Η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση και η επιρροή της στη Λατινική Αμερική


Καρόλους Βίμερ, διευθυντής του περιοδικού Debate Abierto

Εισαγωγή

Η 100ή επέτειος της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης έρχεται εν μέσω μιας αντεπίθεσης του ιμπεριαλισμού και των δυνάμεων της Αντίδρασης ενάντια στις πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης. Σε αυτές τις συνθήκες καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό ν’ αποδοθεί η αντικειμενική αλήθεια για την πρώτη επιτυχή προλεταριακή Επανάσταση, την παγκόσμια ιστορική της σημασία για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα, για τους αγώνες για την απελευθέρωση των καταπιεσμένων λαών από τον ιμπεριαλισμό, και στην ουσία για όλη την ανθρωπότητα. Το 1917 η πολιτικοστρατιωτική επανάσταση του προλεταριάτου και των αγροτών δε θριάμβευσε μόνο στην τεράστια Ρωσία. Οι απελευθερωτικές της καμπάνες άρχισαν να χτυπούν σε παγκόσμια κλίμακα. Ξεκίνησε η εποχή όπου μέσω της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας και τη μετέπειτα οικοδόμηση του κομμουνισμού, η ανθρωπότητα θα πέρναγε «από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας» [1] σύμφωνα με τη γνωστή φράση του Φρίντριχ Ένγκελς.

Με τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης άρχισε να οικοδομείται ένα νέο κοινωνικό σύστημα. Οι νόμοι της σοσιαλιστικής επανάστασης, που σε γενικές γραμμές είχαν διατυπωθεί από τους Μαρξ και Ένγκελς, είχαν τεράστια θεωρητική και πρακτική ανάπτυξη μέσα από το χωνευτήρι της Ρωσικής Επανάστασης.

Το γεγονός ότι διαδραματιζόταν σε ένα πολυεθνικό κράτος με περιοχές ανεπτυγμένου καπιταλισμού και άλλες με έντονη την επιβίωση της φεουδαρχίας και της δουλοκτησίας από την άλλη, δεν αφαιρεί ή δε μειώνει τα γενικά χαρακτηριστικά αυτής της επανάστασης. Παρόλ’ αυτά, τα χαρακτηριστικά της ως σοσιαλιστικής επανάστασης, κάτω από την ηγεμονία της εργατικής τάξης, η οποία συσπείρωσε όλες τις καταπιεσμένες μάζες, και η κατάσταση σε μεγάλο μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, η οποία απεικόνιζε την εικόνα της πραγματικής κατάστασης του κόσμου κάτω από την κυριαρχία του ιμπεριαλισμού, συνέβαλαν στην επιβεβαίωση του άθλου του Οκτώβρη, τα γενικά χαρακτηριστικά της τεράστιας και πολύπλευρης επανάστασης της εποχής μας.

Για τους καταπιεζόμενους από τον ιμπεριαλισμό λαούς της Λατινικής Αμερικής, η Ρωσική Επανάσταση είχε τριπλή σημασία:

1. Το σοβαρό πλήγμα στην καρδιά του ιμπεριαλισμού ήταν ένα ισχυρό ερέθισμα για όλους τους αγώνες ενάντια στους καταπιεστές των λαών και ειδικότερα για το αναδυόμενο προλεταριάτο του αποικιακού και υποτελούς κόσμου.

2. Σήμανε για τις ευρείες καταπιεζόμενες μάζες ένα αδελφικό χέρι από την πιο προωθημένη τάξη που είχε μπορέσει να διαλύσει την ουσία του κεφαλαίου. Η ειρηνική και αντιαποικιακή πολιτική διαμόρφωσε εντελώς καινούργιες διεθνείς σχέσεις και οικονομικούς δεσμούς ποιοτικά διαφορετικούς, άνοιξε εντυπωσιακούς νέους ορίζοντες εθνικής απελευθέρωσης και, ανάλογα με τη θέλησή τους, την έναρξη της διαδικασίας για το σοσιαλιστικό δρόμο. Ακόμη περισσότερο: Στο βαθμό που η σοβιετική εξουσία δημιούργησε και εδραίωσε ένα νέο συσχετισμό δυνάμεων στον κόσμο, έγινε προπύργιο για να εμποδίσει, ν’ αποτρέψει ή να νικήσει τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.

3. Στην πρώην τσαρική αυτοκρατορία, το έργο της επανάστασης ήταν ένα παράδειγμα από μόνο του για την προλεταριακή λύση στα προβλήματα της αυτοδιάθεσης των εθνών και του περάσματος από εξαιρετικά καθυστερημένες περιφέρειες σε μια προηγμένη οικονομία και κουλτούρα.

Στη Λατινική Αμερική, επίσης, η Οκτωβριανή Επανάσταση έδωσε στους λαούς μας νέα προοπτική. Σε πολλές χώρες δημιουργήθηκαν Κομμουνιστικά Κόμματα, οι πρωτοπορίες των εργατών και οι πιο φωτισμένοι διανοούμενοι αγκάλιασαν την υπόθεση του Λένιν. Αλλά η επίδρασή της ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Δεν υπάρχει σημαντικό λαϊκό κίνημα στη Λατινική Αμερική το οποίο να μην αναγνωρίζει την τεράστια σημασία του Οκτώβρη. [2]

Στο 1917 και στη Βενεζουέλα, της οποίας η αγροτική οικονομία βρισκόταν σε προκαπιταλιστική κατάσταση εν μέσω μιας άγριας στρατιωτικής δικτατορίας, ελεγχόμενης από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υπήρξε κάτι το καινούργιο: Στα δυτικά της χώρας αρχίζει η πετρελαϊκή οικονομική δραστηριότητα με την ανάδυση της εργατικής τάξης σε αυτόν τον κλάδο. Μεγάλες μάζες τεχνιτών, αγροτών και ψαράδων μετατράπηκαν σε εργάτες στα πετρέλαια οι οποίοι, εμπνευσμένοι από τα κατορθώματα των Ρωσικής Επανάστασης, θ’ αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά για τη δημιουργία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας το 1931, στο κίνημα αλληλεγγύης με τη Ρωσική Επανάσταση, στις έντονες πολεμικές γύρω από την ταυτότητα του συνδικαλιστικού κινήματος. Και, χρόνια αργότερα, στο τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης προς τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.

