Αγαπητέ αναγνώστη,

Το 5ο τεύχος της Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης πραγματεύεται το θέμα «Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η στάση των κομμουνιστών». Θέμα πολύ σημαντικό, πολύ επίκαιρο, γιατί δίνεται η δυνατότητα να μελετηθεί η ιστορική και πρόσφατη πείρα και να εξαχθούν ουσιαστικά συμπεράσματα για τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, συμπεράσματα χρήσιμα για την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία, την πάλη των κομμουνιστών.

Η πείρα του Α και του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, η πείρα των δεκάδων πολέμων στους οποίους χάθηκαν εκατομμύρια ζωές, σακατεύτηκαν εκατομμύρια εργαζόμενοι και καταστράφηκαν τεράστια υλικά μέσα, δείχνει ότι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι δεν είναι τυχαίο, συγκυριακό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα συγκεκριμένων ιστορικών συνθηκών, όρων και αιτιών.

Οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες, οι κάθε λογής οπορτουνιστές, αποδίδουν τις αιτίες των ιμπεριαλιστικών πολέμων σε λαθεμένες πολιτικές, σε πρόσωπα, το πολύ-πολύ μιλούν για κάποιους ανταγωνισμούς κρατών.

Κρύβουν το βασικό ζήτημα. Κρύβουν ποιος είναι ο ταξικός χαρακτήρας του πολέμου, από ποιες πραγματικές αιτίες ξέσπασε, ποιες τάξεις τον διεξάγουν, ποιες ιστορικές και ιστορικές-οικονομικές συνθήκες τον προκαλούν.

Επί της ουσίας κρύβουν την πηγή των πολέμων, τον καπιταλισμό, που στο ανώτερο, τελευταίο, ιμπεριαλιστικό στάδιο γίνεται συνεχώς και πιο επικίνδυνος.

Το 2014 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την έναρξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, που πολιτογραφήθηκε ως «Ευρωπαϊκός Πόλεμος», μια κι έφερε σε πόλεμο τα «πολιτισμένα» κράτη της Ευρώπης, γεμίζοντας τη Γηραιά Ήπειρο με εκατομμύρια τάφους και σακάτηδες. Ήταν μια πρώτη μεγάλη αναμέτρηση, προέκυψε από την όξυνση της σύγκρουσης των ισχυρών δυνάμεων της εποχής για κατάκτηση νέων αγορών και φυσικών πόρων και ξαναμοίρασμα των υφιστάμενων.

Ταυτόχρονα, ο πόλεμος χρησιμοποιήθηκε από τις αστικές τάξεις, με τη βοήθεια και του οπορτουνισμού, για να μολύνουν τη συνείδηση της εργατικής τάξης στις χώρες τους με το δηλητήριο του εθνικισμού και του σοβινισμού.

Ο Λένιν, γράφοντας για τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, έδωσε αναντικατάστατα μεθοδολογικά εργαλεία, απαραίτητα για την ανάλυση τόσο εκείνων των ιστορικών γεγονότων όσο και της σημερινής κατάστασης.

«Τον πόλεμο δεν τον γέννησε η κακή θέληση των καπιταλιστών-ληστών, παρόλο που διεξάγεται αναμφισβήτητα μονάχα για τα συμφέροντά τους και πλουτίζει μονάχα αυτούς. Τον πόλεμο τον γέννησε η πενηντάχρονη ανάπτυξη του παγκόσμιου κεφαλαίου, τα δισεκατομμύρια νήματα και οι δεσμοί του.

