα μπορούσε να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες.

Στην Ουγγαρία η διάδοση του διαδικτύου είναι υψηλότερη σε σχέση με το μέσο όρο στην Ευρώπη (58,4%). Το 70% της νέας γενιάς (κάτω από την ηλικία των 25) χρησιμοποιούν το διαδίκτυο. Στις μεγαλύτερες γενιές το ποσοστό είναι μόνο 20%.

Αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων που χρησιμοποιούν διάφορες υπηρεσίες του διαδικτύου. Το 2010 1,6 εκατομμύριο Ούγγροι χρησιμοποιούσαν το facebook. Το 29% των χρηστών του facebook είναι ηλικίας 18-24, το 27% 25-34 και το 14% 35-44.

Αυτή είναι η τεχνική και κοινωνική πλευρά της πραγματικότητας που πρέπει να λάβει υπόψη το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Όμως υπάρχουν και σημαντικές πολιτικές πλευρές. Όλα τα αστικά κόμματα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και την κινητή επικοινωνία. Αν όμως συγκρίνουμε τα διάφορα κόμματα θα δούμε ότι το ακροδεξιό Jobbik (Κόμμα για μια Καλύτερη Ουγγαρία) ήταν αυτό που έκανε το διαδίκτυο και την κινητή επικοινωνία βασικό όπλο για να πείσει το λαό και να μπει στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο το 2010.

Λέγαμε ότι ο Ομπάμα κέρδισε τις εκλογές έχοντας δυο εκατομμύρια υποστηρικτές στο facebook χρησιμοποιώντας δραστήρια και άλλες μορφές του διαδικτύου. Δεν χρειάζεται όμως να πάμε στην Αμερική για να δούμε πως οι αστικές δυνάμεις αξιοποιούν το διαδίκτυο για τους σκοπούς τους. Το Jobbik που προηγουμένως ήταν ένα κόμμα άγνωστο έλαβε 14,7% στις ευρωεκλογές το 2009 και 16,67% στις βουλευτικές εκλογές του 2010. Είναι αλήθεια ότι το Jobbik χρησιμοποίησε πολιτικά επιχειρήματα που δεν χρησιμοποίησαν άλλα πολιτικά κόμματα όπως τον αντισημιτισμό και τις διαθέσεις εναντίον των τσιγγάνων, ωστόσο, η ευρεία και πολύ σύνθετη χρήση του διαδικτύου και της κινητής επικοινωνίας ήταν σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία του.

Συλλογικός προπαγανδιστής, συλλογικός διαφωτιστής, συλλογικός οργανωτής

Το κομμουνιστικό κόμμα ως συλλογικός προπαγανδιστής, συλλογικός διαφωτιστής και συλλογικός οργανωτής πρέπει να αξιοποιεί το διαδίκτυο.

Το κινητό τηλέφωνο σημαίνει προσβασιμότητα και συγκεκριμένο συντονισμό. Χρησιμοποιούμε τα κινητά τηλέφωνα για τη γρήγορη επαφή με όλα τα μέλη της ΚΕ και τα περιφερειακά στελέχη του κόμματος. Το 2011 όλα τα στελέχη αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα για πολιτικούς σκοπούς. Αυτό σημαίνει αποστολή SMS για τη γρήγορη ενημέρωση για τις εκδηλώσεις και τις θέσεις του κόμματος. Η χρήση κινητών τηλεφώνων μας επέτρεψε να περιορίσουμε δραστικά τα ταχυδρομικά τέλη, το σταθερό τηλέφωνο και τα ταξιδιωτικά έξοδα.

Το κινητό τηλέφωνο μας παρέχει πολλές ευκαιρίες για πολιτική προπαγάνδα. Πρέπει ακόμη να μάθουμε να χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά τη γλώσσα της ασύρματης επικοινωνίας και τη χρήση των ορίων των SMS με 160 χαρακτήρες ανά μήνυμα. Έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε κάποιες οργανώσεις αλλά έχουμε ακόμα διάφορα προβλήματα. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι δεν έχουν εμπειρία από αποστολή μηνυμάτων. Οι νεότερες γενιές έχουν τεχνική πείρα αλλά δεν ξέρουν πώς να τη χρησιμοποιήσουν για πολιτικούς σκοπούς. Τα έξοδα του κινητού τηλεφώνου αποτελούν επίσης εμπόδιο. Τα έξοδα μπορεί να μειωθούν με την εγγραφή σε ένα πακέτο σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας που ταυτόχρονα αποτελεί ένα πρόσθετο στοιχείο εσωτερικής πειθαρχίας, οργάνωσης και προσέλκυσης νέων υποστηρικτών.

