Του χρόνου συμπληρώνεται ένας αιώνας ύπαρξης και δράσης των κομμουνιστών στη ζωή του Μεξικού -καθώς το 1919 δημιουργήθηκε το Μεξικανικό Τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς- και βέβαια έχει συσσωρευτεί πια μια σημαντική πείρα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Πριν τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση οι μαρξιστικές ιδέες στο Μεξικό είχαν μικρότερη επίδραση στο εργατικό κίνημα από ό,τι οι ιδέες του αναρχισμού, που επικρατούσαν και είχαν περισσότερους υποστηρικτές, μέχρι που η νίκη της σοβιετικής εξουσίας και ο μπολσεβικισμός δημιούργησαν ένα ιδεολογικό ρεύμα που έφερε ποιοτική αλλαγή στο σκηνικό, παρότι για ένα σύντομο χρονικό διάστημα τα δυο ρεύματα δρούσαν παράλληλα ή ακόμα και σε συντονισμό.

Όταν το Κομμουνιστικό Κόμμα ξεκίνησε τη δράση του ήταν πολύ αδύναμο οργανωτικά και ένα σημαντικό ποσοστό των μελών του είχε εμπειρία από τον αναρχισμό, γεγονός που επίδρασε στη συνδικαλιστική δουλειά, καθώς επικράτησαν οι αντιλήψεις της άμεσης δράσης. Κομμουνιστές και αναρχικοί συγκεντρώθηκαν στη Γενική Συνομοσπονδία Εργαζόμενων [1] (CGT) το 1921, ενώ ο κίτρινος συνδικαλισμός οργανωνόταν στην Περιφερειακή Εργατική Συνομοσπονδία (CROM) του Μεξικού. Παρότι η CGT διεξήγαγε σημαντικούς αγώνες, πολλοί από αυτούς κατέληξαν απευθείας στην ήττα, και παρότι οργάνωναν εργαζόμενους αυτοί δεν προέρχονταν από βιομηχανικά τμήματα του προλεταριάτου (βιοτέχνες, αρτοποιοί, λιμενεργάτες). Η κατάσταση αυτή είχε δεχτεί κριτική από την Κομμουνιστική Διεθνή, η οποία κατηύθυνε το ΚΚ Μεξικού να μπολσεβικοποιηθεί, για να αποβάλει από το εσωτερικό του τα στοιχεία που προέρχονταν από τον αναρχισμό και το μασονισμό. Το αποτέλεσμα ήταν το ΚΚΜ να απομακρύνει από τις γραμμές του αρκετά από αυτά τα στοιχεία και έμεινε με λίγο περισσότερα από 100 μέλη, που όμως ήταν σταθερά και με ιδεολογική καθαρότητα.

Το ΚΚ Μεξικού, με ιδεολογική ενότητα πλέον, έκανε στροφή στην εργατική τάξη, ζήτημα που είχε θέση η Κομιντέρν, και έτσι όλα τα μέλη ανέλαβαν την ευθύνη τους χωρίς δισταγμούς. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος (που μέχρι τότε είχε σημαντική συνεισφορά όπως η ίδρυση του Ελ Ματσέτε, που έγινε το κεντρικό όργανο του ΚΚ Μεξικού και υπόδειγμα εφημερίδας που εξυπηρέτησε το σκοπό της ενημέρωσης, υπεράσπισης και οργάνωσης των εργαζόμενων) που ανεξάρτητα από το βραβευμένο έργο του ως ζωγράφου- τοιχογράφου που εξέφραζε την ταξική πάλη σε καλλιτεχνικό επίπεδο, ακολούθησε τον προσανατολισμό και αποφάσισε να οργανώσει το προλεταριάτο των ορυχείων και σε μικρό χρονικό διάστημα οργάνωσε το αντίστοιχο συνδικάτο. Αυτή η περίοδος πάλης του ΚΚ Μεξικού αντιστοιχεί στο 5ο και 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τη λεγόμενη γραμμή «τάξη εναντίον τάξης», και πρόκειται για χρόνια σαφούς ανάπτυξης της δουλειάς των κομμουνιστών στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα: Σε λιγότερο από δέκα χρόνια οι κομμουνιστές μέσω της CGT του Μεξικού έχουν ήδη ισχυρή παρουσία (Οργανώσεις Βάσης και μέλη) και μεγάλη επιρροή στην εργατική τάξη και στα συνδικάτα (εργαζόμενοι στο πετρέλαιο, στα ορυχεία, καθηγητές, εργάτες στο σιδηρόδρομο, εργάτες γης), γεγονός που συμπίπτει με τις αντιθέσεις του κίτρινου συνδικαλισμού που διασπάται και από τον οποίο προκύπτει ένα ρεύμα, η Περιφερειακή Εργατική Συνομοσπονδία Μεξικού-Εξυγιασμένη (CROM-Depurada), της οποίας ηγείται ο Βιθέντε Λομπάρδο Τολεδάνο, που χρόνια αργότερα θα γίνει ο καλύτερος υπέρμαχος του λεγόμενου «νόμιμου μαρξισμού».