Δεν μπορούμε να πετύχουμε μια δημοκρατική ειρήνη -κι όχι ειρήνη με τη βία— χωρίς την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, χωρίς το πέρασμα της κρατικής εξουσίας σε μια άλλη τάξη, στο προλεταριάτο.» [1]

Ο Λένιν, χρησιμοποιώντας τη γνωστή φράση του Κλαούζεβιτς «ο πόλεμος είναι συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα», προσπάθησε μέσα από τα έργα του να δείξει το πώς ο πόλεμος συνδέεται με το συγκεκριμένο κοινωνικό-οικονομικό και ιστορικό πλαίσιο, προσθέτοντας ότι ο πόλεμος είναι «σύνδεση με την προηγούμενη πολιτική που εφάρμοζε κάθε αστικό κράτος, κάθε κυρίαρχη τάξη, και εξασφάλιζε την επίτευξη των σκοπών της με τα λεγόμενα “ειρηνικά μέσα”.» [2]

21 χρόνια από τη λήξη του Α Παγκόσμιου Πολέμου και τις συμφωνίες που έγιναν για το μοίρασμα των εδαφών και των αγορών, ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 2014 συμπληρώθηκαν 75 χρόνια από την έναρξη του πιο αιματηρού πολέμου, που ήταν αποτέλεσμα της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αλλά και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929-1933, που, παρά την όποια μικρή αναζωογόνηση στη δεκαετία του ’30 δεν ξεπεράστηκε. Ο πόλεμος, ως διέξοδος, αποτελούσε το μέσο για το εδαφικό ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στις τότε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά πρώτ’ απ’ όλα στόχευε στη συντριβή του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, της ΕΣΣΔ, και στην ανατροπή του σοσιαλισμού, ώστε να ξανακερδίσουν ένα χαμένο κρίκο στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα.

Με τη στήριξη μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων, αλλά και μονοπωλίων των ΗΠΑ και άλλων καπιταλιστικών κρατών, ενισχύθηκε η γερμανική μηχανή, ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις επεξεργάστηκαν σχέδια για να κτυπήσουν τη Σοβιετική Ένωση.

Όμως το εργατικό, σοσιαλιστικό κράτος, ο σοβιετικός λαός και οι άλλοι λαοί, με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές αντιστάθηκαν. Ο ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν καθοριστικός. Η Ένωση Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) συνέτριψε τη στρατιωτική μηχανή της φασιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της, που είχαν εισβάλει στο έδαφός της. Απελευθέρωσε σειρά χωρών της Ευρώπης από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Για τη σοσιαλιστική πατρίδα έδωσαν τη ζωή τους πάνω από 20 εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες, περίπου 10 εκατομμύρια ακόμα έμειναν ανάπηροι ή τραυματίστηκαν, ενώ τεράστιες ήταν οι υλικές καταστροφές.

Οι νίκες του Κόκκινου Στρατού ώθησαν σημαντικά την ανάπτυξη των εθνικοαπελευθερωτικών και αντιφασιστικών κινημάτων, στα οποία πρωτοστατούσαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με την καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ, η αντιφασιστική πάλη συνδέθηκε με την ανατροπή της αστικής εξουσίας.

Αγαπητέ αναγνώστη.

Η ιστορία των προηγούμενων ιμπεριαλιστικών πολέμων προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για το σήμερα, όπου βλέπουμε να οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των δρόμων μεταφοράς τους, για τα μερίδια των αγορών. Ο ιμπεριαλισμός γίνεται πιο επιθετικός στις συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης.

Τα τελευταία χρόνια, σημειώνουμε τους πολέμους των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη. Αυτήν την ώρα υπάρχουν ανοικτές πολεμικές εστίες στην Ουκρανία, στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ, στη Συρία. Σε νέες περιοχές, όπως της Νοτιοανατολικής Ασίας, ακόμη και της Αρκτικής, συσσωρεύονται τα «σύννεφα του πολέμου» και προκύπτει ο υπαρκτός κίνδυνος μιας νέας γενικευμένης πολεμικής αναμέτρησης. Ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός του ΝΑΤΟ, με τις πρόσφατες αποφάσεις που έλαβε στη Σύνοδο της Ουαλίας, δείχνει την ετοιμότητά του να εντείνει τις στρατιωτικές επεμβάσεις του στην Ευρώπη και σε κάθε γωνιά του κόσμου, όπου διακυβεύονται τα συμφέροντα των ευρω-αμερικανικών μονοπωλίων.