Τα κινητά τηλέφωνα δημιουργούν μια νέα παραλλαγή φωτορεπορτάζ. Πλέον τα κομματικά μέλη των τοπικών οργανώσεων στέλνουν φωτογραφίες υψηλότερης ποιότητας, χρησιμοποιούν τα μηνύματα mms για τα έντυπα, την ιστοσελίδα και στις άλλες μορφές προπαγάνδας.

Τα νέα κινητά τηλέφωνα επιτρέπουν την αποθήκευση και την αποστολή ακουστικού υλικού καθώς και ομιλιών εργατικών στελεχών, κομμουνιστικής μουσικής κτλ.

Το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τρεις βασικούς σκοπούς. Πρώτον, για την ενημέρωση και το συντονισμό. Επιτρέπει την πολύ γρήγορη και αποτελεσματική διάδοση των πληροφοριών για να κινητοποιηθούν τα μέλη του κόμματος, οι φίλοι και οι υποστηρικτές του. Δεύτερον, για να βρεθούν άνθρωποι και ομάδες που δείχνουν ενδιαφέρον για τις ιδέες ή την πολιτική του κόμματος καθώς για τη δημιουργία διάφορων ομάδων υποστηρικτών. Για το σκοπό αυτό το κόμμα μας χρησιμοποιεί και το facebook. Τρίτον, το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κινητοποιήσει κόσμο ασκώντας την ίδια συναισθηματική και διανοητική επίδραση σε πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα. Αν ο κόσμος μπορεί να παρακολουθήσει μια σημαντική συνάντηση άμεσα στο διαδίκτυο θα νιώθει ότι ήταν παρών, θα έχουν όλοι τα ίδια συναισθήματα την ίδια στιγμή.

Η χρήση του διαδικτύου για πολιτική δουλειά έχει κι αυτή τα όρια της. Πρώτον, το διαδίκτυο είναι ένα όπλο το οποίο δεν αντικαθιστά την ιδεολογική και πολιτική ουσία των μηνυμάτων μας. Το σωστό ιδεολογικό και πολιτικό μήνυμα έχει αποφασιστική σημασία. Δεύτερον, η δουλειά με το διαδίκτυο απαιτεί από το κόμμα ένα σύστημα πιο εύστοχης δουλειάς, γρήγορης κατανόησης της πραγματικότητας. Το διαδίκτυο αποτελεί πρόκληση για τη δουλειά του κόμματος και ταυτόχρονα δυνατότητα για εκσυγχρονισμό της δουλειάς. Τρίτον, η αυτονομία της εναλλακτικής πληροφόρησης είναι σχετική, δεν μπορεί να αλλάξει το κοινωνικό σύστημα και δεν υποκαθιστά τη σκληρή και μακρόχρονη πολιτική πάλη των κομμουνιστών και των εργαζόμενων μαζών. Τέταρτον, το διαδίκτυο και άλλες μορφές ασύρματης επικοινωνίας δεν αντικαθιστούν άλλες μορφές μέσων ενημέρωσης. Πέμπτον, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο έλεγχος του διαδικτύου είναι στα χέρια του ταξικού μας εχθρού, ότι χρησιμοποιούμε «τα όπλα που κατέχει ο αντίπαλος» και ότι οποιαδήποτε στιγμή θέλει μπορεί να ρίξει την ιστοσελίδα, να διακόψει τη σύνδεση στο διαδίκτυο όπως μπορεί να κλείσει την εφημερίδα, το ραδιοφωνικό σταθμό κτλ.

Το διαδίκτυο χρησιμοποιείται πλατιά για την ενημέρωση και το συντονισμό. Το 1994 μόνο 2 μέλη της ΚΕ είχαν υπολογιστή και άμεση πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το 2006 τα μισά μέλη της ΚΕ είχαν υπολογιστή και το 75% από αυτούς είχε σύνδεση στο διαδίκτυο. Αποφασίσαμε να στήσουμε στη Βουδαπέστη και σε όλες τις αστικές περιοχές «επαναστατικά κινητά κέντρα ενημέρωσης» με κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές και πρόσβαση στο διαδίκτυο. Είχαμε θετικά αποτελέσματα αλλά δεν μπορέσαμε να λύσουμε τελείως το πρόβλημα. Το 2011 όλα τα μέλη της ΚΕ έχουν ατομικό ή συλλογικό υπολογιστή και πρόσβαση στο διαδίκτυο ενώ το 80% των περιφερειακών οργανώσεων μπόρεσαν να στήσουν το δικό τους «επαναστατικό κινητό κέντρο ενημέρωσης».