Η Κομμουνιστική Διεθνής και η Λατινική Αμερική

Αρχής γενομένης με την Οκτωβριανή Επανάσταση, ιδρύθηκε το Μάρτη του 1919 στη Μόσχα η Κομμουνιστική Διεθνής, γνωστή και ως Γ' Διεθνής ή Κομιντέρν. Αντιστοιχούσε με την παράδοση της εργατικής τάξης: Την αρχή και πρακτική του διεθνισμού. Εάν η αστική τάξη και το κεφάλαιο έχουν διεθνή χαρακτήρα, τότε και η εργατική τάξη έχει και αναγκαστικά πρέπει να οργανωθεί πέρα από τα εθνικά σύνορα γι’ αυτόν τον αγώνα της. Σε πείσμα του αντιδραστικού αστικού εθνικισμού στην Ευρώπη, το κίνημα της εργατικής τάξης προέταξε την ιδέα του διεθνισμού. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα είχαν υπάρξει η Α' και η Β' Διεθνής. Η Α' Διεθνής είχε μικρή διάρκεια ζωής λόγω της μεγάλης καταστολής που δέχτηκε. Η Β' Διεθνής κράτησε πιο πολύ σε διάρκεια, αλλά η επικράτηση των οπορτουνιστικών και ρεφορμιστικών τάσεων στο εσωτερικό της είχαν ως αποτέλεσμα τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, στην πλειοψηφία τους, να συνεργαστούν με τις αστικές τάξεις των χωρών τους και να υποστηρίξουν τις πολεμοκάπηλες πολιτικές που οδήγησαν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και που προκάλεσαν αυτό που ο Λένιν δικαίως ονόμαζε χρεοκοπία.

Μια πρώτη πρόκληση αποτέλεσε η επείγουσα ανάγκη να σκεφτούμε τη σχέση ανάμεσα στο εθνικό και διεθνές, μεταξύ του κράτους και της επανάστασης, μεταξύ της εξουσίας και του σχεδίου, κυρίως γιατί τώρα, για πρώτη φορά, το κομμουνιστικό κίνημα δεν ήταν μόνο αντιπολίτευση, αλλά σε μια χώρα, στην παλιά τσαρική Ρωσία, ήταν επίσης η εξουσία και το κράτος. Πώς συνδέονται αυτά τα στοιχεία, όχι απαραίτητα συμφωνούντα, μεταξύ τους; Η απάντηση σε αυτήν την πρόκληση σημάδεψε όλη την ιστορία της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ).

Το έργο της ΚΔ αρχικά κατευθύνθηκε προς την Κεντρική Ευρώπη, αλλά με το διεθνιστικό της όραμα και για να λειτουργεί καλύτερα η παγκόσμια καθοδήγηση του κομμουνιστικού κινήματος δημιούργησε περιφερειακές δομές. Η αντίληψη ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας (Μπολσεβίκων) άξιζε ένα τεράστιο κύρος, ήταν κάτι αποδεκτό στο κομμουνιστικό κίνημα, εν μέρει επειδή «είχε μια μεγαλύτερη εμπειρία και αυθεντία», αλλά και γιατί έλεγχε τη Χώρα των Σοβιέτ, εκπροσωπώντας τη στρατηγική οπισθοφυλακή του Παγκόσμιου Κομμουνιστικού Κινήματος. Ωστόσο, από οργανωτικής άποψης, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσίας (Μπολσεβίκων) ήταν απλώς άλλο ένα τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το οποίο, μαζί με τα άλλα τμήματα, υπάκουε στις συλλογικές αποφάσεις.

Στην περίπτωση της Λατινικής Αμερικής τα ΚΚ του Μεξικού, της Αργεντινής και των Ηνωμένων Πολιτειών έπαιξαν αρχικά αυτόν το ρόλο σε σχέση με τα υπόλοιπα κόμματα στην περιοχή. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’20 υπήρχαν στη Μόσχα ειδικά τμήματα για τη Λατινική Αμερική. Το 1926 δημιουργήθηκαν περιφερειακές γραμματείες και η Λατινική Αμερική τέθηκε κάτω από τον έλεγχο της «λατινικής» περιφερειακής γραμματείας (από το 1928 «λατινοαμερικανικής») και ο αριθμός των στελεχών που έμεναν στη Μόσχα και ασχολούνταν με τη Λατινική Αμερική (τόσο Λατινοαμερικανοί όσο και Ευρωπαίοι) αυξήθηκε. Η περιφερειακή γραμματεία καθοδηγούνταν από την Εκτελεστική Επιτροπή (ΕΕ) και ασχολούνταν με όλα τα θέματα σχετικά με τη Λατινική Αμερική.

Το 1919 άνοιξε η πρώτη αντιπροσωπία της ΚΔ στο Μεξικό, αν και λειτούργησε μόνο για λίγους μήνες. Στη διαδικασία της «μπολσεβικοποίησης», με απόφαση του Προεδρείου της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΚΔ, δημιουργήθηκε το 1925 στο Μπουένος Άιρες η Γραμματεία Νότιας Αμερικής ώστε να συμβάλει στην ένταση και ενοποίηση της δουλειάς κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης με στόχο μια πιο στενή σχέση μεταξύ των κομμάτων της Νότιας Αμερικής και της ΚΔ. Η Γραμματεία Νότιας Αμερικής με τις πολιτικές καμπάνιες της και τη δουλειά του οργάνου του Correspondencia Sudamericana είχε αποφασιστική συμβολή στη διάδοση της πολιτικής της ΚΔ στη Λατινική Αμερική. Αναδιοργανώθηκε το καλοκαίρι του 1928 και με την καθοδήγηση του Ιταλοαργεντινού Victorio Codovilla εξασφαλίστηκε η τήρηση των οδηγιών.

Στο Μεξικό δρούσαν μαζί με την Αντιιμπεριαλιστική Λίγκα της Νότιας Αμερικής, που ιδρύθηκε το 1924, και διάφορες υπογραμματείες που δημιουργήθηκαν το 1928 στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την 1η Συνδιάσκεψη λατινοαμερικανικών συνδικάτων (στο Μοντεβίδεο τον Ιούνη του 1929), διάφορους τοπικούς θεσμούς καθοδήγησης που ελέγχονταν από τους κομμουνιστές. Στη Νέα Υόρκη δημιουργήθηκε το 1931 το Γραφείο της Καραϊβικής, το οποίο επωμίστηκε την αντίστοιχη δουλειά με το αντίστοιχο Νοτιοαμερικανικό.

Η ΑΛΝΑ δημιουργήθηκε στα τέλη του 1924 από τα ΚΚ Μεξικού και Ηνωμένων Πολιτειών μετά από πρόταση της ΚΔ. Η ιδέα στηριζόταν στην αντίληψη που ανέπτυξε ο Λένιν για ένα ενιαίο αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο. Εργάτες-αγρότες- φοιτητές και διανόηση της αμερικανικής ηπείρου προσκλήθηκαν, κατά συνέπεια, να ενωθούν ενάντια στον «κύριο εχθρό», την αστική τάξη κάθε χώρας και το βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Η επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Λατινική Αμερική

Οι εργαζόμενοι στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως και στις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη, χειροκρότησαν θερμά την Οκτωβριανή Επανάσταση, το μεγάλο ηγέτη της Λένιν και τη λενινιστική πολιτική της ειρήνης και διακήρυξαν την υπεράσπιση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, ενάντια στην αντεπανάσταση και στους ιμπεριαλιστές.