Οι κομμουνιστές και η συνδικαλιστική τους έκφραση δυναμώνουν, αναπτύσσοντας αδιάκοπη πάλη ενάντια στον αναρχισμό και το ρεφορμισμό, που ο τελευταίος μάλιστα εκπροσωπείται από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών και Αγροτών Μεξικού. [2] Η πάλη είναι σκληρή και χωρίς έλεος και η παρουσία των κομμουνιστών είναι διακριτή. Καταφέρνουν να παγιωθούν στα συνδικάτα στις βιομηχανίες, στους κλάδους, στα συνδικάτα εθνικής εμβέλειας, ενώ το ρεύμα του ρεφορμισμού είχε δυνάμεις στους κρατικούς υπαλλήλους, στους διανομείς γάλακτος, τους ταξιτζήδες, τους εργαζόμενους στην κλωστοϋφαντουργία. Αναμφισβήτητα είναι η στιγμή που οι κομμουνιστές ετοιμάζονται να πάρουν την πλειοψηφία στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, αλλά πραγματοποιείται μια σημαντική καμπή: Η άνοδος του φασισμού και η πιθανότητα ξεσπάσματος ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Παρότι οι κατευθύνσεις του 7ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς για εκείνη την περίοδο ήταν εν γένει σωστές, [3] στο Μεξικό δημιουργείται μεγάλη σύγχυση αναφορικά με τη δράση και παρέμβαση του ΚΚ Μεξικού στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, όπως επίσης και στην πολιτική ζωή. Το συνδικαλιστικό κίνημα προχωράει στην ενότητα κομμουνιστών και ρεφορμιστών στη Συνομοσπονδία Εργαζόμενων Μεξικού (CΤΜ), αλλά καθώς τίθεται ως προτεραιότητα η ενότητα, οι κομμουνιστές δεν επιβάλλουν το συσχετισμό δυνάμεων που υπήρχε, αλλά προβαίνουν σε περιττές παραχωρήσεις. [4]