Φτιάχνουμε το δικό μας ανεξάρτητο σύστημα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο οποίο συμμετέχουν όλο και περισσότερα κεντρικά και τοπικά στελέχη του κόμματος. Δεν χρησιμοποιούμε πλέον το παραδοσιακό ταχυδρομείο, κάτι που οδήγησε σε πολύ σημαντική μείωση των εξόδων.

Έχουμε θετική πείρα από το Skype που μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε τακτική και άμεση επαφή μεταξύ μας με video χωρίς πρόσθετα έξοδα. Κάποιες από τις οργανώσεις χρησιμοποιούν προγράμματα ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων όπως το MSN.

Αντιμετωπίζουμε δυο είδη προβλημάτων. Πρώτον, προβλήματα υλικής φύσης. Η ΚΕ προσπαθεί να βοηθήσει τις πιο φτωχές οργανώσεις αγοράζοντας μεταχειρισμένους υπολογιστές, παρέχοντας τεχνική βοήθεια. Το δεύτερο πρόβλημα συνδέεται με την ανάγκη να αλλάξει ο τρόπος σκέψης των στελεχών μας. Οι παλιές γενιές δεν συνειδητοποιούν την εξαιρετική σημασία της ασύρματης τεχνολογίας για την πολιτική δουλειά. Πρέπει να καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για να τους πείσουμε ότι το διαδίκτυο δεν είναι ένα σύγχρονο παιχνίδι αλλά ένα όπλο που πρέπει να αποκτήσουμε και να μάθουμε να χρησιμοποιούμε.

Η χρήση του διαδικτύου στην πολιτική προπαγάνδα αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία. Οι αστικές δυνάμεις προσπαθούν να διώξουν τους κομμουνιστές από όλους τους υπάρχοντες θεσμούς και τους σχηματισμούς της καπιταλιστικής κοινωνίας καθώς και από τα κοινοβούλια, τους φορείς τοπικής διοίκησης, τον Τύπο και την τηλεόραση. Παρότι το διαδίκτυο ελέγχεται πλήρως από αστικές δυνάμεις παρέχει κάποιες ευκαιρίες για τη δημιουργία ανεξάρτητων εναλλακτικών πηγών ενημέρωσης και τη διάδοση μιας εναλλακτικής αριστερής ή άμεσα κομμουνιστικής σκέψης.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε δυο άλλες σημαντικές πλευρές. Πρώτον, ότι παρόλο που το διαδίκτυο δεν είναι τελείως δωρεάν και απαιτεί επενδύσεις η οικονομική απόδοση είναι καλύτερη απ’ ότι στην περίπτωση των έντυπων ή των ηλεκτρονικών μέσων. Δεύτερον, το διαδίκτυο και η κινητή επικοινωνία αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και μπορεί να υπάρχουν κάποιοι τομείς που τα κόμματα μας θα είναι πρώτα, ή τουλάχιστον ανάμεσα στους πρώτους. Αυτό είναι αδύνατο στην περίπτωση των έντυπων ή ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.

Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι η δημιουργία βάσεων δεδομένων, μιας λίστας με τους ανθρώπους που στέλνουμε τα υλικά μας. Στην Ουγγαρία χρειαζόμαστε τις συστάσεις χιλίων περίπου ψηφοφόρων για να έχουμε έναν υποψήφιο στις εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φτιάξουμε μια βάση δεδομένων με διευθύνσεις και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τουλάχιστον 1.000 ψηφοφόρων σε κάθε εκλογική περιφέρεια προκειμένου να δουλέψουμε μαζί τους. Τα πλούσια καπιταλιστικά κόμματα αγοράζουν τις απαραίτητες βάσεις δεδομένων με μετρητά. Εμείς πρέπει να συλλέξουμε τα στοιχεία με σκληρή δουλειά. Σε αυτόν τον τομέα τα αποτελέσματα μας είναι πολύ φτωχά.