Πολλές φορές οι λαοί καθυστερημένα λάμβαναν αξιόπιστες και ολοκληρωμένες πληροφορίες για τα γεγονότα του Οκτώβρη στη Ρωσία. Ο αστικός Τύπος προσπαθούσε σκόπιμα ν’ αποσιωπήσει ή να διαστρεβλώσει τη μεγαλειώδη εικόνα της πρώτης σοσιαλιστικής επανάστασης στον πλανήτη. Όπως έλεγε και ο Πάμπλο Νερούντα, ήταν άσκοπες όλες οι προσπάθειες από την πλευρά του καπιταλισμού για να οργανώσει μια συνωμοσία σιωπής γύρω από τη Σοβιετική Ρωσία, να διαστρεβλώσει την αλήθεια και να σβήσει το φως που ερχόταν από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. [3]

Οι λαοί της Λατινικής Αμερικής αντιλήφθηκαν από τις πρώτες κιόλας μέρες την τεράστια σημασία των γεγονότων στη μακρινή Ρωσία. «Ψηφίζω χωρίς δισταγμό τους Ρώσους μπολσεβίκους που μας δείχνουν το δρόμο προς την ειρήνη και την εξαφάνιση του βάρβαρου καπιταλιστικού αστικού καθεστώτος. Όποιος δεν υπερασπίζεται την υπόθεσή τους τότε υπερασπίζεται τον καπιταλισμό και όλα του τα εγκλήματα.» [4] Αυτά τα λόγια του ιδρυτή του Κομμουνιστικού Κόμματος Χιλής, Luis Emilio Recabarren, γράφτηκαν κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών μετά από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Βραζιλιάνος προοδευτικός συγγραφέας Lima Barreto στις 14 Ιούνη του 1918 έγραφε ότι «η Ρωσική Επανάσταση ταρακούνησε όχι μόνο το θρόνο, αλλά και την κοινωνική βάση και της δικιάς μας αχόρταγης αστικής κοινωνίας, που δεν μπορεί ν’ αρνηθεί τη μεγάλη συμπάθεια που ξύπνησε μες στις καρδιές μας και δεν μπορεί να πνίξει τη θέλησή μας για κάτι παρόμοιο». [5]

Η γνώμη της προοδευτικής διανόησης της Λατινικής Αμερικής έμαθε και αποδέχτηκε τον ιστορικό ρόλο του Λένιν, ηγέτη της προλεταριακής επανάστασης. Ο Αργεντινός επιστήμονας Jose Ingenieros τον χαρακτήρισε στα έργο του Οικονομικά μαθήματα από τη Ρωσική Επανάσταση το 1920 ως «άνθρωπο με μεγάλη ευφυΐα» και «επιφανή πολιτικό» [6] και σημείωνε πως κανένα εμπόδιο των κυρίαρχων αστικών τάξεων και των κυβερνήσεών της «δε θα μπορούσαν να σταματήσουν το αξιοθαύμαστο ρεύμα συμπάθειας που προκάλεσε η Ρωσική Επανάσταση σε όλο τον κόσμο». [7]

Στην Αργεντινή, όπου η αντιπαράθεση μεταξύ των τάξεων οξύνθηκε σημαντικά στις παραμονές του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, στις 7 Νοέμβρη του 1918 περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στους δρόμους του Μπουένος Άιρες με συνθήματα υποστήριξης στη Σοβιετική Ρωσία. Το 10ο Συνέδριο του FORO-V, της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής συσπείρωσης της Αργεντινής, πήρε την απόφαση να «εκφράσει την πιο πλατιά αλληλεγγύη της και στήριξη στους εργάτες της Ρωσίας και την ένθερμη υποστήριξη στην αποκρυστάλλωση της Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας των Σοβιέτ της Ρωσίας, για να θεσπιστεί και να υλοποιηθεί αυτός ο υπέρτατος στόχος του προλεταριάτου». [8]

Ο Victorio Codovilla, Πρόεδρος του ΚΚ Αργεντινής και βετεράνος του εργατικού κινήματος της Λατινικής Αμερικής, υπενθύμιζε ότι «το πιο συνειδητοποιημένο κομμάτι της εργατικής τάξης και του λαού της Αργεντινής ένιωσαν τότε ότι με αυτήν τη νίκη ξεκίνησε μια νέα εποχή στην ιστορία της ανθρωπότητας, μια εποχή κατάρρευσης του καπιταλισμού και ένδοξης νίκης του σοσιαλισμού- κομμουνισμού». [9]

Η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στη Βραζιλία. «Οι εργάτες καταλάβαιναν ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν μια προλεταριακή επανάσταση, πολύ κοντά στην καρδιά των εργατών», υπενθυμίζει ο Astrogildo Pereira, ένας από τους ιδρυτές του Βραζιλιάνικου ΚΚ. Σε μια συγκέντρωση την 1η Μάη του 1919 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, με τη συμμετοχή 60.000 εργατών από τη βραζιλιάνικη πρωτεύουσα, εγκρίθηκε ένα μήνυμα αλληλεγγύης στην εργατική τάξη της Ρωσίας.

Λαμπερό παράδειγμα προλεταριακής στήριξης ήταν η 24ωρη απεργία στις 11 Ιούλη 1919 από το συνδικάτο των μεταλλουργών, της περιοχής του Ρίο ντε Τζανέιρο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στην επέμβαση των ιμπεριαλιστικών κρατών στη Σοβιετική Ρωσία.

Στην Κούβα η νίκη των εργατών και αγροτών της Ρωσίας χειροκροτήθηκε από τους εργαζόμενους. Το Νοέμβρη του 1919 πραγματοποιήθηκε στην Αβάνα μια εργατική συνάντηση, η οποία αφιερώθηκε στη δεύτερη επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης. Οι αντιπρόσωποι του 2ου Συνεδρίου Εργατών της Κούβας, που έγινε τον Απρίλη του 1920, έστειλαν χαιρετισμό στους Σοβιετικούς εργάτες. Τον Οκτώβρη του 1923, στο 1ο Φοιτητικό Συνέδριο της Κούβας υιοθετήθηκε ψήφισμα διαμαρτυρίας ενάντια στην άδικη απομόνωση που επιβλήθηκε στη νέα Ρωσία από τις παγκόσμιες δυνάμεις και ζητούσε από την κουβανική κυβέρνηση να αναγνωρίσει τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρωσίας. [10] Τα βαθιά αισθήματα αγάπης και σεβασμού προς τον Λένιν από τον κουβανικό λαό εκφράστηκαν μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο το Γενάρη του 1924. Στις 21 του μήνα, ο Antonio Bosch, δήμαρχος της Regla (προάστιο της Αβάνας), χαρακτήρισε τον Λένιν ως «ένα μεγάλο πολίτη του κόσμου» και κάλεσε τους κατοίκους της περιοχής να τιμήσουν τη μνήμη του με δύο λεπτά σιγής και να ξανασυγκεντρωθούν στις 27 του μήνα, μέρα της κηδείας του αρχηγού της προλεταριακής επανάστασης, στο λόφο Ελ Φορτίν, όπου θα φύτευαν μια ελιά, σύμβολο της ειρήνης, «στη μνήμη αυτής της ημερομηνίας και του γεγονότος που μας απασχολεί». Πάνω από 1.000 εργάτες, ναυτικοί, μεροκαματιάρηδες και φοιτητές από την Αβάνα, παρά την καταρρακτώδη τροπική βροχή, συγκεντρώθηκαν την καθορισμένη ώρα στο Ελ Φορτίν, όπου o Antonio Bosch και η νεαρή Κουβανή Mercedes Barrero φύτεψαν μια ελιά. Μετά οι συγκεντρωμένοι κατευθύνθηκαν προς το δημαρχείο όπου έγινε μια εκδήλωση στη μνήμη του Λένιν. Οι συγκεντρωμένοι έλαβαν τηλεγραφήματα αλληλεγγύης από τους εργαζόμενους του Σαντιάγο ντε Κούμπα, της Μορόν και άλλων περιοχών της χώρας. Έκτοτε ο λόφος Φορτίν ονομάζεται ο λόφος του Λένιν. [11]