Και αν γίνονται λάθη από την άποψη του συσχετισμού δυνάμεων, σε πολιτικό ιδεολογικό επίπεδο το λάθος είναι πιο σοβαρό. Ήδη, πριν τη συνδικαλιστική ενότητα, οι κομμουνιστές μετά από τη δίκαιη και σκληρή κριτική περνούν στο ρεφορμισμό του Λομπάρδο, στον εφησυχασμό. Όμως, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου για τη συγκρότηση της CTM αποφασίζεται να αποτελεί τμήμα του Κόμματος της Μεξικανικής Επανάστασης, [5] το οποίο το ΚΚ Μεξικού το έβλεπε ως υλοποίηση του Λαϊκού Μετώπου, [6] αποδεχόμενο την αστική ιδεολογία της Μεξικανικής Επανάστασης. Με αυτές τις σκέψεις, το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού κινήματος ενσωματώνεται από το μεξικανικό κράτος, προχωράει σε συμφωνίες ανάμεσα σε εργάτες και βιομήχανους και στο όνομα της εθνικής ανάπτυξης, της προόδου, παραμερίζονται οι απεργίες. Οι αστικές ιδέες της Μεξικανικής Επανάστασης και το ρεύμα του Λομπάρδο Τολεδάνο τοποθετούν τη θεωρία του κράτους πάνω από τις κοινωνικές τάξεις και σε ρόλο διαιτητή, όπου οι εργαζόμενοι πρέπει να εναποθέσουν την επίλυση των συγκρούσεων ανάμεσα σε εργάτες και εργοδότες. Οι κομμουνιστές ασκούν σκληρή κριτική σε αυτό, αλλά η αρνητική επίδραση του μπραουντερισμού διαβρώνει τη δομή του ΚΚ Μεξικού. Ο Ιρλ Μπράουντερ στέλνει επιστολές, παρακολουθεί τις ολομέλειες της ΚΕ του ΚΚ Μεξικού, λειτουργεί σύμφωνα με το όραμα που έχει για τη μεταπολεμική περίοδο της συνεργασίας ανάμεσα στις σοσιαλιστικές και καπιταλιστικές χώρες και των διαταξικών συμφωνιών σε εθνικό επίπεδο. Η απόπειρα διάλυσης του ΚΚ των ΗΠΑ φτάνει και στο Μεξικό από δύο δρόμους: Πρώτο, με την πρόταση διάχυσης του ΚΚ Μεξικού μαζί με άλλες ομάδες στη Σοσιαλιστική Λίγκα, [7] και δεύτερο, με τη διάλυση όλων των οργανώσεων βάσης στη βιομηχανία και σε χώρους δουλειάς, μετατρέποντάς τις σε τοπικούς συλλόγους που σε συνδυασμό με την αντικομμουνιστική και μακαρθική ατμόσφαιρα που ξεκινά στις ΗΠΑ και προωθείται και στο Μεξικό, ξεριζώνει τους κομμουνιστές από το εργατικό κίνημα και κατά συνέπεια υποβαθμίζει την ίδια την εργατική-συνδικαλιστική πάλη. Αξίζει να αναφέρουμε ως παράδειγμα ότι από τη δεκαετία του ’30 δεν έχει γίνει ούτε μία γενική απεργία στο Μεξικό.

Αυτή η συνοπτική καταγραφή μας επιτρέπει να αντλήσουμε ορισμένα διδάγματα για τη δράση μας.

Η παρέμβαση των κομμουνιστών προετοιμάζει τη δραστηριότητα του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο, διαφορετικά, μπορεί να πορεύεται άσκοπα, από ήττα σε ήττα, ακόμα και για δεκαετίες.

Είναι ζωτικής σημασίας η ύπαρξη Κομμουνιστικού Κόμματος, οργανώσεων βάσης που να δρουν σταθερά στην εργατική τάξη.

Ο ρόλος της κομμουνιστικής ιδεολογίας στο εργατικό κίνημα και η σύγκρουσή του με τα αστικά, μικροαστικά και σοσιαλδημοκρατικά ιδεολογικά ρεύματα είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Η παραμικρή παραχώρηση ανοίγει την πόρτα...

Ήταν μακρύς ο δρόμος της ανασυγκρότησης του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού, και παρότι μπορεί να θεωρείται αυταπόδεικτο ότι το κόμμα που παλεύει για την ανατροπή της αστικής τάξης πραγμάτων και για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού είναι από την ίδια του την αντίληψη ένα κόμμα που η δραστηριότητά του περιστρέφεται γύρω από την εργατική τάξη, ήταν σύνθετη και βασανιστική η διαδικασία για να γίνει αυτό, μια διαδικασία που συνεχίζεται τώρα με την προσπάθεια επεξεργασίας της κομμουνιστικής παρέμβασης στην εργατική τάξη και στην ενίσχυση της επιρροής του Κόμματος στις προλεταριακές μάζες.