Η αποστολή e-mail για προπαγανδιστικούς λόγους είναι γενική πρακτική. Τώρα εισάγουμε σύγχρονα συστήματα αποστολής e-mail με ενσωματωμένα video. Η πείρα μας λέει ότι οι άνθρωποι διαβάζουν όλο και λιγότερα γράμματα αλλά δέχονται ευχάριστα τα μηνύματα video.

Σήμερα σχεδόν όλα τα κομμουνιστικά κόμματα έχουν τις ιστοσελίδες τους που αποτελούν την πιο διαδεδομένη μορφή χρήσης του διαδικτύου. Αυτή τη χρονιά το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα άλλαξε την τεχνική πλατφόρμα και εισήγαγε νέες μεθόδους δουλειάς. Χάρη σε αυτές τις αλλαγές ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε ραγδαία. Προηγουμένως είχαμε 80.000 επισκέπτες όλη τη χρονιά ενώ τώρα έχουμε 30.000 το μήνα.

Πέρα από την κεντρική ιστοσελίδα του κόμματος υπάρχει και η ιστοσελίδα της κομμουνιστικής νεολαίας Αριστερό Μέτωπο καθώς και οι ιστοσελίδες κάποιων περιφερειακών οργανώσεων. Χρειάζεται να επιτευχθεί συντονισμός υψηλού επιπέδου των διάφορων ιστοσελίδων γιατί χωρίς αυτό δεν είναι δυνατό να εξασφαλιστεί αποτελεσματική προπαγάνδα της πολιτικής μας. Το κόμμα μας έφτιαξε επίσης και κάποιες άλλες ιστοσελίδες που δεν συνδέονται επίσημα με το κόμμα αλλά φτιάχνονται από μέλη μας. Αυτό αφορά κάποιες ιστοσελίδες για το κοινωνικό έργο, την ανεργία. Αυτή η έμμεση πολιτική δουλειά έχει πολλά πλεονεκτήματα.

Το Facebook, παρά τα προβλήματα, είναι η πιο διαδεδομένη υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης που δίνει αρκετές ευκαιρίες για πολιτική δουλειά. Το Facebook έχει ήδη γίνει ο βασικός τρόπος με τον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους ενώ ο πρωταγωνιστικός του ρόλος του είναι πιθανόν να διευρυνθεί καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές χρησιμοποιούν όλο και πιο εξελιγμένες κινητές συσκευές (με γρήγορη πρόσβαση σε φωτογραφία και video) ενώ οι επιλογές επικοινωνίας αυξάνονται συνεχώς (voice/video chat και άλλες υπηρεσίες).

Παρόλο που λένε ότι το facebook δεν προοριζόταν για πολιτικό εργαλείο οι δημιουργοί του παρατήρησαν αρκετά νωρίς ότι είχε ιδιαίτερες δυνατότητες. «Τις πρώτες βδομάδες μετά τη δημιουργία του στο πανεπιστήμιο του Harvard το 2004 οι φοιτητές άρχισαν να δημοσιεύουν τις πολιτικές απόψεις τους με κείμενα που περιλάμβαναν πολιτικές τοποθετήσεις» λέει ο David Kirkpatrick στο βιβλίο του «Η επίδραση του facebook». [3] Δεν είναι πλέον μυστικό ότι η CIA και άλλες μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ χρησιμοποιούν το facebook για να κάνουν πιο εύκολη τη δράση τους καθώς εκατομμύρια χρήστες μοιράζονται πρόθυμα τις πολιτικές και θρησκευτικές τους απόψεις, το τι κάνουν, που πηγαίνουν και ποιοι είναι οι φίλοι τους. Έτσι το facebook μπορεί να γίνει το πιο ισχυρό όπλο ελέγχου του πληθυσμού που φτιάχτηκε ποτέ.

Αν χρησιμοποιήσουμε το Facebook για να φτιάξουμε τα δίκτυα μας, αν έχουμε αναπτυγμένη βάση δεδομένων μπορούμε να φτάσουμε με τα υλικά μας τουλάχιστον 1-2 εκατομμύρια ανθρώπους. Το να φτιάξουμε και να μοιράσουμε 1-2 εκατομμύρια φυλλάδια θα ήταν ανέφικτο για το κόμμα μας. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε το εξής: το facebook και οι άλλες υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα σημαντικό όπλο στα χέρια μας αλλά δεν λύνουν τα δικά μας καθήκοντα.