Στην αρχή της δεκαετίας του ’20, τη Σοβιετική Ρωσία επισκέφτηκε πλήθος από διακεκριμένες προσωπικότητες του επαναστατικού κινήματος της Λατινικής Αμερικής. Επιστρέφοντας από τα ταξίδια στις χώρες τους, εξηγούσαν ενθουσιασμένοι στους εργάτες τις κατακτήσεις του πρώτου προλεταριακού κράτους στον κόσμο κι εξέδιδαν άρθρα και βιβλία.

Πάνω από 40 μέρες πέρασε στη χώρα των Σοβιέτ, το 1922, ο ιδρυτής του ΚΚ Χιλής και ηγέτης των Χιλιανών εργατών, Luis Emilio Recabarren. Στο βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε μετά από το ταξίδι του, με τίτλο Η Ρωσία των εργατών και των αγροτών, έγραφε: «Πήγα να δω αν όντως η εργατική τάξη είχε την πολιτική εξουσία με την οποία μπορούσε έτσι να εξασφαλίσει στα χέρια της και την οικονομική εξουσία. Πήγα να δω εάν η εργατική τάξη είχε καταργήσει οριστικά πια κάθε κατάσταση καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και τυραννίας. Και με χαρά μπόρεσα να δω ότι οι εργαζόμενοι της Ρωσίας είχαν όντως στα χέρια τους όλη τη δύναμη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και ότι φαίνεται αδύνατο να υπάρχει δύναμη στον κόσμο που θα μπορούσε να στερήσει από το ρωσικό προλεταριάτο αυτήν την εξουσία που κατέκτησε ... Επίσης μπόρεσα να διαπιστώσω ότι η απαλλοτρίωση των εκμεταλλευτών είναι τόσο ολοκληρωμένη, που ένα καθεστώς εκμετάλλευσης και τυραννίας, όπως αυτό που ακόμη υποφέρουμε στη Χιλή, δε θα επιστρέψει ποτέ στη Ρωσία.» [12]

Οι ομιλίες του Recabarren στη Χιλή για τη χώρα των Σοβιέτ δημιουργούσαν τεράστιες εντυπώσεις στο κοινό. Ο Pablo Neruda θυμόταν εκείνα τα χρόνια ότι ένας σπουδαίος Χιλιανός είχε επιστρέψει από τη σοβιετική χώρα που μόλις είχε γεννηθεί. Το όνομα του ήταν Luis Emilio Recabarren και η επιστροφή αυτής της τεράστιας προσωπικότητας άλλαξε την πορεία των ιδεολογικών ρευμάτων της γενιάς του Neruda. Μιλώντας μαζί του και ακούγοντας τις ομιλίες του, γινόταν κατανοητό αυτό το μεγάλο γεγονός... Ο Recabarren έκανε αντιληπτό με απλό τρόπο ότι μια ολόκληρη εποχή πλέον ανήκε στο παρελθόν, ένα νέο κράτος και μια νέα κοινωνία είχαν δημιουργηθεί στην πράξη, ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν πλέον μια ουτοπία.

Στο ίδιο έτος, το 1922, ένας από τους ιδρυτές του ΚΚ Ουρουγουάης, ο Francisco Pintos, πέρασε αρκετούς μήνες στη σοβιετική χώρα.

Η οικονομική, πολιτική και στρατιωτική ενδυνάμωση της ΕΣΣΔ και η αύξηση του διεθνούς της κύρους, όπως και η σημαντική στήριξη του παγκόσμιου προλεταριάτου και οι ελπίδες των ξένων εμπορικών μέσων να διαμορφώσουν οικονομικές-εμπορικές σχέσεις με την ΕΣΣΔ είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες που ανάγκασαν τις κυβερνήσεις των περισσότερων καπιταλιστικών κρατών να εγκαταλείψουν την πολιτική μη αναγνώρισης της ΕΣΣΔ και να προχωρήσουν στην εγκαθίδρυση ομαλών διπλωματικών σχέσεων μαζί της.

Η πρόβλεψη του Λένιν, που εκφράστηκε στην ομιλία του στην Ολομέλεια των Σοβιέτ της Μόσχας στις 20.11.1916, σχετικά με το ότι «οι οικονομικές σχέσεις και στη συνέχεια οι διπλωματικές σχέσεις εξομαλύνονται, πρέπει να εξομαλυνθούν και θα εξομαλυνθούν οπωσδήποτε», [13] επιβεβαιώθηκε.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση και η επίδραση της στη διαμόρφωση Κομμουνιστικών Κόμματων. Μια προσέγγιση

Η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν η απάντηση των εργατών, των αγροτών και των στρατιωτών της Ρωσίας ενάντια στο φεουδαρχικό δεσποτισμό και στην καπιταλιστική εκμετάλλευση. Έτσι το εξέλαβε και η εργατική τάξη και οι εργαζόμενοι του χωριού και της πόλης στη Λατινική Αμερική. Όχι μόνο μεγάλωσε η συμπάθεια, αλλά και η συνείδηση της αναγκαιότητας ν’ ακολουθηθεί το παράδειγμα της Ρωσικής Επανάστασης για να οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός.

Το 1918 στην Αργεντινή, οι Victorio Codovilla και Rodolfo Ghioldi ίδρυσαν το Διεθνές Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο το χρόνο που ακολούθησε αποφάσισε να ενταχτεί στην Κομμουνιστική Διεθνή, η οποία τότε μέτραγε μόνο 92 μέρες από την ίδρυσή της. Ο Codovilla είχε ξεκινήσει την πολιτική του δραστηριότητα αρχικά από τη χώρα καταγωγής του, μέσα από τις τάξεις του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και μετέπειτα, αφού εγκαταστάθηκε, στο Μπουένος Άιρες, ήταν ένας από τους ιδρυτές του Κέντρου Ερευνών «Καρλ Μαρξ» το 1912.