Η γέννηση του Κόμματός μας, που πρόκειται να συμπληρώσει 25 χρόνια δράσης, χρόνια αφότου διαλύθηκε (το διάστημα 1981-1994 δεν υπήρχε Κομμουνιστικό Κόμμα) χρειάστηκε να κάνει τα πρώτα βήματα ανοίγοντας δρόμο μέσα στην ιδεολογική σύγχυση που υπήρχε στο επαναστατικό στρατόπεδο απέναντι στη θεωρία του μαρξισμού-λενινισμού, στην εμπειρία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, στη θεωρία για το κόμμα της πρωτοπορίας, αλλά και ενάντια στο ρόλο της εργατικής τάξης ως το υποκείμενο που καλείται να καθοδηγήσει την επανάσταση και στο ρόλο της στην παραγωγική διαδικασία.

Από τη μια πλευρά, τέτοια ήταν η περίπτωση του κινηματισμού, τα λεγόμενα αναδυόμενα υποκείμενα, το πλήθος κλπ., που επεδίωκαν να αντικαταστήσουν το ρόλο της εργατικής τάξης και κατ’ επέκταση να αποπροσανατολίσουν τη δράση των κομμουνιστών, όταν χρειαζόταν περισσότερο από ποτέ σταθερότητα για να αντισταθούν στη διάσπαση που ακολούθησε την αντεπανάσταση στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο.

Από την άλλη πλευρά, είναι οι οπορτουνιστικές και ρεφορμιστικές θεωρίες, που για μεγάλο διάστημα επικρατούσαν στις στρατηγικές αντιλήψεις του πρώτου ΚΚ Μεξικού, θεωρίες που είχαν επικρατήσει για αρκετές δεκαετίες γενικά στα στελέχη του εργατικού και επαναστατικού κινήματος στη χώρα και που χρειάστηκε μια μακρά διαδικασία για να ξεκαθαρίσουν. Βαθμιαία και μεταρρυθμιστική πορεία προς το σοσιαλισμό, προτεραιότητα στη σύγκρουση των αστικών τάξεων έναντι της σύγκρουσης ανάμεσα σε κεφάλαιο-εργασία, λανθασμένες αντιλήψεις στο ζήτημα του ιμπεριαλισμού, λανθασμένη ανάγνωση του βαθμού ανάπτυξης του καπιταλισμού στο Μεξικό, αντίληψη των σταδίων που περιόριζε την πάλη ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό κλπ., όλα αυτά ενίσχυαν την κατεύθυνση περιορισμού της ταξικής ανεξαρτησίας, της πολιτικής της αυτονομίας, της δράσης του Κόμματός της.

Η ιδεολογική οριοθέτηση, που διήρκησε από το 1ο μέχρι το 4ο Συνέδριο του ΚΚ Μεξικού, ήταν η πρώτη προϋπόθεση για οποιαδήποτε παρέμβαση στην εργατική τάξη αυτής της χώρας. Μετά από το 4ο και ακόμα περισσότερο στο 5ο Συνέδριο προσδιορίστηκε, μαζί με την εκτίμηση ότι οι οικονομικές συνθήκες είναι ώριμες για το σοσιαλισμό στο Μεξικό, το φυσικό σύνθημα της «Στροφής στην Εργατική Τάξη», για να ξεδιπλωθεί η κύρια δράση των κομμουνιστών στα εργοστάσια και στους χώρους δουλειάς. Δόθηκε μεγαλύτερο βάρος στην πολιτική δουλειά σε κλάδους στρατηγικής σημασίας, σχεδιάζοντας την κομματική δραστηριότητα με τέτοιο τρόπο ώστε οι νέες Κομματικές Οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μεταξύ του 5ου και 6ου Συνεδρίου να είναι γύρω από βασικούς βιομηχανικούς άξονες.

Μεταξύ του 4ου και του 6ου Συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν 4 Συνδιασκέψεις για την Εργατική Συνδικαλιστική Δουλειά, όπου τα κομματικά μέλη μελετούσαν για 8 χρόνια την κατάσταση του συνδικαλισμού στο Μεξικό, ανταλλάσσοντας πείρα από τις παρεμβάσεις τους.