Τα ίδια τα γεγονότα θέτουν το κύριο ζήτημα της στάσης μας απέναντι σ’ αυτές τις εξελίξεις. Οι κομμουνιστές εναντιώνονται, καταδικάζουν τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και αγωνίζονται για την κατάργηση των αιτιών που τους γεννούν.

Παλεύουν για την ανατροπή του καπιταλισμού, για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, την κατάργηση της εκμετάλλευσης, την εξάλειψη των αιτιών του πολέμου.

Ο Λένιν τόνιζε πως «δεν μπορούμε να αρνηθούμε τη δυνατότητα επαναστατικών πολέμων, δηλαδή πολέμων που πηγάζουν από την ταξική πάλη, διεξάγονται από τις επαναστατικές τάξεις και έχουν ξεκάθαρη, άμεση επαναστατική σημασία». [3]

Αυτή η υπόθεση, η υπόθεση της προετοιμασίας για τη σοσιαλιστική επανάσταση, πρέπει να φωτίζει το δρόμο της πάλης των κομμουνιστών. Αυτό που χρειάζεται είναι η αυτοτελής ιδεολογική, πολιτική πάλη και αναμέτρηση με την αστική τάξη, ώστε να εξοπλίζεται η εργατική τάξη, να εξοπλίζονται οι λαοί, να μην εγκλωβίζονται στα σχέδια της αστικής διαχείρισης, να μην εγκλωβίζονται στα σχέδια του ενός ή του άλλου τμήματος της αστικής τάξης, στη μια ή την άλλη ιμπεριαλιστική ένωση.

Σε αυτές τις σύνθετες συνθήκες δοκιμάζεται ο προσανατολισμός των ΚΚ και αναδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος της επαναστατικής στρατηγικής ώστε να κερδίζει έδαφος μέσα στην εργατική τάξη, στα λαϊκά στρώματα, παίρνοντας υπόψη τα λενινιστικά διδάγματα από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, για να αποφευχθούν πολιτικές αποφάσεις που οδήγησαν στη χρεοκοπία της Β' Διεθνούς.

Τα άρθρα που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν την έκδοση επιδιώκουν να αναπτύξουν παραπέρα πλευρές του ζητήματος της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων σε διάφορες περιοχές και τον κίνδυνο του πολέμου. Κάνουν ιστορικές προσεγγίσεις σχετικά με τους προηγούμενους πολέμους. Αποκαλύπτουν τις ευθύνες και τη σύνδεση του ιμπεριαλισμού με τον πόλεμο. Εξετάζουν τη στάση των κομμουνιστών απέναντι σε ιδεολογήματα της αστικής τάξης για τον πόλεμο, αλλά και συνολικότερα το ζήτημα της στάσης των κομμουνιστών στο ζήτημα του ιμπεριαλιστικού πολέμου και της συμμετοχής των χωρών τους σ’ αυτό. Αναδεικνύονται όλο και περισσότερο τα ιδιαίτερα καθήκοντα των κομμουνιστών ενάντια στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, ιδιαίτερα ενάντια στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, στα σχέδια των ΗΠΑ, ενάντια στις στρατιωτικές ΝΑΤΟϊκές βάσεις και στον ευρωστρατό, η πάλη ενάντια στη συμμετοχή των χωρών μας στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, για να επιστρέψουν πίσω τα στρατεύματα που βρίσκονται εκτός των συνόρων, για την έξοδο των χωρών από το ΝΑΤΟ και κάθε άλλη ιμπεριαλιστική ένωση, η ανάγκη της ενδυνάμωσης της αλληλεγγύης με κάθε λαό που αντιστέκεται στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις κι επιδιώκει να χαράξει το δικό του δρόμο ανάπτυξης.

Αν και το περιοδικό δεν μπορεί να ασχοληθεί με όλα τα ζητήματα και τις πλευρές του ιμπεριαλιστικού πολέμου, νομίζουμε ότι αποτελεί μια σημαντική συμβολή στη συζήτηση του θέματος.

Η Συντακτική Επιτροπή της ΔΚΕ

Βρυξέλλες 1.10.2014