Το 1919 στη Γουατεμάλα οργανώνεται η Πατριωτική Ένωση Εργατών, η οποία κάποιους μήνες μετά θα ήταν και η κινητήρια δύναμη στις εξεγέρσεις των εργατών ενάντια στη δικτατορία. Για πρώτη φορά το 1921 γιορτάστηκε σε αυτήν τη χώρα η 1η Μάη.

Επίσης, το 1919 συνήλθε το 1ο Μεξικανικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο. Με πλειοψηφία πήρε και την πολύ σημαντική απόφαση να ενταχτεί στην ΚΔ. Δύο μήνες μετά, διαλέγει νέο όνομα, σύμφωνα με τη διεθνή οργάνωση στην οποία θα εντασσόταν: Από τότε θα ονομαζόταν Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού.

Στην Κολομβία συγκεντρώθηκαν το Κεντρικό Εργατικό Συνδικάτο, η Συνομοσπονδία Σοσιαλιστικής Δράσης και η ένωση «Auxilio Mutuo» («Αλληλοβοήθεια») και ίδρυσαν μαζί με αντιπροσωπίες από 20 άλλες ενώσεις και συντεχνίες ένα σοσιαλιστικό κόμμα το οποίο διαμόρφωσε θέσεις για την ανεξαρτησία της εργατικής τάξης από άλλα κόμματα και θρησκευτικές αιρέσεις, ώστε να αγωνίζεται για τα δικά της ταξικά αιτήματα. Διακήρυσσε ως θέσεις την ελευθερία, την ισότητα, την αδελφοσύνη.

Αν και έχουμε επικεντρωθεί περισσότερο στις περιοχές της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής είναι άξιο λόγου να σημειωθεί, επίσης, η ίδρυση προλεταριακών κομμάτων και στις ΗΠΑ, του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Τα δύο Κόμματα λειτουργούσαν παράνομα και εντάχτηκαν στην Κομμουνιστική Διεθνή. Το 1921 συνενώνονται σε ένα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής νομιμοποιήθηκε το 1929.

Ο λαός της Γουατεμάλας το 1920 εξεγέρθηκε ενάντια στη δικτατορία και κατάφερε να την ανατρέψει. Αυτή η νίκη έδωσε ώθηση στη νεαρή τότε εργατική τάξη και δυνάμωσε την ταξική συνδικαλιστική οργάνωση με τη δημιουργία του κεντρικού εθνικού συνδικάτου «Εργατική Ένωση». Στις 17 Ιούλη του 1920 συνήλθε το 2ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς στην Πετρούπολη. Εγκαθίδρυσε τους όρους ένταξης των εργατικών κομμάτων για να γίνονται αποδεκτά σε αυτήν. Ενέκρινε την έκθεση του Λένιν: «Για το ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος στην προλεταριακή επανάσταση» που επέκρινε τις οπορτουνιστικές θέσεις ορισμένων συνδικαλιστών, οι οποίοι υποστήριζαν ότι ήταν άχρηστο το πολιτικό κόμμα της εργατικής τάξης και την προτεραιότητα στα συνδικάτα. Διαβεβαίωνε ότι αυτοί οι επαναστάτες συνδικαλιστές «θέλουν να παλέψουν ενάντια στη δικτατορία της αστικής τάξης, αλλά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν. Δε βλέπουν ότι η εργατική τάξη χωρίς αυτόνομο κόμμα είναι σώμα χωρίς κεφάλι. Ο επαναστάτης συνδικαλιστής και βιομηχανικός συνδικαλιστής εκπροσωπούν απλά ένα βήμα μπροστά, σε σύγκριση με την παλιά αδρανή και αντεπαναστατική ιδεολογία της Β' Διεθνούς. Σε σύγκριση, όμως, με τον επαναστατικό μαρξισμό, δηλαδή τον κομμουνισμό, ο συνδικαλισμός και ο βιομηχανικός συνδικαλισμός αποτελούν ένα βήμα προς τα πίσω.» [14]

Κάτω από αυτήν τη λενινιστική γραμμή, το 8ο Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ουρουγουάης αποφάσισε με συντριπτική πλειοψηφία να ενταχτεί στην Κομμουνιστική Διεθνή. Το επόμενο έτος, το 1921, το Κόμμα αποφάσισε ν’ αλλάξει το όνομά του σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ουρουγουάης.

Το Δεκέμβρη του 1920 στη Χιλή, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, το οποίο είχε ιδρυθεί το 1912 από τον Luis Emilio Recabarren και το 1919 υποστήριξε θερμά την Οκτωβριανή Επανάσταση, αποφάσισε να ενταχτεί στην ΚΔ και το 1922 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής.

Τον Ιούνη του 1921 συνήλθε το ιδρυτικό συνέδριο της Κόκκινης Συνδικαλιστικής Διεθνούς (ΚΣΔ) στην οποία συμμετείχαν οργανώσεις από 41 χώρες και ένα σημαντικό ταξικό μπλοκ ήταν από τη Λατινική Αμερική.

Το 1921 έγινε το 3ο Συνέδριο της ΚΔ παρουσία αντιπροσώπων από 50 κόμματα-μέλη της, μερικά εξ αυτών και λατινοαμερικανικά. Ως κεντρικός στόχος ορίστηκε η δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου που θα καθιστούσε δυνατή την ενότητα όλων των εργατών στον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό. Αναπτύχθηκε μια μεγάλη συζήτηση σχετικά με το θέμα της τακτικής, όπου, κάτω από την καθοδήγηση του Λένιν, η ΚΔ συνέστησε «να ασκηθεί κριτική με συντροφικό, αλλά ενεργό και σαφή τρόπο στις αναρχοσυνδικαλιστικές τάσεις που απορρίπτουν τη δικτατορία του προλεταριάτου και αρνούνται την αναγκαιότητα η επαναστατική πρωτοπορία να προσχωρεί σε μία, ενιαία και συγκεντρωτική καθοδήγηση, δηλαδή το Κομμουνιστικό Κόμμα». [15] Η ΚΔ θεωρούσε δυνατή την «ένωση των διάφορων επαναστατικών, συνδικαλιστικών και κομμουνιστικών οργανώσεων σε ένα σύνολο».

Με αυτήν τη γραμμή το Μάρτη του 1922 συναντήθηκαν στο Ρίο ντε Τζανέιρο, μετά από πρόσκληση του A. Pereira, διευθυντή της εφημερίδας Το Κομμουνιστικό Κίνημα, διάφορες μαρξιστικές ομάδες της χώρας και αποφάσισαν την ίδρυση του Βραζιλιάνικου Κομμουνιστικού Κόμματος.

Στα τέλη του 1922 λειτουργούσαν στη Λατινική Αμερική ως τα λατινοαμερικανικά τμήματα της Κομμουνιστικής Διεθνούς τα εξής Κομμουνιστικά Κόμματα: Αργεντινής (Γενάρης 1918), Μεξικού (Νοέμβρης 1919), Ουρουγουάης (Σεπτέμβρης 1920), Χιλής (Γενάρης 1922), Βραζιλίας (Μάρτης 1922) και Γουατεμάλας (1922).