Περιληπτικά τα συμπεράσματά μας είναι τα εξής:

Το Μεξικό έχει τεράστιο αριθμό εργαζόμενων με 26 εκατομμύρια άτομα να απασχολούνται άμεσα ως μισθωτοί εργαζόμενοι στη βιομηχανία, στη γεωργία, στα ανθρακωρυχεία, στις τηλεπικοινωνίες, στις κατασκευές, τις μεταφορές κλπ., και επιπρόσθετα σε αυτούς άλλα 7,5 εκατομμύρια άτομα να εργάζονται στην εκπαίδευση, στην υγεία, στη διοίκηση, σε υπηρεσίες, στο εμπόριο μικρής κλίμακας και το βιομηχανικό απόθεμα που συνιστούν οι άνεργοι κλπ.

Ωστόσο, αυτή η τεράστια δύναμη, τόσο αριθμητικά όσο και ως δημιουργός του πλούτου της χώρας, έχει δυσκολία να χρησιμοποιήσει τη δύναμή της για να αλλάξει θετικά την κατάσταση την οποία βιώνει, δεδομένης της αποδιοργάνωσης που χαρακτηρίζει τα εργαλεία του αγώνα, ιδιαίτερα τις συνδικαλιστικές της οργανώσεις. Στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες γίνονται σταθεροί έλεγχοι και υπονομεύονται οι συνομοσπονδίες και οι ομοσπονδίες εργατών και επαγγελματιών. Οι ιστορικές υποχωρήσεις του ταξικού συνδικαλισμού ενέτειναν την επίδραση της διαρκούς πολιτικής εχθρότητας ενάντια στην οργάνωση των εργατών, ενάντια στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, ενάντια στο δικαίωμα στην απεργία, φτάνοντας ακόμα και στο σημείο να υπάρχουν περιπτώσεις εξαφάνισης και δολοφονίας αντίπαλων συνδικαλιστικών ηγετών, καταστολή των απεργιών διά πυρός και σιδήρου κλπ.

Το ποσοστό συμμετοχής σε συνδικαλιστική οργάνωση στο Μεξικό το προσδιορίζουμε ως αναλογία ανάμεσα στο συνολικό αριθμό των συνδικαλισμένων στον ιδιωτικό τομέα (Τμήμα Α, ομοσπονδιακή δικαιοδοσία) συν τον αριθμό των συνδικαλισμένων στο δημόσιο τομέα (Τμήμα Β) -πολύ μεγαλύτερος από ό,τι στον ιδιωτικό τομέα- διά του συνόλου των μισθωτών εργαζόμενων.

Με αυτόν τον τρόπο προκύπτει πολύ γενικά ότι το 2014 το 13,64% των επίσημα εργαζόμενων ανήκαν σε μία από 34 μεγάλες συνομοσπονδίες εργατών ή επαγγελματιών, ενώ συνεχίστηκε η πτώση του δείκτη συνδικαλιστικής συμμετοχής, που υπολογίζεται ότι για το 2017 έφτασε μόλις το 10,02%, σημειώνοντας ρεκόρ χαμηλότερου ποσοστού.

Ο δείκτης συνδικαλιστικής συμμετοχής στη χώρα μας ανέρχεται σε 10,02%. Δηλαδή 9 στους 10 εργαζόμενους δεν ανήκουν σε συνδικάτο. Επίσημα υπάρχουν 34 εργατικές και επαγγελματικές συνομοσπονδίες που συγκεντρώνουν την πλειοψηφία των 3.262 συνδικάτων της Γραμματείας Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας (STPS) -όπως ανακοίνωσε για το 2016- εκ των οποίων 728 συνδικάτα δηλώνουν ανεξάρτητα, με ορισμένα από αυτά να έχουν αρκετές χιλιάδες μέλη.