Όπως και στην περίπτωση όλων των άλλων μέσων του διαδικτύου και της κινητής επικοινωνίας θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το facebook δεν κάνει θαύματα. Δεν αντικαθιστά την σκληρή προπαρασκευαστική δουλειά. Δεν υποκαθιστά τις πειθαρχημένες συλλογικές προσπάθειες που είναι αναγκαίες για την πολιτική δουλειά. Και φυσικά το facebook δεν υποκαθιστά την άμεση επικοινωνία, πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτοί που παίζουν συνεχώς στον υπολογιστή και χρησιμοποιούν το facebook τείνουν να διαλέγουν την online επικοινωνία στον υπολογιστή και όχι την πραγματική επικοινωνία. Όταν το πρόβλημα επιδεινώνεται ο χρήστης γίνεται εσωστρεφής και νιώθει περίεργα όταν συναντά ξένους. Οι νέοι σύντροφοι πολύ συχνά θεωρούν ότι αρκεί να κάνουμε μια καλή καμπάνια στο facebook για να προετοιμάσουμε μια επιτυχημένη συγκέντρωση ή εκδήλωση. Όχι δεν αρκεί. Πρέπει να συναντηθούμε με τους ανθρώπους προσωπικά και να μιλήσουμε μαζί τους.

Η χρήση υλικών video γίνεται όλο και πιο σημαντική. Δεν έχουμε φτιάξει ακόμα κανάλι στο διαδίκτυο αλλά μελετάμε σοβαρά αυτή την πιθανότητα. Αρκετά κομμουνιστικά κόμματα στον κόσμο έχουν κάποιο είδος τηλεόρασης στο διαδίκτυο. Χρησιμοποιούμε διάφορα κανάλια προβολής video, you tube κλπ. για τη διάδοση των υλικών μας.

Τα blogs μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν πλατιά στην πολιτική δουλειά. Χρησιμοποιώντας τα blogs οι κομμουνιστές μπορούν να περιγράψουν τις πολιτικές εκδηλώσεις, να στείλουν υλικά, όπως γραφικά ή video. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα blogs είναι διαδραστικά και επιτρέπουν στους επισκέπτες να ανταλλάξουν σχόλια ή και μηνύματα μέσω widgets.

Καθώς χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις νέες μορφές επικοινωνίας δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ανήκουν στο ιδιωτικό κεφάλαιο και το αστικό κράτος. Αυτό σημαίνει ότι αυτή η επικοινωνία είναι πολύ ευάλωτη, ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να διακοπεί, ότι ο αντίπαλος έχει πρόσβαση στις πληροφορίες στο δίκτυο, ότι τις ελέγχει και μπορεί ανά πάσα στιγμή να τις χρησιμοποιήσει εναντίον μας. Φυσικά θα πρέπει να χρησιμοποιούμε για το συμφέρον μας αυτές τις γρήγορες και φτηνές μορφές επικοινωνίας και πληροφόρησης αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει αν δημιουργήσουμε ένα εναλλακτικό σύστημα εσωκομματικής πληροφόρησης και επικοινωνίας, στο οποίο δεν θα έχει πρόσβαση ο εχθρός.

Προοπτικές της διεθνούς συνεργασίας

Οι αστικές δυνάμεις ενώνουν τους πολιτικούς και υλικούς πόρους τους στην πάλη ενάντια στα κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα. Δυστυχώς, είμαστε πολύ πίσω από αυτούς και κάνουμε λιγότερα από αυτά που θα μπορούσαμε.

Το SolidNet είναι μια εξαιρετική μορφή διεθνούς συνεργασίας. Το τμήμα φωτογραφιών-βίντεο έχει πολύ λίγες φωτογραφίες που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για υλικά υψηλής ποιότητας. Τα διάφορα κόμματα εκδίδουν τα υλικά τους σε διαφορετικές γλώσσες. Επομένως, ο χαρακτήρας των ντοκουμέντων είναι πολύ διαφορετικός. Η ανάπτυξη συνεργασίας στον τομέα της χρήσης του διαδικτύου και της κινητής επικοινωνίας είναι απαίτηση των καιρών.