Όπως προτάσσει η λογική της ταξικής πάλης στη Λατινική Αμερική, ενάντια στο σχέδιο της ΚΔ, ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ αντεπιτέθηκε και, ενάντια στα επαναστατικά βήματα της εργατικής τάξης, συγκάλεσε το 1923 την 5η Παναμερικανική Σύνοδο στο Σαντιάγκο της Χιλής.

Το 1924, έτος θανάτου του Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν στο Γκόρκι στα 54 του χρόνια, μια τεράστια οδύνη διαπέρασε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις του κόσμου, όπως και τους Λατινοαμερικανούς κομμουνιστές.

Αλλά το έργο του Λένιν συνέχισε να επεκτείνεται στη Λατινική Αμερική. Τον ίδιο χρόνο ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ονδούρας, το οποίο αμέσως ήρθε αντιμέτωπο με την ιμπεριαλιστική United Fruit Company, με ηρωικές πράξεις. Από την πρώτη κιόλας μέρα της ίδρυσής του δηλώθηκε ως τμήμα της ΚΔ.

Τον Αύγουστο του 1925 και σε συνθήκες παρανομίας ιδρύεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας. Το Φλεβάρη του 1917 είχε πραγματοποιηθεί εξέγερση εναντίον της κυβέρνησης, η οποία συντονίστηκε με σειρά απεργιών. Ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και έστειλε πεζοναύτες να καταλάβουν το νησί, αξιοποιώντας την περίφημη τροπολογία Platt. Η κατοχή του νησιού διήρκεσε μέχρι το 1922. Μέσα σε αυτά τα χρόνια άρχισαν να γίνονται και τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία ενός κομμουνιστικού κινήματος: Αριστεροί σοσιαλιστές σε συνδιάσκεψη ψήφισαν μια διακήρυξη αρχών που αναγνωρίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου, ενιαίου κόμματος, σύμφωνα με τις θέσεις της ΚΔ. Σε πολλές πόλεις και στα χωριά δημιουργήθηκαν μαρξιστικές ομάδες, ώσπου τον Αύγουστο του 1925, κάτω από συνθήκες παρανομίας, πραγματοποιούν συνέδριο από το οποίο προέκυψε το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας, του οποίου οι ηγέτες ζήτησαν άμεσα την ενσωμάτωσή του στην ΚΔ.

Το 1925 στην Αργεντινή δομήθηκε ένα δυνατό λατινοαμερικανικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, το οποίο είχε και μεγάλη απήχηση στον κόσμο των διανοούμενων. Στόχος του κινήματος ήταν «η ανάπτυξη στους λαούς της Λατινικής Αμερικής μιας συνείδησης αλληλεγγύης για τα εθνικά ζητήματα και τα ζητήματα της περιοχής, αγκαλιάζοντας κάθε ιδεολογική ανανέωση που οδηγεί στην άσκηση της λαϊκής κυριαρχίας και καταπολεμώντας κάθε δικτατορία που αντιτίθεται στις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις». [16]

Στο Εκουαδόρ είχαν αναδυθεί από το 1920 διάφοροι μαρξιστικοί-λενινιστικοί κύκλοι. Αργότερα, το 1924, ο Ricardo Paredes ίδρυσε το περιοδικό Πυρσός και το 1925 δημιούργησε το επονομαζόμενο «Κομμουνιστικό Τμήμα του Εκουαδόρ για τη Διάδοση των Ιδεών του Λένιν», στο οποίο συμμετείχαν τόσο εργαζόμενοι όσο και διανοούμενοι. Το Μάη του 1926 ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Εκουαδόρ, το οποίο αιτήθηκε το 1928 να ενταχτεί στην Κομμουνιστική Διεθνή.

Οι Βραζιλιάνοι κομμουνιστές άρχισαν να δημιουργούν επαφές με το κίνημα των επαναστατών δημοκρατών στρατιωτών (αξιωματικοί) υπό την ηγεσία του Luis Carlos Prestes. Από αυτές τις επαφές προέκυψε το Μπλοκ Εργατών και Αγροτών.

Στην πλειοψηφία πάντως των χωρών της Λατινικής Αμερικής εμφανίστηκαν Αντιιμπεριαλιστικές Ενώσεις, όπως, π.χ., στην Κούβα και το Μεξικό, οι οποίες ένωναν την επαναστατική ταξική πάλη με τη διεθνιστική πάλη και αλληλεγγύη. Κυρίως επαναστάτες διανοούμενοι έπαιρναν μέρος σε αυτές τις οργανώσεις, οι οποίες εξέδιδαν σειρά δημοσιογραφικών εντύπων που αντιπαρατίθονταν στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ, με μεγάλη αξία.

Το Δεκέμβρη του 1926 το ΚΚ Αργεντινής, μετά από πρωτοβουλία των Ghioldi και Codovilla, εξέφρασε την αλληλεγγύη του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης, επικυρώνοντας έτσι μια ενέργεια ενάντια στις θέσεις του τροτσκισμού και τις αντιλήψεις του, τις οποίες το Κόμμα χαρακτήριζε ως «λαθεμένες, τυχοδιωκτικές και αντιλενινιστικές». [17]

Πάνω στην επαναστατική και αντιιμπεριαλιστική ορμή, τον Ιούλη του 1927 στη Νικαράγουα, ο «Στρατηγός των ελεύθερων ανθρώπων» César Augusto Sandino ξεκινάει τον πατριωτικό πόλεμο των αντάρτικων δυνάμεων ενάντια στα στρατεύματα των ΗΠΑ, που είχαν εισβάλει στην πατρίδα του. Μαζί του ήταν και ο κομμουνιστής Farabundo Martí από το Σαλβαδόρ. Το εθνικοαπελευθερωτικό αυτό κίνημα έλαβε στήριξη απ’ όλα τα αντιιμπεριαλιστικά τμήματα της Λατινικής Αμερικής. Εκεί βρίσκονταν, επίσης, και οι Βενεζουελανοί κομμουνιστές, Carlos Aponte και Gustavo Machado. Για το λαό της χώρας ήταν το ξεκίνημα ενός ιστορικού αγώνα που κορυφώθηκε νικηφόρα με την Επανάσταση των Σαντινίστας, δεκαετίες μετά.

Το 1927 στις Βρυξέλλες έγινε ένα Αντιιμπεριαλιστικό Συνέδριο υπό την προεδρία του Γάλλου συγγραφέα Henry Barbusse. Μεταξύ των Λατινοαμερικανών παραβρίσκονταν και οι Gustavo Machado (Βενεζουέλα), José Vasconcelos (Μεξικό) και Víctor Codovilla (Αργεντινή).

Με αφορμή τη 10η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης (Νοέμβρης του 1927) συναντήθηκαν στη Μόσχα εξέχοντες επαναστάτες ηγέτες απ’ όλο τον κόσμο. Οι Λατινοαμερικανοί αντιπρόσωποι είχαν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τη συνάντηση για να συζητήσουν διάφορες πλευρές στρατηγικής και τακτικής στον αγώνα της Λατινικής Αμερικής.