Μέχρι στιγμής, το σύνολο σχεδόν των συνομοσπονδιών που υπάρχουν συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την πολιτική της Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας Εργαζόμενων της Αμερικής - Διεθνούς Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας (CSA- CSI), και μάλιστα ορισμένα από τα λεγόμενα «ανεξάρτητα» συνδικάτα συμπεριλαμβάνουν την ταξική συνεργασία στην ταυτότητά τους, στη θεωρία και στην πρακτική τους. Συνολικά διαχειρίζονται περίπου 30.000 συλλογικές συμβάσεις. Τουλάχιστον 12.000 από αυτές τις συλλογικές συμβάσεις θεωρούνται ψευδείς, δηλαδή οι εργαζόμενοι δε γνωρίζουν το περιεχόμενό τους και, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το 90% των ΣΣΕ είναι προϊόν της εργοδοσίας.

Στην πλειοψηφία αυτών των συνομοσπονδιών στην καλύτερη περίπτωση η δημοκρατία είναι φαινομενική και η συνδικαλιστική ζωή μηδενική, ενώ στη χειρότερη λειτουργούν μηχανισμοί τρομοκρατίας στην υπηρεσία της εργοδοσίας.

Το ποσοστό των αναγνωρισμένων απεργιών επί των απεργιών που έχουν προκηρυχτεί μειώθηκε περίπου από 2,5% το 1990, σε λιγότερο από 0,5% σήμερα. Η απεργία, αν και αναγνωρίζεται επίσημα από το νόμο ως δικαίωμα, υπόκειται σε τέτοιους κανονισμούς από το κράτος, που στην πράξη κρίνεται παράνομη. Στην πράξη, οι απεργίες των εργαζόμενων δεν αναγνωρίζονται στη στατιστική, καθώς δηλώνονται ως «ανύπαρκτες» (παράνομες), ενώ οι προκηρύξεις (emplazamientos) είναι κυρίως εικονικές, από τους συνδικαλιστές των «λευκών συνδικάτων» (εργοδοτικών).

Το κενό αυτό που υπάρχει στις οργανώσεις υπεράσπισης των πιο βασικών συμφερόντων των εργαζόμενων, συνιστά συλλογική τραγωδία για την τάξη μας. Είναι γνωστό ότι είμαστε το κομμάτι εκείνο της παγκόσμιας εργατικής τάξης των αναπτυγμένων χωρών που δουλεύει τις περισσότερες ώρες ετησίως με τους χαμηλότερους μισθούς. Ένας δείκτης που μας επιτρέπει να συγκρίνουμε αυτούς τους μισθούς σε σχέση με τον πλούτο που παράγεται είναι η μισθοδοσία ως ποσοστό στο ΑΕΠ. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 το ποσό αυτό αντιστοιχούσε περίπου στο 50% του ΑΕΠ, το 2003 στο σύνολο των Μεξικανών μισθωτών εργαζόμενων αντιστοιχούσε το 30,1°%, ενώ μια δεκαετία μετά ο δείκτης αυτός μειώθηκε στο 27,4%. Πάνω από το 60% των εργαζόμενων δεν έχουν κοινωνική ασφάλιση. Αν πάρουμε το 2008 σαν το 100% για να μετρήσουμε τόσο την παραγωγικότητα με βάση τις ώρες δουλειάς όσο και το ανά μονάδα κόστος εργασίας, παρατηρούμε ότι η πρώτη έχει αυξηθεί κατά περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία 9 χρόνια, ενώ το ανά μονάδα κόστος εργασίας έχει μειωθεί κατά περίπου 15 ποσοστιαίες μονάδες.