Συνήθως υπάρχουν δυο επιχειρήματα ενάντια σε μια ευρύτερη διεθνή συνεργασία. Πρώτον, η έλλειψη χρημάτων και συνεπώς η έλλειψη στελεχών και δεύτερον οι πολιτικές αντιλήψεις που εμποδίζουν τη συνεργασία και σε άλλους τομείς. Ναι, όλοι μας είμαστε σε δύσκολη οικονομική κατάσταση. Αλλά ας κοιτάξουμε μπροστά! Ας χτίσουμε μια συνεργασία στη βάση του αμοιβαίου συμφέροντος: σου δίνω κάτι και μου δίνεις κάτι άλλο. Αλλά ας δούμε αρχικά τι χρειαζόμαστε.

Χρειαζόμαστε μια πιο ολοκληρωμένη και πιο εκσυγχρονισμένη βάση δεδομένων του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Η βάση δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει τη λίστα των κομμάτων, τα ονόματα των βασικών στελεχών τους, τις ηλεκτρονικές και ταχυδρομικές διευθύνσεις, τηλέφωνα και πιθανόν άλλες πληροφορίες.

Επίσης χρειαζόμαστε ένα σωστό και ολοκληρωμένο αρχείο με τα βασικά ντοκουμέντα του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος. Αυτό δεν θα είχε μόνο πρακτική σημασία αλλά και πολύτιμη συμβολή στην ανάπτυξη της μαρξιστικής- λενινιστικής θεωρίας.

Χρειαζόμαστε μια υπηρεσία φωτογραφιών και βίντεο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις εφημερίδες μας, τα φυλλάδια και το διαδίκτυο.

Η πρόοδος σε αυτούς τους τομείς θα μας οδηγήσει στη δημιουργία ενός ανανεωμένου Solidnet και ενός καλύτερου συντονισμού ανάμεσα στο Solidnet και τις εθνικές ιστοσελίδες.

Πως μπορούμε να το κάνουμε; Όλα τα κόμματα που ενδιαφέρονται για ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορούν να υπογράψουν μια συμφωνία. Αυτοί που θα συμμετέχουν θα έχουν το δικαίωμα να κατεβάζουν τον ίδιο όγκο πληροφοριών με αυτές που ανέβασαν. Το σύστημα πρέπει να είναι κλειστό. Όλοι οι συμμετέχοντες θα χρησιμοποιούν κωδικό για να έχουν πρόσβαση. Οι υπόλοιποι μπορούν να χρησιμοποιούν το σύστημα με πληρωμή. Τα κόμματα μας ενδιαφέρονται για τη βελτίωση της δράσης τους και για αυτό υποθέτουμε ότι θα μπουν στο σύστημα. Μπορεί να υπάρχει ενδιαφέρον για την αγορά των παραγωγών γιατί κάποιες φορές είμαστε οι μόνοι που παράγουμε πληροφορίες τέτοιου είδους. Να θυμηθούμε τα γεγονότα στην Ελλάδα, τις εκλογές στη Ρωσία ή τη συνάντηση των κομμουνιστικών κινημάτων. Θα μπορούσαμε σιγά σιγά να φτιάξουμε μια ανεξάρτητη υπηρεσία ειδήσεων.

Τι άλλο χρειαζόμαστε; Χρειαζόμαστε ένα καλύτερο και γρηγορότερο σύστημα καθημερινού συντονισμού. Σήμερα είναι το τηλέφωνο, το e-mail. Οι υπάρχουσες τεχνικές εγκαταστάσεις των κομμάτων πρέπει να επιτρέπουν τη χρήση του Skype ή κάποιου άλλου προγράμματος για άμεση τηλεφωνική επαφή.

Και πάνω απ’ όλα θα πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε αυτά τα ζητήματα. Θα είχε εξαιρετική σημασία να αφιερώσουμε μια ειδική συζήτηση κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων στο πρόβλημα της χρήσης των κομματικών μέσων ενημέρωσης στη σύγχρονη ιδεολογική και πολιτική πάλη της εργατικής τάξης.

Όλα αυτά τα βήματα μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς μεγάλο κόστος. Σίγουρα απαιτεί κάποιες προσπάθειες στον τομέα των οικονομικών αλλά πάνω από όλα απαιτεί την πολιτική μας βούληση να χρησιμοποιούμε τις πιο σύγχρονες μεθόδους στην πάλη μας ενάντια στον καπιταλισμό.


[1] Β. Ι. Λένιν, «Αριστερισμός παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 83.

[2] Β. Ι. Λένιν, «Από πού ν’ αρχίσουμε», «Άπαντα», τόμ. 5, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 11.

[3] David Kirkpatrick, The Facebook Effect, p. 31-40, Simon and Schuster, New York, 2010.