Το 1928 πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα το 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Μεταξύ των υπόλοιπων θεμάτων εξέτασε και το θέμα της Λατινικής Αμερικής. Έχοντας γνώση της ύπαρξης μαζικών οργανώσεων, θεώρησε αναγκαία τη μετατροπή της έκφρασης της θέλησης αυτών των μαζικών πολιτικών κομμάτων σε πραγματικά μπολσεβίκικα κόμματα. Με αυτούς τους στόχους, δημιουργείται το Γραφείο της Καραϊβικής και εγκρίνει το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Εκουαδόρ και το Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Κολομβίας ως τμήματα της ΚΔ.

Το Σεπτέμβρη του 1928 ιδρύεται το Περουβιανό Κομμουνιστικό Κόμμα, με τον José Carlos Mariátegui ως πιο σημαντικό ηγέτη του.

Στην Κολομβία παρατηρείται μια εκρηκτική άνοδος της δραστηριότητας των μαζών, τόσο στις συνδικαλιστικές οργανώσεις όσο και στις πολιτικές ομάδες, η οποία ώθησε τη συντηρητική κυβέρνηση να θεσπίσει ένα νόμο που θα περιόριζε τις συνταγματικές εγγυήσεις και θα απαγόρευε στην πράξη το Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΕΣΚ). Ο Βενεζουελανός στρατηγός και αγωνιστής ενάντια στη δικτατορία, Emilio Arevalo Cedeño, πήρε άσυλο στην Κολομβία και τα σχέδια εισβολής στη Βενεζουέλα από τις πεδιάδες συνδυάζονταν με τα σχέδια του ΕΣΚ. Γι’ αυτόν το λόγο δόθηκε στον πρώην τηλεγραφητή από τη Βενεζουέλα το παρατσούκλι «ο νέος Σαντίνο».

Τον Ιούνη του 1929 πραγματοποιείται στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής η 1η Κομμουνιστική Συνδιάσκεψη της Λατινικής Αμερικής. Συμμετείχαν 38 αντιπρόσωποι από 15 χώρες (Αργεντινή, Κούβα, Βραζιλία, Περού, Ελ Σαλβαδόρ, Κόστα Ρίκα, Γουατεμάλα, Ουρουγουάη, Κολομβία, Βολιβία, Εκουαδόρ, Παναμάς, Μεξικό, Παραγουάη) από την περιοχή, αλλά επίσης και εκπρόσωποι της Κομμουνιστικής Διεθνούς, της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων και των Κομμουνιστικών Κομμάτων ΗΠΑ και Γαλλίας. Το ίδιο έτος, το Γραφείο Καραϊβικής συνέστησε στην Barranquilla μια επιτροπή υποστήριξης στο ανερχόμενο κομμουνιστικό κίνημα που δρούσε στην παρανομία στη Βενεζουέλα. Πρωτεργάτης της αποστολής αυτής ήταν ο Gustavo Machado, μετέπειτα Πρόεδρος του ΚΚ Βενεζουέλας, που έδρευε στην Μπογκοτά. Στη Βενεζουέλα από το 1914 αρκετές ξένες εταιρίες, με επικεφαλής τη Royal Dutch Shell, έκαναν εξόρυξη πετρελαίου από το υπέδαφος, φτάνοντας τον όγκο των 332.000 βαρελιών πετρελαίου. Στο ίδιο έτος ξεκίνησε να λειτουργεί και το πρώτο εμπορικό διυλιστήριο της χώρας. Μεγάλες μάζες αγροτών, τεχνιτών και ψαράδων μετατράπηκαν σε εργάτες πετρελαίου. Με έμπνευση από τα διδάγματα της ταξικής πάλης στη Γηραιά Ήπειρο και τη νικηφόρα έκβαση που είχε για τους μπολσεβίκους, μπόρεσαν και επεκτάθηκαν παραπέρα οι πολιτικοί και συνδικαλιστικοί αγώνες. Οι ΗΠΑ και η βενεζουελανική δικτατορία, αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο που είχε γι’ αυτές η Οκτωβριανή Επανάσταση, επεσήμαναν το 1918 ότι «τα ριζοσπαστικά ρεύματα της Ευρώπης θα διαδοθούν με ιδιαίτερη δυναμική στις χώρες όπου υπάρχουν φτωχοί και αδαείς, οι οποίοι στερούνται τα πολιτικά τους δικαιώματα. Μια δημόσια προπαγάνδιση (αυτών των ιδεών) μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μιας εργατικής συμμαχίας σε όλες τις χώρες της Αμερικής, με πρωτοβουλία των Σοσιαλιστικών Κομμάτων του Μεξικού και του Πουέρτο Ρίκο. Αυτή προπαγάνδα είναι επικίνδυνη για μας γιατί οι εχθροί μας μπορεί να την εκμεταλλευτούν και μερικοί από αυτούς να πάνε να διακηρύξουν το δόγμα των ακραίων Ρώσων, δηλαδή την αναδιανομή του πλούτου και της γης μεταξύ των εργαζόμενων και των στρατιωτών». [18]

Στις 5 Μάρτη 1931 δημιουργήθηκε σε πλήρη παρανομία ο πρώτος κομμουνιστικός πυρήνας. Την 1η Μάη του ίδιου χρόνου δημοσιεύεται η πρώτη διακήρυξη του Κομμουνιστικού Κόμματος Βενεζουέλας προς τον «εργαζόμενο λαό», η οποία τελείωνε με τη φράση του Λένιν: «Το τουφέκι στον ώμο του εργάτη είναι η μόνη εγγύηση για τη δημοκρατία» και ανάμεσα στα συνθήματά του συμπεριλάμβανε το: «Ζήτω η Σοβιετική Ρωσία!».

Την ίδια στιγμή για πρώτη φορά στη Βενεζουέλα αναφέρεται και σε κομματικό έγγραφο η Μπολσεβίκικη Επανάσταση. Εκεί έγραφε: «Στη Ρωσία, την πιο μεγάλη χώρα του κόσμου, που έχει πληθυσμό 50 φορές παραπάνω από τη Βενεζουέλα και έχει υποφέρει για αιώνες μια τόσο αιματηρή τυραννία όπως αυτή του Gómez, την τυραννία των τσάρων, οι εργάτες και αγρότες πριν δεκατρία χρόνια ανέτρεψαν αυτήν την κυβέρνηση για να εγκαθιδρύσουν την κυβέρνηση της τάξης τους, την εργατοαγροτική κυβέρνηση, τη λεγόμενη σοβιετική. Μοίρασαν τα εδάφη των μεγαλογαιοκτημόνων σε αυτούς που τα δουλεύουν άμεσα και τα εργοστάσια, τα ορυχεία και οι εταιρίες έγιναν κοινωνική ιδιοκτησία των Σοβιετικών εργαζόμενων. Οι μισθοί αυξάνονται, οι τιμές πέφτουν και δεν υπάρχουν άνεργοι, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια υπάρχει προτεραιότητα για τους εργαζόμενους και τα παιδιά τους και η κυβέρνηση παρέχει τα πάντα σε όλους τους σπουδαστές. Η γυναίκα απολαμβάνει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα και πλεονεκτήματα με τους άντρες και παίρνει άδεια μετ’ αποδοχών δύο μήνες πριν και δύο μήνες μετά από τη γέννα. Κάτω από την εργατοαγροτική κυβέρνηση, χτίζονται στη Σοβιετική Ρωσία άνετα σπίτια υγιούς διαμονής για τους εργάτες, εκπληκτικές εγκαταστάσεις αποκατάστασης, νοσοκομεία, λέσχες, βιβλιοθήκες και σχολές για τους εργαζόμενους, οι οποίοι απολαμβάνουν ελευθερία και ευημερία που για τους εργαζόμενους του υπόλοιπου κόσμου που παράγουν τα πάντα είναι ακόμα άγνωστα. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου παλεύουν και οργανώνονται για να κάνουν ό,τι έκαναν και τα ταξικά αδέρφια τους στη Ρωσία.» [19]