Η υποτίμηση της εργατικής δύναμης επιδεινώθηκε εξαιτίας των υπόλοιπων φαινομένων που απορρέουν από τις αντιθέσεις ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία κατά τη διάρκεια της κρίσης υπερσυσσώρευσης που ξέσπασε το 2008. Στο Μεξικό οι επιπτώσεις που υπέστησαν οι προλεταριακές μάζες προκάλεσαν κοινωνικές συγκρούσεις και αναταραχές μεγάλης κλίμακας. Αυτή είναι η λεγόμενη τάση προς ανυπακοή, από την οποία δεν εξαιρέθηκε ούτε η εργατική τάξη· στις χιλιάδες απολύσεις, στις σκληρές συνθήκες εκμετάλλευσης κτλ. απάντησε με απεργίες και έντονες διαμαρτυρίες. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν οι εκπαιδευτικοί, οι εργάτες γης, οι εργαζόμενοι στη μακίλα, σε ορισμένες βιομηχανίες πετρελαίου, στα εμπορικά καταστήματα WalMart, οι μεταλλωρύχοι, οι εργάτες στη συναρμολόγηση κλπ. Η έλλειψη οργάνωσης δεν εμπόδισε την τάξη μας να παλέψει, περιόρισε όμως το πεδίο της πάλης, αφήνοντας στην απομόνωση τα περισσότερα ξεσπάσματα.

Προκειμένου να ανακτήσει την κυριαρχία της η αστική τάξη στήριξε τη σοσιαλδημοκρατικής κοπής κυβέρνηση, που η αποστολή της είναι να διατηρήσει το μεγαλύτερο δυνατό κομμάτι της αστικής διαχείρισης, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα την όσο το δυνατό μεγαλύτερη αποστράτευση των προλεταριακών μαζών χρησιμοποιώντας προς όφελός της τις προοπτικές που δημιουργούνται.

Παράλληλα, οι κομμουνιστές, τα μέλη του ΚΚ Μεξικού, σύμφωνα με τη Στροφή στην Εργατική Τάξη και το Στρατηγικό Σχέδιο, κινητοποιήθηκαν και κατηύθυναν τις πολύμορφες προσπάθειές τους στους ηλεκτρολόγους, στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, της μεταφοράς εμπορευμάτων, του μετρό, στην τσιμεντοβιομηχανία, την κλωστοϋφαντουργία, τα ηλεκτρονικά είδη, τα χειρουργικά εργαλεία, τη βιομηχανία καουτσούκ, τη χημική φαρμακευτική βιομηχανία, τις τηλεπικοινωνίες, τη βιομηχανία αναψυκτικών, τροφίμων, φυσικού αερίου, τη μεταλλουργία κτλ., καθώς και σε εργαζόμενους εμπορικών κέντρων, τεχνικούς και ερευνητές, καθηγητές, γιατρούς και νοσηλευτές, μετανάστες κτλ.

Είναι ακόμα μειοψηφία οι περιπτώσεις όπου στελέχη αναλαμβάνουν καθοδηγητικό ρόλο, υπάρχουν όμως οι πρώτες εμπειρίες σε αυτήν την κατεύθυνση. Σε άλλες περιπτώσεις χρεώθηκαν στελέχη να καθοδηγήσουν ή να προσανατολίσουν τους πιο πρωτοπόρους συνδικαλιστές. Σε άλλες περιπτώσεις συσπείρωσαν στο εσωτερικό του συνδικάτου ένα ρεύμα που αμφισβητεί τη διοίκηση. Σε αρκετές περιπτώσεις το Κόμμα έχει επιδείξει αποτελεσματική αλληλεγγύη, ενώ σε κάθε περίπτωση το Κόμμα επεδίωξε να προπαγανδίσει και να διαφωτίσει είτε αναδεικνύοντας το χαρακτήρα της σύγκρουσης στο χώρο δουλειάς ή ενός επίκαιρου ζητήματος, όπως η Εργασιακή Μεταρρύθμιση.

Μια περίπτωση που αξίζει να αναφέρουμε είναι η πείρα με τους εργαζόμενους στη Nissan, στο εργοστάσιο στην Κουερναβάκα, όπου δρα η οργάνωση βάσης Sen Katayama, [8] που συνδυάζει τη διαφώτιση στην πόρτα του εργοστασίου με την εφημερίδα μας και ανακοινώσεις, την οργάνωση των μελών μας μέσα στο εργοστάσιο και την όσο το δυνατό πλατύτερη παρέμβαση στους εργαζόμενους, μέσω του συνδικαλιστικού ρεύματος, όπου με καθαρές θέσεις μπαίνει το ζήτημα γιατί πάμε πέρα από το ανώτατο όριο αποδοχών και τις συνθήκες που θέλει να επιβάλει το μονοπώλιο και με αυτό πετυχαίνουμε την κινητοποίηση με πολιτικό περιεχόμενο, ενάντια στην Εργασιακή Μεταρρύθμιση και την απεργία για οικονομικές διεκδικήσεις, χωρίς να έχουμε εκπροσώπηση στη συνδικαλιστική ηγεσία.

