Στις 23 Αυγούστου του 1915 στην εφημερίδα «Σοτσιαλντεμοκράτ», αρ. φύλλου 44, κυκλοφόρησε το άρθρο του Β. Ι. Λένιν που τιτλοφορούνταν «Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης». [1]

Σήμερα, 100 χρόνια μετά, το ζήτημα αυτό, των διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων και της στάσης των κομμουνιστών απέναντί τους, βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο κι απασχολείτο διεθνές κομμουνιστικό κι εργατικό κίνημα, εξαιτίας των εξελίξεων στην ΕΕ, της εγκληματικής δράσης του ΝΑΤΟ, της συγκρότησης νέων διακρατικών ενώσεων σε Λατινική Αμερική, Ευρασία, της προώθησης της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ), της εμφάνισης των BRICS κ.ά.

Το 6ο τεύχος του περιοδικού «Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση. Βήμα διαλόγου» εστιάζει σε αυτό το ζήτημα.

«Η ανάλυση του Λένιν φωτίζει τα βασικά χαρακτηριστικά των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες είναι διακρατικές συμμαχίες που εκφράζουν τα κοινά συμφέροντα των αστικών τάξεων των κρατών-μελών τους», τονίζεται στο άρθρο της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» (του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας). Το άρθρο πραγματεύεται επιπλέον το ζήτημα των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και της στάσης των κομμουνιστών.

Όπως σημειώνει ο Λένιν,«(...) από την άποψη των οικονομικών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις “προηγμένες” και “πολιτισμένες” αποικιακές δυνάμεις, οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς είτε είναι απραγματοποίητες είτε είναι αντιδραστικές». Αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώνεται και μέσα από τα άρθρα του περιοδικού «Propuesta Comunista» (του ΚΚ των Λαών Ισπανίας) και του «Socialist Latvii» (του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λετονίας), τα οποία πραγματεύονται τις αρνητικές συνέπειες για τους λαούς των χωρών τους από την ένταξη στην ΕΕ. Επιπλέον, στο άρθρο του περιοδικού «Propuesta Comunista» παρουσιάζεται η διαχρονική διαπάλη στις γραμμές του ισπανικού κομμουνιστικού κινήματος κι ο επιζήμιος για την εργατική τάξη ρόλος του «ευρωκομμουνισμού».

«Η δημιουργία των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με τη σημερινή οικονομική βάση, δηλαδή στις συνθήκες του καπιταλισμού, θα σήμαινε οργάνωση της αντίδρασης», σημειώνει ο Λένιν και στο άρθρο του «Gelenek» (του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας) παρουσιάζεται ο ρόλος στην οργάνωση της αντίδρασης μιας άλλης πολιτικο-στρατιωτικής ιμπεριαλιστικής οργάνωσης, του ΝΑΤΟ. Προκύπτει η ταξική φύση αυτής της οργάνωσης, ο ρόλος της στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους, όπως και η ανάγκη για το εργατικό κίνημα να συνδέει την πάλη ενάντια στον πόλεμο με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, την ίδια τη «μήτρα» που τον προκαλεί -τον καπιταλισμό. Από τη μεριά του το άρθρο του «Think Left» (του Κόμματος Εργατών Ιρλανδίας) παρουσιάζει διαχρονικά την αντιλαϊκή-αντεργατική δράση των ιμπεριαλιστικών ενώσεων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, από τη συγκρότησή τους έως σήμερα.

«Μπορεί να δημιουργηθούν και οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σα συμφωνία των Ευρωπαίων καπιταλιστών», γράφει πριν 100 χρόνια ο Λένιν. Ποια η σημασία αυτής της θέσης για τις σημερινές διακρατικές ενώσεις, π.χ., στη Λατινική Αμερική; «Είναι απαραίτητη μια ταξική προσέγγιση που να βάζει στην άκρη τα λαϊκίστικα κριτήρια και αυτό σημαίνει να γίνει ανάλυση σε επιστημονική βάση», σημειώνεται στο άρθρο του περιοδικού «Εl Communista» (του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού), που επιδιώκει να προσεγγίσει αυτό το ζήτημα.

«Το κεφάλαιο έγινε διεθνές και μονοπωλιακό. Ο κόσμος είναι μοιρασμένος ανάμεσα σε μια χούφτα μεγάλες δυνάμεις, δηλαδή δυνάμεις που έχουν επιτυχίες στη μεγάλη καταλήστευση και καταπίεση των εθνών», γράφει στο άρθρο του ο Λένιν, και το ζήτημα αυτό επιδιώκεται να προσεγγιστεί στο άρθρο του «Sovetski Sojuz» (του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας), με την ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης, δείχνοντας την πηγή της συνολικής ανόδου της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας στον κόσμο και την αναβίωση του φασισμού ειδικότερα.

Ο Λένιν σημειώνει στο άρθρο του πως η «πολιτική μορφή της κοινωνίας, όπου νικάει το προλεταριάτο, ανατρέποντας την αστική τάξη, θα είναι η λαοκρατική δημοκρατία, που θα συγκεντρώσει όλο και περισσότερο τις δυνάμεις του προλεταριάτου του δοσμένου έθνους ή των δοσμένων εθνών στην πάλη ενάντια στα κράτη, που δε θα έχουν ακόμη περάσει στο σοσιαλισμό». Στο άρθρο του «Szabadsag» (του Εργατικού Κόμματος Ουγγαρίας), που προέρχεται από μια χώρα που οικοδομούσε μια σοσιαλιστική κοινωνία και ήταν ενταγμένη σε ένα ανάλογο σύνολο χωρών, το «Συμβούλιο Οικονομικής Αλληλοβοήθειας» (ΣΟΑ), μπορεί ο αναγνώστης να βρει μια μοναδική σύγκριση μεταξύ της ένταξης της Ουγγαρίας στο ΣΟΑ και στην ΕΕ.

Πρέπει να σημειώσουμε πως σε πολλά από τα άρθρα που περιλαμβάνει η συγκεκριμένη έκδοση αναδεικνύεται η σχέση του ιμπεριαλισμού και των ενώσεών του με τις δυνάμεις του οπορτουνισμού κι ανοίγεται μέτωπο με ανάλογες απόψεις. Κι αυτό όχι τυχαία, αλλά γιατί, όπως έχει τονίσει ο Λένιν, «ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό είναι κούφια και ψεύτικη φρασεολογία [2], αν δε συνδέεται αδιάρρηκτα με τον αγώνα ενάντια στον οπορτουνισμό». Συμπερασματικά, λοιπόν, το 6ο τεύχος της ΔΚΕ επιδιώκει να αποτελέσει μια παραπέρα συμβολή στη μελέτη του θέματος των διακρατικών ενώσεων και της στάσης των κομμουνιστών απέναντί τους, κάτι που μπορεί να συμβάλλει τόσο στην πορεία της ανασυγκρότησης του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, όσο και στην ανταπόκρισή τους στα σύνθετα καθήκοντα που προβάλλουν σήμερα μπροστά τους.