Συμπεράσματα

Στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς αναφέρεται: «... Στο βαθμό που θα καταργείται η εκμετάλλευση του ενός ατόμου από το άλλο, θα καταργείται και η εκμετάλλευση του ενός έθνους από το άλλο.» [20] Εκατό χρόνια αργότερα, αυτά τα λόγια έγιναν πραγματικότητα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, χάρη στην Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και την παρουσία των Κομμουνιστικών Κομμάτων.

Παρά το γεγονός ότι ο Λένιν δεν μπορούσε να ασχοληθεί εκτενώς με τη Λατινική Αμερική, είχε ανησυχίες πάνω στο θέμα. Στο έργο του Για τον Ιμπεριαλισμό υπάρχουν συχνές αναφορές στη Λατινική Αμερική. Αναφέρεται στην Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Χιλή και την Ουρουγουάη για να περιγράψει τη θεωρία του και δείχνει την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για το μοίρασμα της περιοχής. Στο 1ο Συνέδριο των Σοβιέτ καταγγέλλει τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ «που θέλουν να καταβροχθίσουν το Μεξικό». [21]

Με τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση επεκτάθηκε στη Λατινική Αμερική η θεωρία της σύγχρονης επανάστασης με τα συγκεκριμένα αντικαπιταλιστικά, αντιιμπεριαλιστικά και αντιολιγαρχικά χαρακτηριστικά της και με την αδιάκοπη μετάβασή της στη σοσιαλιστική-κομμουνιστική επανάσταση.

Από τη μια πλευρά υπήρχαν οι αντικειμενικές κοινωνικοοικονομικές δομές για την εκλαΐκευση/ρίζωμα του μαρξισμού-λενινισμού, η ιμπεριαλιστική διείσδυση, ο καπιταλισμός, το βάθεμα της ταξικής πάλης και το άλυτο μέχρι τις μέρες μας αγροτικό πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά υπήρχε σε όλη την περιοχή μια αύξηση (άνοδος) των απελευθερωτικών κινημάτων ως τμημάτων μιας παγκόσμιας «επαναστατικής διαδικασίας γενικού χαρακτήρα», με αποκορύφωμα τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση.

Τα Κομμουνιστικά Κόμματα εντόπισαν στα προηγούμενα της λαϊκής δράσης και κοινωνικοπολιτικής σκέψης τους υποκειμενικούς παράγοντες που ζωντανεύουν τις επαναστατικές διαδικασίες στην περιοχή μέχρι και τις μέρες μας στον 21ο αιώνα.

Γιορτάζουμε με επαναστατική αισιοδοξία την 100χρονη επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, ασπαζόμενοι αυτά που έγραφε ο Λένιν το 1905: «Η ανατροπή του τσαρισμού στη Ρωσία, που τόσο γενναία ξεκίνησε από την εργατική τάξη μας, θα είναι η κρίσιμη καμπή στην ιστορία όλων των χωρών· θα διευκολύνει το έργο των εργατών όλων των εθνών, σε όλα τα κράτη, σε όλα τα μέρη της Υδρογείου.» [22]

Η ιστορία των τελευταίων εκατό χρόνων επιβεβαιώνει πλήρως αυτήν την πρόβλεψη του Λένιν.


[1] Eduardo Viera, Διεθνής Επιθεώρηση, σελ. 32, Καράκας, 1977.

[2] Eduardo Viera, Διεθνής Επιθεώρηση, σελ. 33, Καράκας, 1977.

[3] Πράβντα, 8.11.1964.

[4] Πράβντα, 5.11.1967. Απόσπασμα από την ομιλία του Luis Corvalán, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚ Χιλής, στη συγκέντρωση στη μνήμη των 50 χρόνων από τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.

[5] L. Barreto, Άπαντα, τόμ. 9, σελ.72, Σάο Πάολο, 1956.

[6] J. Ingenieros, Οικονομικά μαθήματα από τη Ρωσική Επανάσταση, σελ. 211, εκδ. Σύγχρονοι Καιροί, Μπουένος Άιρες, 1950.

[7] Ό.π., σελ. 229.

[8] Nuestra Palabra, Μπουένος Άιρες, 1967.

[9] Πράβντα, 7.11.1964.

[10] Περιοδικό Cuba, σελ. 4, Νοέμβρης 1967.

[11] Περιοδικό Cuba, σελ. 5-6, Νοέμβρης 1967.

[12] Διεθνής Επιθεώρηση, Νο 11, σελ. 80, 1967.

[13] Πράβντα, 8.11.1964.

[14] Β. Ι. Λένιν, Διαλεκτά Έργα σε τρίτομη έκδοση στη Μαδρίτη που εκδόθηκε στα ισπανικά, τόμ. 3, σελ. 754, Μόσχα, 1966.

[15] Β. Ι. Λένιν, Διαλεκτά Έργα σε τρίτομη έκδοση στη Μαδρίτη που εκδόθηκε στα ισπανικά, τόμ. 3, σελ. 182-183, Μόσχα, 1966.

[16] Β. Ι. Λένιν, Διαλεκτά Έργα σε τρίτομη έκδοση στη Μαδρίτη που εκδόθηκε στα ισπανικά, τόμ. 3, σελ. 184, Μόσχα, 1966.

[17] Ό.π.

[18] Β. Ι. Λένιν, Διαλεκτά Έργα σε τρίτομη έκδοση στη Μαδρίτη που εκδόθηκε στα ισπανικά, τόμ. 3, σελ. 184, Μόσχα, 1966.

[19] Ό.π., σελ. 188-189.

[20] Β. Ι. Λένιν, Διαλεκτά Έργα σε τρίτομη έκδοση στη Μαδρίτη που εκδόθηκε στα ισπανικά, τόμ. 3, σελ. 189, Μόσχα, 1966.

[21] Ό.π., σελ. 193.

[22] Ό.π., σελ. 4-5.