Σήμερα τα στελέχη πρέπει να κάνουν ένα βήμα παραπέρα. Οκτώ χρόνια μετά από το 4ο Συνέδριο και τη στροφή στην εργατική τάξη, θεωρούμε ότι έχουν ωριμάσει αρκετά όχι μόνο για να παρέμβουν στο εργατικό κίνημα, αλλά και για να το κάνουν στοχεύοντας σε μια κατεύθυνση που να επιλύει τα σοβαρά προβλήματα και να επιτυγχάνει τους στόχους των συνδικάτων στο Μεξικό. Το Κόμμα σα συλλογική αντίληψη της τάξης μας πρέπει να ανακεφαλαιώσει και εν τέλει να αφομοιώσει την πείρα από την πρόοδο και τις ήττες σε αυτό το πεδίο.

Εκτός από τα συνδικάτα όπου οι κομμουνιστές μπορούν να ηγηθούν, όπως της Ομοσπονδίας Ανεξάρτητων Εργαζόμενων [9] (FTI), χρειάζεται μια πολιτική Ενιαίου Μετώπου της τάξης για να μπορούν οι κομμουνιστές να κινητοποιούν τους εργαζόμενους που παρακινούνται από προσδοκίες για το επόμενο διάστημα, στην κατεύθυνση της μαζικοποίησης των συνδικάτων, του εκδημοκρατισμού των συνδικάτων που λειτούργησαν σα δεσμά ενάντια στους ίδιους τους εργαζόμενους, στην κατεύθυνση μιας μαχητικής συνδικαλιστικής δράσης που να εφαρμόζει το δικαίωμα στην οργάνωση και στην απεργία, ακόμα κι αν αυτά έχουν διαγραφεί από το νόμο κλπ.

Αυτό μας αναγκάζει να ανοίξουμε δρόμο μέσα από πλήθος συνδικαλιστικών οργανώσεων, μας αναγκάζει να ενεργοποιούμε το αναξιοποίητο μεγάλο δυναμικό νέων εργαζόμενων που προσεγγίζουν τις γραμμές του Κόμματος χωρίς οργάνωση στο χώρο δουλειάς τους, μας αναγκάζει να περάσουμε από τους διαδρόμους της βιομηχανίας σε πιο τολμηρά σχέδια διείσδυσης σε κλάδους στρατηγικής σημασίας, απαιτούν την επαγγελματοποίηση σε αυτήν την κατεύθυνση των στελεχών που έχουν ευθύνη για αυτήν τη δουλειά κλπ.

Το Κόμμα θα κάνει ακόμα πιο σαφή τα όρια ανάμεσα σε αυτό που γίνεται στο εσωτερικό του συνδικαλιστικού κινήματος -όπου θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το ενιαίο μέτωπο για να ανατρέψει την καταστροφή της συνδικαλιστικής οργάνωσης- και αυτό που γίνεται εκτός του συνδικαλιστικού κινήματος -όπου θα ανεβάσει την ποιότητα της προπαγάνδας του, θα βελτιώσει την επικοινωνία του με την κοινωνία, θα αυξήσει τη δράση του στο δημόσιο χώρο για να ανταποκριθούμε στο ρόλο του ανταγωνιστή της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης της δικτατορίας της αστικής τάξης. Χωρίς να είμαστε αφελείς, εξοπλισμένοι από την πραγματικότητα που επιβεβαιώνει σε κάθε βήμα τις θέσεις του Κόμματος, βαθαίνουμε τη δουλειά για την ενίσχυση της συνδικαλιστικής δράσης στο Μεξικό.